Rost van Tonningen

Rost van Tonningen
Data i miejsce urodzenia	19 lutego 1894 Surabaja
Data i miejsce śmierci	5 czerwca 1945 Scheveningen
Prezydent Narodowego Banku Holandii
Okres	od 1941 do 1945
Przynależność polityczna	Narodowosocjalistyczny Ruch Holenderski
Poprzednik	Leonardus Trip
Następca	Leonardus Trip

Meinout Marinus Rost van Tonningen (ur. 19 lutego 1894 w Surabai w Holenderskich Indiach Wschodnich, zm. 5 czerwca 1945 w więzieniu w Scheveningen) – holenderski polityk i kolaborant, członek Narodowosocjalistycznego Ruchu Holenderskiego.

Młodość

Meinout Marinus Rost van Tonningen był synem zawodowego wojskowego, generała Rosta van Tonningena. W 1909 roku jego rodzina powróciła do Holandii, gdzie zamieszkała w Amsterdamie. W 1912 M. M. van Tonningen podjął studia inżynierskie. Po wybuchu I wojny światowej wstąpił ochotniczo wespół ze swoim kolegą ze studiów Antonem A. Mussertem do armii holenderskiej, w której służył jako oficer artylerii. Po zakończeniu wojny w listopadzie 1918 rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie w Lejdzie, uzyskując dyplom z prawa międzynarodowego w 1921 roku.

Okres przedwojenny

W 1922 roku otrzymał pracę w siedzibie Ligi Narodów w Genewie, zostając następnego roku asystentem Generalnego Komisarza dr. A. R. Zimmermana. W 1928 przeniósł się na stanowisko bankiera w firmie Hope & Co. w Amsterdamie, a następnie Nowym Jorku. Z powodu wielkiego kryzysu ekonomicznego zmuszony był w 1931 powrócić do swojej pracy w Lidze Narodów. Został reprezentantem Rady Ligi w Wiedniu z zadaniem kierowania odbudowy gospodarczej Austrii. Nawiązał wówczas bliskie kontakty z reżimem Engelberta Dolfussa i jego następcy Kurta von Schuschnigga, a także austriackimi faszystami. Uważał, że jedynym rozwiązaniem ekonomicznych problemów Austrii jest unia z Niemcami. W tym okresie wykrystalizowały się jego poglądy polityczno-gospodarcze. Zaczął krytykować liberalizm gospodarczy i wolny rynek, uznając, że tylko ekonomia kontrolowana przez państwo ze społeczeństwem zorganizowanym pod względem rasowym może zapewnić Europejczykom rywalizowanie z ZSRR, Wielką Brytanią z jej koloniami, czy USA. Jego poglądy stały się silnie antysemickie i antykomunistyczne. Doszedł także do przekonania, że użyteczność Ligi Narodów zbliża się do końca. Dlatego zrezygnował z pracy w Lidze i postanowił przyjechać do Holandii. Wcześniej zaaranżował poprzez niemieckiego ambasadora w Austrii, Franza von Papena, spotkanie w Berchtesgaden z Adolfem Hitlerem, podczas którego rozmawiał o polityce Führera wobec Wielkiej Brytanii i germańskich narodów Europy. W jej wyniku doszedł do wniosku, że europejską prosperity może jedynie zapewnić wspólny blok narodów z ponad 300 mln ludzi. W Holandii 7 sierpnia 1936 roku wstąpił do faszystowskiego Narodowosocjalistycznego Ruchu Holenderskiego (NSB) A. A. Musserta. Następnie otrzymał funkcję redaktora pisma NSB „Het Nationale Dagblad”, czyniąc z niego „tubę” dla własnych antysemickich i wielkogermańskich poglądów. W następnym roku został wybrany do parlamentu. Rozważał wówczas wraz z A. A. Mussertem kwestię usunięcia Żydów z Holandii do Surinamu (holenderskiej kolonii) i przedstawił ten pomysł na forum parlamentu, ale został on odrzucony. W tej sytuacji został wysłany przez kierownictwo NSB do Niemiec, aby tam promować swój plan. Dzięki wstawiennictwu Heinricha Himmlera omówił go z ministrem spraw zagranicznych Joachimem von Ribbentropem. W marcu 1937 spotkał się prywatnie z Reichsführerem SS H. Himmlerem, z którym omawiał kwestię połączenia wszystkich narodów germańskich w ramach Wielkiej Rzeszy, po czym wrócił do kraju. W roku 1939 utworzył wraz z Henkiem Feldmeijerem paramilitarne bojówki NSB pod nazwą Mussert-Garde. Zamierzał uczynić z nich coś w rodzaju nazistowskiej SS. Na początku 1940 roku – wobec informacji o spodziewanym ataku Niemiec na Holandię – ponownie wyjechał do Rzeszy, gdzie rozmawiał z H. Himmlerem i jego szefem sztabu SS-Obergruppenführerem Karlem Wolffem o planach swoich i A. A. Musserta. W pierwszych dniach maja został aresztowany przez holenderskie władze pod zarzutem zdrady stanu, co w okresie okupacji niemieckiej zapewniło mu dużą reputację. Był przenoszony w różne miejsca i ostatecznie znalazł się na południe od Calais, gdzie uwolnili go niemieccy żołnierze.

Okupacja niemiecka

Ślub z Florentine Heubel w 1940 roku

Na początku czerwca 1940 roku powrócił do okupowanej Holandii i podjął politykę kolaboracji z Niemcami. Sprawował kontrolę nad dziennikiem „Het Volk”. Organizował rekrutację Holendrów do Pułku SS „Westland”, który wszedł w skład 5 Dywizji Pancernej SS „Wiking”. 11 września współtworzył Nederlandsche SS, do którego w całości włączono Mussert-Garde. Jednakże jego rola w NSB i potraktowanie przez Niemców nie odpowiadały jego ambicjom dlatego w lutym 1941 roku postanowił wstąpić ochotniczo do Pułku SS „Westland”, ale jego kandydatura została odrzucona. Przeciwstawił się temu Komisarz Rzeszy Arthur Seyss-Inquart, który pod wpływem H. Himmlera mianował R. van Tonningena prezydentem Narodowego Banku Holandii, a następnie sekretarzem generalnym finansów w administracji holenderskiej. W czerwcu 1942 otrzymał także funkcję prezydenta Nederlandse Oostcompagnie. Do jego zadań należało koordynowanie holenderskiego udziału w kolonizacji „Ostlandu” (krajów bałtyckich i Ukrainy). Po lądowaniu aliantów w Normandii 6 czerwca 1944 roku, ponownie podjął starania o przyjęcie do Waffen-SS i tym razem został przyjęty. Do 8 sierpnia przechodził przeszkolenie oficerskie, po czym dostał stopień SS-Untersturmführera der reserve i został przydzielony do I batalionu formacji parapolicyjnej Landstorm Nederland. W połowie marca 1945 roku trafił na front w rejonie Betuwe w stopniu SS-Obersturmführera. 8 maja został schwytany przez kanadyjskich żołnierzy i osadzony w obozie w Elst. Następnie przeniesiono go do Utrechtu, a 24 maja do więzienia w Scheveningen koło Hagi, gdzie 5 czerwca został zamordowany lub popełnił samobójstwo. Według części źródeł był regularnie torturowany.

Linki zewnętrzne

• Biografia Rosta van Tonningena (ang.)