Royal Society

Siedziba Royal Society w Londynie

The Royal Society of London for Improving Natural Knowledge^[1] (pol. Królewskie Towarzystwo w Londynie dla Rozszerzania Wiedzy o Przyrodzie^[2]) popularnie nazywane The Royal Society^[1], pol. Towarzystwo Królewskie, w Londynie^[2] – brytyjskie towarzystwo naukowe pełniące funkcję brytyjskiej akademii nauk. Skupia przedstawicieli nauk matematycznych i przyrodniczych, liczy 1600 członków, w tym 80 laureatów Nagrody Nobla (stan na rok 2019).

Historia

Towarzystwo Królewskie zostało założone w 1660 roku – 28 listopada 1660 roku 12 uczonych spotkało się po wykładzie Christophera Wrena (1632–1723) w Gresham College i postanowiło założyć towarzystwo na rzecz promocji eksperymentalnego nauczania fizyki i matematyki^[1]. Wśród założycieli byli m.in. chemik i fizyk Robert Boyle (1627–1691) i biskup John Wilkins (1614–1672)^[1]. W roku 1662 Karol II wydał akt prawny konstytuujący tę instytucję, który został uzupełniony w 1663 roku^[1]. Nazwa The Royal Society była po raz pierwszy wzmiankowana w 1661 roku; w drugim akcie prawnym z 1663 roku towarzystwo nazywane jest The Royal Society of London for Improving Natural Knowledge^[3].

Towarzystwo bywa czasem mylnie uważane za pierwsze w świecie towarzystwo naukowe – w 1652 roku została założona Niemiecka Akademia Przyrodników Leopoldina (niem. Deutsche Akademie der Naturforscher Leopoldina)^[a], a jeszcze wcześniej, w 1635 roku, powstała Akademia Francuska. Encyklopedia Britannica podaje, że Towarzystwo Królewskie było pierwszym w świecie narodowym towarzystwem naukowym^[1].

Towarzystwo odegrało dużą rolę w rozwoju nauk przyrodniczych od XVII do XIX wieku. W 1665 roku Towarzystwo opublikowało dzieło Micrographia Roberta Hooke'a (1635–1703) z ilustracjami powstałymi na podstawie obrazów widzianych pod mikroskopem^[3]. W 1687 roku wydało Principia Mathematica Isaaca Newtona (1643–1727)^[3].

Od 1665 roku Towarzystwo wydaje czasopismo naukowe Philosophical Transactions – najstarsze pismo naukowe na świecie wydawane bez przerwy^[1], które wprowadziło m.in. pojęcie recenzji naukowej^[3]. Od 1832 roku Towarzystwo wydaje również przeglądowo-sprawozdawcze Proceedings of the Royal Society.

Siedziba towarzystwa mieści się w City of Westminster w okolicy królewskiego Buckingham Palace. Dewizą jest Nullius in verba (łac. Nikomu na słowo – w domyśle: wierzyć)^[3].

Nagrody

Od 1736 roku Towarzystwo przyznaje Medal Copleya za „wybitne osiągnięcia w dziedzinie badań w każdej gałęzi nauki, i na przemian nauk fizycznych oraz nauk biologicznych”^[3][6]. Inne nagrody Towarzystwa to m.in.:

• Royal Medal (różne nauki przyrodnicze i stosowane),
• Hughes Medal (fizyka i technika),
• Medal Rumforda (fizyka i chemia),
• Medal Sylvestera (matematyka),
• Medal Darwina (biologia).

Członkostwo

Towarzystwo liczy 1600 członków, w tym 80 laureatów Nagrody Nobla (stan na rok 2019)^[7]

Znanymi Polakami wśród jego zagranicznych członków byli m.in.:

• astronom Jan Heweliusz (przyjęty w 1664 roku)^[8],
• Paweł Edmund Strzelecki (przyjęty w 1853 roku w uznaniu zasług w eksploracji Australii – odkrycie złota)^[9],
• Edward Strasburger (przyjęty w 1891 roku)^[10].

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Członkowie Royal Society 1660–2007 (ang.)

Linki zewnętrzne

• Witryna internetowa Towarzystwa Królewskiego (ang.)
• Directory of Fellows of the Royal Society and Foreign Members. royalsociety.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-12-15)]. (ang.)
• Materiały historyczne opublikowane przez Royal Society - w tym zdjęcia z wypraw antarktycznych, czy prace sławnych członków jak Maxwell i jego "Dynamiczna teoria pola elektromagnetycznego"
• Royal Society Open Science Journal, czasopismo naukowe w otwartym dostępie