Roza Tamarkina

Roza Tamarkina
Rosa Tamarkina
Ilustracja
Roza Tamarkina podczas III Konkursu Chopinowskiego w Warszawie
Imię i nazwiskoРо́за Влади́мировна Тама́ркина
Data i miejsce urodzenia23 marca 1920
Kijów
Pochodzenierosyjskie
Data i miejsce śmierci5 sierpnia 1950
Moskwa
Przyczyna śmiercichoroba nowotworowa
Instrumentyfortepian
Gatunkimuzyka poważna
Zawódpianistka,
pedagog
Aktywność1935–1950
Odznaczenia
Order „Znak Honoru”

Roza Władimirowna Tamarkina (również Rosa Tamarkina, ros. Ро́за Влади́мировна Тама́ркина; ur. 23 marca 1920 w Kijowie, zm. 5 sierpnia 1950 w Moskwie) – radziecka pianistka, pedagog; laureatka II nagrody na III Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im. Fryderyka Chopina w Warszawie.

Życiorys

Urodziła się w Kijowie 23 marca 1920 w rodzinie wielodzietnej, jako córka Władimira Markowicza Tamarkina i Anny Lwowny Tamarkiny[1]. Miała dwie siostry Mariję i Sarę[1]. Podpatrywała jak jej starsze siostry grały na fortepianie i skrzypcach, co być może zadecydowało, że zapragnęła grać na instrumentach muzycznych[2].

Będąc wielce utalentowaną oraz zafascynowaną fortepianem już w wieku kilku lat rozpoczęła naukę gry na tym instrumencie[3]. W 1928 wstąpiła do klasy dziecięcej Konserwatorium Kijowskiego, gdzie w okresie 1928–1932 uczyła się pod okiem jej pierwszego pedagoga Mikołaja Goldenberga[3]. Następnie w latach 1932–1935 była uczennicą „specjalnej grupy dziecięcej” przy Konserwatorium Moskiewskim, po czym rozpoczęła w wieku piętnastu lat swoją karierę pianistyczną występami publicznymi, budząc uznanie słuchaczy i krytyków interpretacją, temperamentem i wirtuozerią[3]. W 1935 wygrała konkurs Radiokomitetu ZSRR dla młodzieży wraz z Arnoldem Kapłanem[4][2]. Od 1936 występowała regularnie w różnych miastach Związku Radzieckiego (m.in. w Jekaterynburgu, Nowosybirsku czy Ałmaty)[5].

Laureaci III Konkursu Chopinowskiego w Warszawie: Jakow Zak, Roza Tamarkina, Witold Małcużyński i Lance Dossor

W 1937 jako siedemnastoletnia studentka wystąpiła na III Konkursie Chopinowskim w Warszawie, gdzie była jedną z najmłodszych uczestniczek[3]. Już po pierwszym etapie krytycy i członkowie jury, byli przekonani, że jest ona kandydatką do nagrody i jedną z faworytek konkursu[3]. Ostatecznie zajęła w nim II miejsce, ustępując tylko swemu rodakowi Jakowowi Zakowi[6]. Krytyk muzyczny i pedagog Piotr Rytel tak scharakteryzował wówczas jej występ[3]:

Młodsza (...) od Zaka p. Roza Tamarkina (...) jeśli idzie o jej stosunek wewnętrzny do muzyki to kto wie, czy dziś już nie stoi ona ponad Zakiem. (...) Szesnaście lat i ta doskonałość techniki, wielostronność i swoboda.

Po zakończeniu Konkursu Chopinowskiego została odznaczona 27 kwietnia 1937 przez władze radzieckie Orderem „Znak Honoru”[5]. W 1939 została wybrana posłem do Rady Miejskiej w Moskwie[5].

Podczas II wojny światowej kontynuowała swoją edukację w Konserwatorium Moskiewskim, gdzie w 1940 ukończyła kurs w klasie fortepianu prof. Aleksandra Goldenweisera i w tymże roku rozpoczęła u niego aspiranturę, kontynuując ją w latach 1943–1945 pod okiem profesora Konstantego Igumnowa[4].

Po wojnie wznowiła karierę pianistyczną[7]. Jej uroda zafascynowała adoratorów, późniejszych wybitnych pianistów Jakowa Fliera[a] i Emila Gilelsa, którzy starali się o jej rękę[2]. Ostatecznie zdecydowała się wyjść za mąż w 1940 za Emila Gilelsa, ale w 1943 małżonkowie, po nieudanym związku rozeszli się, nie posiadając potomstwa[1][2]. W 1946 podjęła pracę pedagogiczną w Konserwatorium Moskiewskim, jako asystentka na katedrze fortepianu[8][7], co spowodowało znaczne ograniczenie jej występów. Jej wychowanką była m.in. Bella Dawidowicz, zwyciężczyni IV Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina w Warszawie (w 1949 wraz z Haliną Czerny-Stefańską)[2].

W październiku 1949, z okazji 100. rocznicy śmierci Fryderyka Chopina, wykonała jego II koncert fortepianowy f-moll op. 21 w Wielkiej Sali Konserwatorium Moskiewskiego. Później okazało się, że był to jeden z ostatnich jej publicznych występów[3]. Po raz ostatni wystąpiła w lutym 1950, będąc ciężko chorą[5]. Zmarła 5 sierpnia 1950 w Moskwie na skutek choroby nowotworowej, chorując od 1944 na chłoniaka Hodgkina[9][5]. Pochowana została w kwaterze rodzinnej na Cmentarzu Wwiedieńskim w Moskwie obok swoich rodziców[10][11].

Repertuar i dyskografia

Roza Tamarkina była przede wszystkim reprezentantką liryczno-romantycznego nurtu w sztuce muzycznej[5]. Upamiętniła się w świadomości słuchaczy interpretacjami dzieł Fryderyka Chopina (m.in. Fantazji f-moll op. 49, Scherza b-moll i Scherza cis-moll, Poloneza fis-moll op. 44, Sonaty h-moll op. 58, Nokturnu G-dur op. 37 nr 2 i II koncertu fortepianowego f-moll op. 21), Ferenca Liszta (Sonaty h-moll, Walca Mefisto, X Rapsodii węgierskiej, Parafrazy koncertowej „Rigoletto”), Roberta Schumanna (Fantazji C-dur op. 17) i Siergieja Rachmaninowa (II koncertu fortepianowego c-moll op. 18). Ponadto w jej repertuarze znajdowały się utwory m.in. Johannesa Brahmsa czy Franza Schuberta[12].

Większość z jej nagrań została zebrana i wydana już po jej śmierci[13][14].

" 13 - ITALY - pirateria - pirate - compact disc optical IT WIKIPEDIA.svg Albumy
RokTytułWydawca
1956Концерт Розы ТамаркинойАпрелевский Завод
1972Rosa Tamarkina. Piano. The Bolshoi Theatre Quartet. Sergey Ivanovich Taneyev Quintet In G Minor, Op. 30Мелодия
1985Rosa Tamarkina. Piano. The Bolshoi Theatre Quartet. Johannes Brahms Quintet In F Minor, Op. 34
2005Rosa Tamarkina. Volume 1. Sergei Rachmaninov, Sergei TaneyevVista Vera[15]
2006Rosa Tamarkina. Volume 2. Franz Schubert, Franz Liszt, Johannes Brahms
Rosa Tamarkina. Volume 3. Sergei Rachmaninov, Frederic Chopin, Robert Schumann, Frank Cesar
2012Women At The Piano - An Anthology Of Historic Performances, Volume 4[b]Naxos

Uwagi

  1. ↑ Jakow Flier był później pedagogiem Konserwatorium Moskiewskiego. W 1965 był również wiceprzewodniczącym jury na VII Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im. Fryderyka Chopina w Warszawie.
  2. ↑ Na płycie znalazły się również nagrania innych pianistów, takich jak: Constance Keene, Reine Gianoli, Gina Bachauer, Liza Fuchsova, Lilly Dymont, Marcelle Meyer, Magda Tagliaferro, Marie-Thérèse Fourneau, Lottie Morel, Yvonne Lefébure, Winifred Christie, Bärbel Andreae i Edith Farnadi. Roza Tamarkina prezentuje na płycie Scherzo cis-moll op. 39 Fryderyka Chopina, nagrane w Moskwie w 1947.

Przypisy

  1. ↑ a b c Roza Vladimirovna Tamarkin (Tamarkina) (ang.). geni.com. [dostęp 2018-12-31].
  2. ↑ a b c d e Тамаркина Роза Владимировна (ros.). apatrid.ru. [dostęp 2019-01-05].
  3. ↑ a b c d e f g Rosa Tamarkina. W: Narodowy Instytut Fryderyka Chopina [on-line]. pl.chopin.nifc.pl. [dostęp 2018-12-31].
  4. ↑ a b Dybowski 2005 ↓, s. 98.
  5. ↑ a b c d e f Максим Тавьев: Жизнь и судьба Розы Тамаркиной (Życie i twórczość Rozy Tamarkiny) (ros.). newswe.com. [dostęp 2018-12-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-01-01)].
  6. ↑ Wysocki 1987 ↓, s. 31.
  7. ↑ a b Dybowski 2005 ↓, s. 100.
  8. ↑ Тамаркина Роза Владимировна (ros.). mosconsv.ru. [dostęp 2019-01-06].
  9. ↑ Rosa Tamarkina (ang.). naxos.com. [dostęp 2016-04-06].
  10. ↑ Где дремлют мёртвые. Тамаркина Роза Владимировна (1920–1950) (ros.). bozaboza.narod.ru. [dostęp 2016-04-24].
  11. ↑ Они тоже гостили на земле... Тамаркина Роза Владимировна (1920–1950) (ros.). nec.m-necropol.ru. [dostęp 2019-01-01].
  12. ↑ Dybowski 2005 ↓, s. 100–101.
  13. ↑ Rosa Tamarkina (1920–1950) (ang.). forte-piano-pianissimo.com. [dostęp 2016-04-06].
  14. ↑ Роза Тамаркина (ф-но) (ros.). W: КАТАЛОГ СОВЕТСКИХ ПЛАСТИНОК [on-line]. records.su. [dostęp 2019-01-05].
  15. ↑ Rosa Tamarkina (ang.). W: Vista Vera [on-line]. vistavera.com. [dostęp 2018-12-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-12-31)].

Bibliografia

  • Stanisław Dybowski: Laureaci Konkursów Chopinowskich w Warszawie (z dyskografią). Warszawa: Przedsiębiorstwo Muzyczne Selene, 2005, s. 98–101. ISBN 83-910515-1-X. OCLC 68802269.
  • Jean-Pierre Thiollet, Anne-Élisabeth Blateau, Jean-Louis Lemarchand, François Robot: 88 notes pour piano solo. Cz. p. 70. Magland: Neva éditions, 2015. ISBN 978-2-35055-192-0. OCLC 946445855. (fr.)
  • Stefan Wysocki: Wokół Konkursów Chopinowskich. Wyd. 2. Warszawa: Wydawnictwa Radia i Telewizji, 1987. ISBN 83-212-0443-0. OCLC 749899851.

Linki zewnętrzne

Laureaci Konkursów Chopinowskich w Warszawie
I (1927)
II (1932)
III (1937)
IV (1949)
V (1955)
VI (1960)
VII (1965)
VIII (1970)
IX (1975)
X (1980)
XI (1985)
XII (1990)
XIII (1995)
XIV (2000)
XV (2005)
XVI (2010)
XVII (2015)
XVIII (2021)

Media użyte na tej stronie

SU Order of the Badge of Honour ribbon.svg
Ribbon bar of the Order of the Badge of Honour‎. The Soviet Union (USSR).
3rd Chopin Competition Laureates.jpg
3rden:Chopin Competition laureates (from left) Jakow Zak, Roza Tamarkina, Witold Małcużyński, Lance Dossor
RozaTamarkina1937(1).jpg
Pianistka Roza Tamarkina podczas III Konkursu Chopinowskiego w Warszawie 1937.
" 13 - ITALY - pirateria - pirate - compact disc optical IT WIKIPEDIA.svg
Autor: Pava, Licencja: CC BY-SA 3.0 it
Icona di un compact disc ideata per il progetto di it.wikipedia.org dedicato alla criminalità