Rozdrażew

Rozdrażew

wieś
Kościół św. Jana Chrzciciela
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	krotoszyński
Gmina	Rozdrażew
Liczba ludności (2006)	1800
Strefa numeracyjna	62
Kod pocztowy	63-708[1]
Tablice rejestracyjne	PKR
SIMC	0207899
Położenie na mapie gminy Rozdrażew Rozdrażew
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Rozdrażew
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Rozdrażew
Położenie na mapie powiatu krotoszyńskiego Rozdrażew
51°46′52″N 17°30′19″E/51,781111 17,505278

Herb gminy Rozdrażew

Rozdrażew – wieś (dawniej miasto) w Polsce, położona w województwie wielkopolskim, w powiecie krotoszyńskim, w gminie Rozdrażew^[2][3].

Rozdrażew uzyskał lokację miejską przed 1458 rokiem, zdegradowany po 1510 roku^[4].

We wsi znajdowała się stacja rozebranego odcinka Krotoszyn – Pleszew Krotoszyńskiej Kolei Dojazdowej. Pociąg zakończył bieg 12 stycznia 1986 r. Ośrodek parafii prawdopodobnie od końca XIII, a na pewno od połowy XIV wieku. Drobny przemysł spożywczy.

Miejscowość jest siedzibą gminy Rozdrażew.

Położenie

Rozdrażew jest położony około 6 km na południowy wschód od Koźmina, około 10 km na północny wschód od Krotoszyna i około 24 km na północny zachód od Ostrowa Wielkopolskiego, przy ujściu Strugi Rozdrażewskiej (zwanej dziś Rów, a na starych mapach sztabowych Czarna Woda lub Santok) do Trzebawy, dopływu Orli, na skrzyżowaniu dróg powiatowych Krotoszyn – Dobrzyca i Ostrów – Koźmin, na wysokości 140–159 m n.p.m. Znajdowała się tu stacja rozebranego odcinka Pleszew – Krotoszyn Pleszewskiej Kolei Wąskotorowej.

Integralne części wsi

Historia

Zabudowa rynku

Z ponad 13 miejscowości tworzących współczesną gminę Rozdrażew najwcześniej, w XIII wieku, wspominany jest w źródłach pisanych jej ośrodek, czyli wieś Rozdrażew, a równocześnie z nim, (gdy idzie o nazwę) Wolenice. Następnie już w XIV wieku wymienione są w nich Dzielice, Trzemeszno, a w XV wieku Dąbrowa, Grębów, Nowa Wieś i Wyki, w XVI wieku Maciejew, a na początku XVII stulecia Budy. Te pierwsze historyczne wzmianki o nich nie są jednak równoznaczne (poza czterema wyjątkami) z faktami założenia tych osiedli. Powstały one (przypadku miejscowości średniowiecznych), co najmniej o kilkadziesiąt lat wcześniej, a przeważnie o 100-200 lat wcześniej. Świadczą o tym odnalezione tam i w okolicy luźne i przeważnie nie publikowane dotychczas drukiem znaleziska osadnictwa pradziejowego i wczesnonośredniowiecznego.

W czasie wojny trzynastoletniej Rozdrażew wystawił w 1458 roku 2 pieszych na odsiecz oblężonej polskiej załogi Zamku w Malborku^[5]. Do 1510 roku wymieniany był jako miasto. Od XV wieku własność Rozdrażewskich.

Miejscowość leżała w obrębie księstwa krotoszyńskiego (1819-1927), którym władali książęta rodu Thurn und Taxis. W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815-1848) miejscowość wzmiankowana jako Rozdrażewo parafia należała do wsi większych w ówczesnym pruskim powiecie Krotoszyn w rejencji poznańskiej^[6]. Rozdrażewo należało do okręgu krotoszyńskiego tego powiatu i stanowiło odrębny majątek, którego właścicielem był wówczas książę Maximilian Karl von Thurn und Taxis^[6]. Według spisu urzędowego z 1837 roku wieś liczyła 431 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 80 dymów (domostw)^[6]. Wzmiankowana była również posada Rozdrażewo (3 osoby w jednym domu)^[6].

Urodzili się tu Ludwik Begale (prawnik, działacz społeczny i samorządowy) oraz Franciszek Stróżyński (działacz socjalistyczny)

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kaliskiego.

Pod koniec 1995 roku Rozdrażew zajmował powierzchnie 1301 ha i liczył 1618 mieszkańców, stanowiąc także pod tymi względami największą miejscowość gminy. W 2000 roku wybudowano tam halę sportową, a w 2004 nowy budynek gimnazjum.

Zabytki

• kościół parafialny św. Jana Chrzciciela, zbudowany w 1640 roku, późnorenesansowy, z fundacji biskupa włocławskiego Hieronima Rozdrażewskiego, początkowo miał 27 m długości, 8 m szerokości i 9,7 m wysokości, w 1899 roku został rozbudowany i wraz z głównym ołtarzem był konsekrowany przez biskupa Edwarda Likowskiego z Poznania,
  • dach dwuspadowy, kryty dachówką,
  • ołtarz główny wczesnobarokowy, z rzeźbami z połowy XVII wieku,
  • chrzcielnica marmurowa z około połowy XVII wieku,
  • ludowa rzeźba Chrystus Frasobliwy, drewniana,
• drewniane i murowane domy szczytowe,
• dwór z połowy XIX wieku, z dachem dwuspadowym z naczółkami.

Przyroda

• Obszar Chronionego Krajobrazu Dąbrowy Krotoszyńskie i Baszków Rochy.

Zobacz też

• Rozdrażewek

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Cyfrowe Archiwum Tradycji Lokalnej – Rozdrażew
• Strona internetowa Urzędu Gminy Rozdrażew
• Strona internetowa poświęcona historii Rozdrażewa
• Rozdrażew, al. Rozdrażewo, Rozrażewo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 830 .
• Rozdrażewo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 551 .