Rozdzielczość ekranu

Rozdzielczość ekranu – jeden z parametrów trybu wyświetlania, określający liczbę pikseli obrazu wyświetlanych na ekranie w bieżącym trybie pracy monitora komputerowego, telewizora lub innego wyświetlacza, którego obraz budowany jest z pikseli. Rozdzielczość wyraża się w postaci liczby pikseli w poziomie i w pionie. Rozdzielczość w poziomie składa się z pionowych linii, natomiast w pionie z poziomych linii[1].

Rozdzielczość natywna urządzenia nie musi być identyczna z wyświetlaną. W większości urządzeń bieżący tryb wyświetlania można zmieniać skokowo wewnątrz określonego zakresu, którego granice, jak i poszczególne dostępne rozdzielczości, powiązane są z budową urządzenia wyświetlającego, budową karty graficznej, wielkością pamięci na tej karcie oraz oprogramowaniem (sterownik karty, system operacyjny).

Może to wywołać zmiany w wyglądzie obrazu spowodowane tym, że stałe elementy interfejsu systemu operacyjnego, takie jak ramki, ikonki itp., mają stałą wielkość w pikselach.

Dla telewizorów analogowych rozdzielczość jest związana z przepustowością sygnału luminancji i jest określany w „liniach” jako największa liczba naprzemiennych białych i czarnych pionowych pasków, które mogą być wyświetlone wszerz ekranu bez nakładania się na siebie. Czasami linie są liczone na szerokości równej wysokości obrazu zamiast na całej szerokości. To powoduje powstanie dwóch miar rozdzielczości poziomej, co może powodować nieporozumienia. Rozdzielczość pionowa, podobnie jak w urządzeniach cyfrowych, jest liczbą poziomych linii na obrazie.

Dla telewizji cyfrowej i HDTV, typowe rozdzielczości pionowe interpolowane to: 480i, 576i, 1080i oraz progresywne to: 480p, 576p, 720p, 1080p, 2160p oraz 4320p linii.

W profesjonalnych zastosowaniach kinowych używane są częściej rozdzielczości typu 2K 16:9 (2048×1152), 2K 2:1 (2048×1024), 3K 16:9 (3072×1728), 3K 2:1 (3072×1536), 4K 16:9 (4096×2304), 4K 2:1 (4096×2048), 8K 16:9 (8192×4608), 8K 2:1 (8192×4096) itd.

Historia standardów rozdzielczości

W latach 80. XX wieku standardową rozdzielczością wyświetlacza komputerowego była 320×200 (CGA). Wypuszczona w 1987 roku karta (VGA) na całą dekadę 1987–1997 ustanowiła podwójny standard rozdzielczości: 320×200 do gier (ponieważ umożliwiała uzyskanie 256 kolorów) oraz 640×480 (w zaledwie 16 kolorach) do zastosowań biurowych. Wyższe rozdzielczości, takie jak 800×600 czy 1024×768 były wówczas praktycznie nie używane ze względu na brak powszechnie przestrzeganych standardów (wyższe rozdzielczości w karcie każdego producenta programowało się inaczej).

Wzrost popularności systemów Windows 95 i Windows 98 (w których sterownik karty graficznej instalowało się do całego systemu operacyjnego, a nie jak poprzednio do konkretnego programu) spowodował, iż począwszy od końca lat 90. XX wieku standardową rozdzielczością stała się 1024×768. Windows XP zostało zaprojektowane do pracy w rozdzielczości co najmniej 800×600 (ale jest możliwa praca w trybie 640×480). Monitory CRT pracowały z typowymi rozdzielczościami 1024×768 (XGA/XVGA, eXtended, czyli rozszerzona), 1280×1024 (SXGA) oraz 1600×1200 (UXGA, Ultra-eXtended). W niektórych zastosowaniach np. do programów CAD, używano rozdzielczości 2560×1600 (WQXGA) lub wyższych.

Wczesne panoramiczne monitory pracowały z rozdzielczościami 1280×800 (WXGA), 1680×1050 (WSXGA+)), 1920×1200 (WUXGA) i 1440×900. Telewizory obsługujące rozdzielczość 720p (HD Ready) były wyposażone w ekrany o rozdzielczościach 1366×768, 1280×720 lub 1024×720 linii (poziomych × pionowych).

Pod koniec pierwszej dekady XXI w. wzrastała popularność monitorów o telewizyjnych proporcjach 16:9, tzn. o rozdzielczościach 1366×768, 1600×900 oraz 1920×1080 (Full HD).

Standardy i ich rodzaje

Standardowe rozdzielczości ekranowe
Standardy dla komputerówRozdzielczość
(proporcje)
QVGA320×240 (4:3)
HVGA480×320 (3:2)
VGA640×480 (4:3)
WVGA800×480 (5:3)
SVGA800×600 (4:3)
XGA1024×768 (4:3)
HDTV 720p1280×720 (16:9)
HDTV1366×768 (16:9)
WXGA1280×800 (16:10)
WXGA+1440×900 (16:10)
SXGA1280×1024 (5:4)
WSXGA1600×1024 (16:10)
SXGA+1400×1050 (4:3)
WSVGA1024×600 (16:9)
WSXGA+1680×1050 (16:10)
UXGA1600×1200 (4:3)
HD+1600×900 (16:9)
HDTV 1080p1920×1080 (16:9)
WUXGA1920×1200 (16:10)
QWXGA2048×1152 (16:9)
QXGA2048×1536 (4:3)
Cinema TV2560×1080 (21:9)
WQHD2560×1440 (16:9)
WQXGA2560×1600 (16:10)
QSXGA2560×2048 (5:4)
Zastosowania profesjonalneRozdzielczość
2K2048×1152 (16:9)
2K2048×1024 (2:1)
3K3072×1728 (16:9)
3K3072×1536 (2:1)
4K4096×2304 (16:9)
4K4096×2048 (2:1)
8K8192×4608 (16:9)
8K8192×4096 (2:1)
16K16384x9216 (16:9)
16K16384x8192 (2:1)
Standardy telewizji analogowejRozdzielczość
PAL720×576
PAL VHS360×576 (przybliżona)
NTSC640×482
NTSC VHS320×482 (przybliżona)
Standardy telewizji cyfrowejRozdzielczość
NTSC (preferowany format)648×486
D-1 NTSC720×486
D-1 NTSC (piksele kwadratowe)720×540
PAL720×486
D-1 PAL720×576
D-1 PAL (piksele kwadratowe)768×576
HDTV 720p1280×720
HDTV 1080i/1080p1920×1080
Ultra HD3840×2160
UHDTV[2]7680×4320
Standardy dla filmu cyfrowegoRozdzielczość
Standard Akademii Filmowej2048×1536
Blu-ray 4K UHD3840×2160
Blu-ray HD DVD1280×720 i 1920×1080
DVD720×576 i 720×480
Laserdisc560×360
Video CD352×288 i 352×240

Zobacz też

Przypisy

  1. Rozdzielczość ekranu. Czyli co powinieneś wiedzieć zanim kupisz, „Poradnik komputerowy”, mamkomputer.info, 29 marca 2017 [dostęp 2017-03-31] (pol.).
  2. Anita Kaźmierska: Türksat wraca z testami 8K. 2021-08-26. [dostęp 2021-09-02].

Media użyte na tej stronie

Vector Video Standards8.svg
Autor: Jedi787plus, Licencja: GFDL
This is an update to Vector Video Standards4.svg to resize the file for newer and wider displays.svg. I added a 21:9 ratio. (~2.35 to 1 I think is the real ratio) 2560×1080; 4K, and UHD-1. A short-coming is the disclaimer text for the 2K probably applies to the 4K. I also did not add EGA as someone requested in the talk page. also, I can add other values, but please cite them. I'm not sure if this file is to be common display resolutions or EVERY resolution. note about the svg.. the source svg I modified use an X offset of 0.5 indentation and what seems to be a partial or abandoned use of css classes. I cleaned some of that up and removed unused declarations.