Rozejm moskiewski (1944)

Rozejm moskiewski
Moskovan välirauha
Московское перемирие
Ilustracja
Kolorem czerwonym zaznaczono terytoria scedowane przez Finlandię na rzecz ZSRR po rozejmie moskiewskim w 1944 roku. Półwysep Porkkala wrócił do Finlandii w 1956 roku[1][2]
Data

19 września 1944

Miejsce

Moskwa

Wynik

zakończenie działań wojennych pomiędzy Finlandią i ZSRR,
odstępstwa terytorialne Finlandii na rzecz ZSRR,
nałożenie na Finlandię kontrybucji,
początek wojny lapońskiej

Przyczyna

wojna kontynuacyjna

Strony traktatu
 Finlandia ZSRR
 Wielka Brytania
Przywódcy
Carl Enckell
Rudolf Walden
Erik Heinrichs
Oscar Enckell		Andriej Żdanow

Rozejm moskiewski – rozejm zawarty pomiędzy Finlandią z jednej strony a Związkiem Radzieckim i Wielką Brytanią[a] z drugiej strony 19 września 1944 roku, kończący wojnę kontynuacyjną.

Zawieszenie broni przywróciło postanowienia traktatu moskiewskiego z 1940 roku, z kilkoma modyfikacjami. Ostateczny traktat pokojowy pomiędzy Finlandią a aliantami został podpisany w Paryżu w 1947 roku.

Warunki rozejmu

Warunki rozejmu były podobne do tych, które uzgodniono w traktacie moskiewskim z 1940 roku: Finlandia została zobowiązana do zrzeczenia się części Karelii i Salli, a także niektórych wysp Zatoki Fińskiej. Ponadto, nowe zawieszenie broni oddawało również miasto Petsamo Związkowi Radzieckiemu, a następnie Finlandia została zmuszona do wydzierżawienia półwyspu Porkkala na okres pięćdziesięciu lat (ostatecznie obszar został zwrócony pod kontrolę rządu fińskiego po odwilży chruszczowowskiej w 1956 roku)[1][2].

Inne warunki rozejmu obejmowały wypłatę przez Finlandię 300 milionów ówczesnych dolarów amerykańskich (4,4 miliarda dolarów według współczesnego przelicznika) na rzecz Związku Radzieckiego w postaci różnych towarów w ciągu sześciu lat jako formę reparacji wojennych[3]. Finlandia zgodziła się również zalegalizować Komunistyczną Partię Finlandii (po dokonaniu pewnych zmian w jej statucie) i zakazać tych partii politycznych, które Związek Radziecki uważał za faszystowskie[4]. Ponadto osoby uważane przez Sowietów za odpowiedzialne za wywołanie wojny musiały zostać aresztowane i postawione przed sądem; najbardziej znanym przypadkiem wykonania tego punktu porozumienia był proces byłego prezydenta Finlandii Risto Ryti[5][6]. Rozejm moskiewski zmusił też Finlandię do wyparcia wojsk niemieckich z jej terytorium, co doprowadziło do rozpoczęcia kampanii wojennej w Laponii[7].

Uwagi

  1. ↑ Aczkolwiek żaden przedstawiciel Zjednoczonego Królestwa nie brał udziału w podpisaniu dokumentu.

Przypisy

  1. ↑ a b 55 Years Since Return of Porkkala (ang.). Yle yhtiönä, 26.1.2011. [dostęp 2021-03-04].
  2. ↑ a b The Porkkala Parenthesis : Discovering traces of the Cold War in Finland (ang.). explorabilia.co.uk, 12.01.2019. [dostęp 2021-03-04].
  3. ↑ Jaakko Pihlaja: Last war reparation train crossed Finnish-Soviet border 50 years ago (ang.). Helsingin Sanomat, 3.09.2002. [dostęp 2021-03-04].
  4. ↑ Jatkosodasta nykypäivään, [w:] Jukka Nevakivi, Suomen poliittinen historia 1809–2006, Helsinki: WSOY, 2006 (fiń.).
  5. ↑ Risto Ryti 1889—1956. 5th President of Finland 19.12.1940—1943 and 1943—1944 (ang.). Suomen presidentit. [dostęp 2021-03-04].
  6. ↑ Immi Tallgren, Martyrs and Scapegoats of the Nation? The Finnish War-Responsibility Trial, 1945–1946, „Historical Origins of International Criminal Law”, Volume 2, Torkel Opsahl Academic EPublisher, 2014, s. 520, ISBN 978-82-93081-13-5 (ang.).
  7. ↑ Maciej Szopa: Nieproszony sojusznik. Polska Zbrojna, 27.11.2012. [dostęp 2021-03-04].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie