Rozmowa nowych proroków

Rozmowa nowych proroków, dwu baranów o jednej głowie – satyra Marcina Bielskiego wydana w 1566/1567 w Krakowie, wraz z dwoma innymi utworami tego autora: Sen majowy, Sjem niewieści, a według Ignacego Chrzanowskiego powstała przed 1565 rokiem[1]. Spośród tych trzech poematów satyrycznych Rozmowa była najdłużej nieznana i miała nielicznych czytelników, gdyż przez wiele lat znany był tylko egzemplarz przechowywany był w prywatnej bibliotece w miejscowości Okno na Pokuciu, który potem zaginął, zaś wydanie to zachowało się fragmentarycznie. Po raz kolejny satyra ta ukazała się w 1587, w wersji zredagowanej prawdopodobnie przez Joachima Bielskiego, syna Marcina[2].

Utwór ma formę wierszowanego dialogu między dwoma baranami o jednej głowie – figurami rzeźby umieszczonej kiedyś w gotyckiej gospodzie na miejscu obecnego krakowskiego pałacu „Pod Baranami”[3], której narożnym godłem były dwa barany złączone wspólną głową[4]. Tekst wstępu nawiązuje do biblijnej frazy „kamienie wołać będą” z Ewangelii Łukasza oraz do paszkwili w Rzymie. Barany komentują krytycznie wydarzenia polityczne, przechodniów na Rynku Głównym, stany społeczne i grupy zawodowe, broniąc jednak chłopów[5], a nawet importowane modne stroje i konie włoskie a także „importowane” choroby weneryczne: „francę”[2].

Utwór zawiera przesłanie, że skoro nie staje odważnych ludzi głoszących krytykę, muszą to za nich robić rzeźby.

Przypisy

  1. ↑ Julian Krzyżanowski, Historia literatury polskiej: alegoryzm - preromantyzm, wyd. Wyd. 6, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1986, ISBN 978-83-06-01524-9 [dostęp 2021-10-01].
  2. ↑ a b Marcin Bielski, Joachim Bielski, Jerzy Starnawski, Rozmowa nowych prorokow dwu baranow o jednej głowie, starych obywatelow krakowskich, o przemienności niniejszego wieku naprzeciw staremu w porządkach, w obyczajach i w sprawach ludzkich, Książki bez Kantów, Kraków: Collegium Columbinum, 2012, ISBN 978-83-7624-011-4 [dostęp 2021-10-01].
  3. ↑ Jerzy Ziomek, Renesans, wyd. Wyd. 11, 1 dodr, Wielka Historia Literatury Polskiej, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 361, ISBN 978-83-01-13843-1 [dostęp 2021-10-01].
  4. ↑ Waldemar Komorowski, KAMIENICE I PAŁACE RYNKU KRAKOWSKIEGO W ŚREDNIOWIECZU, Rocznik Krakowski, t. LXVJH, 2002, ISSN 0080-3499 ISBN 83-87345-82-2, s.64
  5. ↑ Grzegorz Trościński, Panów na chłopy uskarżanie się / „The Landlords’ Complaints Against Peasants ”: A Text Found in the MS Collection of the Diocesan Library at Sandomierz Attests The Enduring Popularity of the Medieval Satire Against Cunning Peasants, Uniwersytet Jagielloński Wydział Polonistyki, 2012 [dostęp 2021-09-21].
Twórczość Marcina Bielskiego