Rozpad Czechosłowacji
Rozpad Czechosłowacji (czes. zánik České a Slovenské Federativní Republiky[1], słow. zánik Českej a Slovenskej Federatívnej Republiky[2]) – podział Czeskiej i Słowackiej Republiki Federacyjnej (Czechosłowacji) na dwa suwerenne[3] państwa (Republikę Czeską i Republikę Słowacką[4]). Rozpad dokonał się 31 grudnia 1992. 1 stycznia 1993 był pierwszym dniem istnienia niezależnych państw[5].
Okoliczności podziału
Ustawa konstytucyjna Nr 556/1990 (która zmieniała Ustawę konstytucyjną Nr 143/1968 o federacji czechosłowackiej), zostawiła federacji tylko następujące kompetencje: polityka bezpieczeństwa, dyplomacja, podatki, wojsko, kolej i poczta[6].
Za autorów decyzji o podziale Czechosłowacji uważa się Václava Klausa i Vladimíra Mečiara. Klaus twierdził, że odczytali oni nastroje społeczne, jednak były dysydent i pierwszy czeski minister spraw zagranicznych Jiří Dienstbier powiedział, że bezpośrednią przyczyną rozpadu państwa były wielkie osobiste ambicje zarówno Klausa, jak i Mečiara, którzy nie chcieli dzielić się władzą w państwie, woleli być przywódcami swoich mniejszych krajów i tak prowadzili negocjacje, by zakończyły się one rozdzieleniem Czechosłowacji[5].
Słowacka Rada Narodowa zgodziła się 17 lipca 1992 na Deklarację Słowackiej Rady Narodowej o suwerenności Republiki Słowackiej. Podział nastąpił wbrew znacznej części opinii publicznej[7][8]. Corocznie w lipcu na szczycie granicznej Wielkiej Jaworzyny, najwyższej góry Białych Karpat, organizowane są wspólne spotkania Czechów, Słowaków i Morawian, wchodzenie w każdy sylwester na górę i wspólne imprezy („Slávnosti bratstva Čechov a Slovákov”)[9].
„Aksamitny rozwód”
„Aksamitny rozwód” to potoczne określenie na rozpad Czechosłowacji. Nazwa ma związek z pojęciem aksamitnej rewolucji, używanym dla opisu demokratycznych przemian, jakie zaszły w Czechosłowackiej Republice Socjalistycznej na jesieni 1989 i które zalicza się do wydarzeń Jesieni Narodów.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Ústavní zákon č. 542/1992 Sb. o zániku České a Slovenské Federativní Republiky
- ↑ Ústavný zákon č. 542/1992 Zb. z 25. novembra 1992 o zániku Českej a Slovenskej Federatívnej Republiky
- ↑ Czeska Republika Socjalistyczna (czes. Česká socialistická republika) powstała 1 stycznia 1969 i od 6 marca 1990 nazywa się Republika Czeska (czes. Česká republika). Słowacka Republika Socjalistyczna (sł. (Slovenská socialistická republika) powstała 1 stycznia 1969 i od 1 marca 1990 nazywa się Republika Słowacka (sł. Slovenská republika).
- ↑ Paweł Ukielski: Aksamitny rozwód. Rola elit politycznych w procesie podziału Czechosłowacji. Instytut Jagielloński, 2007. ISBN 83-60559-02-3.
- ↑ a b Andrzej Krawczyk, Aksamitny rozwód, polityka.pl, 4 listopada 2009 [dostęp 2014-01-03].
- ↑ Ústavní zákon č. 556/1990 Sb., kterým se mění ústavní zákon č. 143/1968 Sb., o československé federaci
- ↑ Pavla Horáková, People from both sides of Czech-Slovak border celebrate New Year’s Eve on Velká Javořina, Radio Praha, 1 stycznia 2008 [dostęp 2015-08-15] [zarchiwizowane z adresu 2013-12-12] (ang.).
- ↑ Według ówczesnych sondaży społecznych za podziałem państwa była zaledwie jedna czwarta obywateli. Za: Andrzej Niewiadowski, 20 lat po podziale Czechosłowacji, Czechofil, 3 stycznia 2013 [dostęp 2013-12-27].
- ↑ Velká Javořina – místo setkání Čechů a Slováků (cz.). [dostęp 2013-12-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-07)].
Media użyte na tej stronie
Autor: Kelvin, Licencja: CC BY-SA 4.0
Czecho-Słowacja do podziału w 1992