Rozwadza

Rozwadza

wieś
Kościół ewangelicki w Rozwadzy
Państwo	Polska
Województwo	opolskie
Powiat	krapkowicki
Gmina	Zdzieszowice
Liczba ludności (2006)	1100
Strefa numeracyjna	77
Kod pocztowy	47-330
Tablice rejestracyjne	OKR
SIMC	0505622
Położenie na mapie gminy Zdzieszowice Rozwadza
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Rozwadza
Położenie na mapie województwa opolskiego Rozwadza
Położenie na mapie powiatu krapkowickiego Rozwadza
50°26′07″N 18°06′00″E/50,435278 18,100000

Rozwadza (niem. Annengrund^[1]) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie krapkowickim, w gminie Zdzieszowice.

Od 1950 r. miejscowość administracyjnie należy do województwa opolskiego.

Nazwa

Po raz pierwszy nazwę zanotowano w 1302 roku w bulli papieża Bonifacego VIII jako Rosvatzha lub Rozwadze. Papież nałożył na wieś Rosvatzha dziesięcinę na rzecz klasztoru Cystersów w Gemelnitz (dawna nazwa dzisiejszej Jemielnicy). Nazwa pojawia się także w kronice cystersów z Jemielnicy z 1282 roku. Nazwa miejscowości pochodzi najprawdopodobniej od staropolskiego imienia Rozwad^[2].

W alfabetycznym spisie miejscowości z terenu Śląska wydanym w 1830 roku we Wrocławiu przez Johanna Knie miejscowość występuje pod obecnie używaną polską nazwą Rozwadza oraz niemiecką Rozwadze^[3]. W okresie narodowego socjalizmu w latach 1936-1945 w ramach akcji germanizacji nazw zmieniono nazwę miejscowości na nową, niemiecką Annengrund^[1].

Historia

Do 1816 roku Rozwadza należała do powiatu prudnickiego. W związku z reformą administracyjną, w 1816 Rozwadza została odłączona od powiatu prudnickiego i przyłączona do strzeleckiego^[4]. W 1910 roku 1241 mieszkańców mówiło w języku polskim, 8 w językach polskim i niemieckim, natomiast 46 osób posługiwało się jedynie językiem niemieckim. W wyborach komunalnych w listopadzie 1919 roku 198 głosów oddano na kandydatów z list polskich, którzy zdobyli łącznie 6 z 9 mandatów. Podczas plebiscytu w 1921 roku we wsi uprawnionych do głosowania było 899 mieszkańców (w tym 160 emigrantów). Za Polską głosowało 340 osób, za Niemcami 542 osób. W 1920 r. mieszkańcy założyli tu oddział Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”^[5].

W czasie trwania III powstania śląskiego, 9 maja 1921 roku wieś została zdobyta przez baon strzelecki Pawła Dziewiora, przy współdziałaniu baonu kozielskiego Leonarda Krukowskiego. Po zaciętych walkach, kiedy miejscowość przechodziła z rąk do rąk, ostatecznie 21 maja została opanowana przez siły niemieckie. Próba polskiego kontrataku została 23 maja rozbita w Zdzieszowicach^[5].

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest^[6]:

• zespół pałacowy, z XIX w.:
  • Pałac w Rozwadzy
  • park

inne zabytki:

• kościół ewangelicki, na wzniesieniu przy wjeździe do wsi od strony Zdzieszowic z kamienia wapiennego połączonego z czerwoną cegłą (1888)
• murowana kapliczka z drewnianą figurą św. Nepomucena (centrum wsi)

Przypisy

Bibliografia

• Johann GeorgJ.G. Knie Johann GeorgJ.G., Alphabethisch-Statistisch-Topographische Uebersicht aller Dörfer, Flecken, Städte und andern Orte der Königl. Preuß. Provinz Schlesien ..., Breslau: Graß, Barth und Comp., 1830, OCLC 751379865  (niem.).

Linki zewnętrzne

• Rozwadza w archiwalnych tytułach prasowych