Ruchome słowa

Ruchome słowa (por. Um filme falado) – film psychologiczny Manoela de Oliveiry z 2003.

Fabuła

Czerwiec 2001. Rosa Maria (w tej roli Leonor Silveira), wykładowczyni historii na Uniwersytecie Lizbońskim, wyrusza wraz z ośmioletnią córką Marią Joaną (rola dziecięca - Filipa de Almeida) w rejs promem z Lizbony do Bombaju - oczekuje tam na nie mąż (pilot samolotów pasażerskich). Bohaterka wybiera podróż promem z uwagi na chęć odwiedzenia po drodze wszystkich miejsc związanych z kulturą śródziemnomorską, o których opowiada swoim studentom. Nigdy wcześniej nie była w tych miastach. Porty, do których zawija prom, to: Marsylia, Neapol, Ateny, Kair, Stambuł i Aden (mija też Ceutę).

Istota filmu polega na nieustannej wymianie myśli pomiędzy matką a córką, która stara się wyjaśniać dziecku wątpliwości dotyczące rozwoju cywilizacji europejskiej. W odwiedzanych miejscach spotykają też osoby trzecie, które włączają się do rozmów. Ważnym elementem opowieści jest używanie różnych języków przez poszczególnych bohaterów (portugalski, francuski, włoski, grecki, angielski, w tym w wersji amerykańskiej, dialekt z Marsylii, angielski z akcentem greckim, francuski z akcentem amerykańskim i inne), co nie utrudnia, a nawet ułatwia porozumienie. Często języki używane są krzyżowo przez rozmawiające osoby, co owocuje dodatkowymi zmianami akcentów.

W końcowej fazie filmu poruszony zostaje problem koegzystencji cywilizacji europejskiej i islamu. Część głównych bohaterów ginie ostatecznie od bomby podłożonej przez terrorystów islamskich na promie.

Polonicum

Kapitan promu (John Malkovich) jest synem polskich imigrantów do USA, jednak sam już nie mówi po polsku. W pewnej rozmowie stwierdza: Polacy zawsze mieli wielkie talenty lingwistyczne, ja jednak nie odziedziczyłem tych skłonności.

Bibliografia

• Ruchome słowa, informacja do filmu DVD, wyd. BestFilm, Warszawa, 2004.