Ruciane-Nida

Ruciane-Nida
	miasto w gminie miejsko-wiejskiej
	; Przystań w Rucianem-Nidzie
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	piski
Gmina	Ruciane-Nida
Prawa miejskie	1 stycznia 1966
Burmistrz	Piotr Feliński
Powierzchnia	17,07 km²
Wysokość	128 m n.p.m.
Populacja (31.12.2017); • liczba ludności; • gęstość	; 4579; 268,2 os./km²
Strefa numeracyjna	87
Kod pocztowy	12-220
Tablice rejestracyjne	NPI
	Położenie na mapie gminy Ruciane-Nida Ruciane-Nida
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Ruciane-Nida
	Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Ruciane-Nida
	Położenie na mapie powiatu piskiego Ruciane-Nida
	53°39′01,07″N 21°32′59,80″E/53,650297 21,549944
TERC (TERYT)	2816044
SIMC	0977841
	Urząd miejskiAleja Wczasów 4; 12-220 Ruciane-Nida
	Strona internetowa
	BIP

Ruciane-Nida (do 1938 r. Rudczanny, a w latach 1938–1945 Niedersee) – miasto w Polsce, w woj. warmińsko-mazurskim, w powiecie piskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Ruciane-Nida.

Według danych z 1 stycznia 2018 Ruciane-Nida liczyło 4579 mieszkańców^[1].

Położenie

Ruciane-Nida leży w południowej części Pojezierza Mazurskiego nad jeziorami: Nidzkim i Guzianką Wielką połączonymi zbudowanym w drugiej połowie XVIII wieku Kanałem Nidzkim^[3]. Przez miasto przepływa rzeka Nidka, otaczają je lasy Puszczy Piskiej. Miejscowość leży na wysokości 130 m n.p.m. i zajmuje powierzchnię 17 km²^[4].

Pod względem etnograficznym Ruciane-Nida leży na Mazurach, na obszarze historycznej Galindii^[5].

Historia

Początki

Ruciane, przystań statków nad Jeziorem Guzianka Wielka, ok. 1915 r.

Początki istnienia osad Ruciane i Nida sięgają XVI/XVII wieku.

Nida to dawna osada rybacka założona przed 1595^[6]. W lipcu 1639 w Nidzie gościł król Polski Władysław IV Waza^[7]^[8]. W 1699 w miejscu osady rybackiej oraz młyna stojącego nad rzeką Nidką założono nową wieś^[8]. Mieszkańcy osady trudnili się rybołówstwem oraz produkcją smoły i węgla drzewnego. W 1880 roku w Nidzie znajdował się urząd stanu cywilnego, który obejmował 335 osób.

W okolicach Rucianego już w XIV wieku działały hamernie, smolarnie, dziegdziarnie, wypalarnie węgla drzewnego. Miejscowość istniała już jako osada szkatułowa i gajówka w XVIII wieku, pierwsza pisemna wzmianka pochodzi z 1595^[9]. W pierwszej połowie XIX wieku była leśniczówka i niewielka osada leśna.

W drugiej połowie XIX wieku nastąpił znaczny rozwój komunikacji. W 1854 roku w Rucianem parowcem "Masovia" gościł król Prus Fryderyk Wilhelm IV^[8]. W latach 1866–1869 zbudowano odcinek szosy Ruciane – Pisz, a w latach 1883–1885 uruchomiono linię kolejową Olsztyn – Ełk ze stacją w Rucianem. W 1898 roku oddano do użytku połączenie kolejowe Ruciane – Mrągowo. W 1879 roku wieku uruchomiono szlak wodny (śluza Guzianka I) prowadzący z Giżycka do Mikołajek i Pisza, co zapoczątkowało turystyczny rozwój Rucianego^[8]. Po I wojnie światowej Ruciane odwiedzało ok. 12 tys. osób rocznie, co czyniło je jednym z ważniejszych ośrodków turystycznych w dawnych Prusach Wschodnich.

Po II wojnie światowej

Po II wojnie światowej uruchomiono pierwszy przenośny tartak w Wejsunach, następnie przystąpiono do odbudowy tartaku w Nidzie i w Rucianem. W 1949 roku rozpoczęła się budowa Zakładu Płyt Pilśniowych i Wiórowych. Po pięcioletniej budowie uruchomiono pierwszy wydział produkcyjny – wytwórnię płyt pilśniowych, w roku następnym – płyt twardych, a w kolejnych drugi wydział płyt wiórowych oraz w 1963 roku ostatni produkujący płyty laminowane. W szczytowym okresie w zakładzie zatrudnionych było ponad 1500 osób. Dzięki zakładom następował wzrost liczby ludności i rozwój infrastruktury, budownictwa mieszkalnego, handlu, usług i transportu^[8].

Uzyskanie praw miejskich

Powstanie zakładu spowodowało szybki rozwój Rucianego i Nidy oraz przyczyniło się do połączenia obu miejscowości i utworzenia miasta Ruciane-Nida. Prawa miejskie przyznane zostały 1 stycznia 1966 roku^[8]. W skład obszaru miejskiego oprócz dwóch głównych części: Rucianego i Nidy weszły Guzianka, Dybówek I, Dybówek II oraz Pólko, Wola Ratajowa i Zdróżno. 1 stycznia 1966 roku liczba mieszkańców wynosiła 3050 osób. W 1973 roku, w związku z nowym podziałem administracyjnym kraju, utworzono gminę Ruciane-Nida.

W latach 1975–1998 Ruciane-Nida leżało w województwie suwalskim.

Demografia

Miasto w 2012 roku liczyło 4766 mieszkańców^[10].

Jezioro Nidzkie, widok na Nidę od strony Kowalika

Piramida wieku mieszkańców Rucianego-Nidy w 2014 roku^[1].

Transport i komunikacja

Przystanek kolejowy w Rucianem

Ruciane-Nida położone jest przy linii kolejowej nr 219 Olsztyn – Szczytno – Ełk. Na terenie miasta znajdują się dwa przystanki kolejowe: Ruciane-Nida i Ruciane-Nida Zachód. Przez miasto przebiegają drogi prowadzące do Szczytna (droga krajowa nr 58), Pisza (droga krajowa nr 58) i Piecek (droga wojewódzka nr 610). W okresie letnim w mieście funkcjonują przystanie statków pasażerskich, skąd wypływają rejsowe statki do Leśniczówki Pranie, Mikołajek i Giżycka.

Edukacja

Szkoła Podstawowa nr 1
Szkoła Podstawowa nr 2 im. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego
Zespół Szkół Samorządowych im. Agnieszki Osieckiej
Zespół Szkół Leśnych w Rucianem-Nidzie

Atrakcje turystyczne i zabytki

Kościół Matki Bożej Miłosierdzia Ostrobramskiej

Wyłuszczarnia nasion im. Zdzisława Borońskiego

Śluza Guzianka, widok w stronę jeziora Guzianka Wielka

Borejszówka

Kościół pw. Matki Bożej Ostrobramskiej przy ul. Dworcowej 32 – obiekt pochodzi z początku XX wieku. Do 1947 roku był siedzibą ewangelickiego okręgu duszpasterskiego, wydzielonego z parafii Ukta w 1907 roku. Dnia 11 lipca 1947 r. decyzją wojewody olsztyńskiego został przekazany katolikom^[11]^[12].
Wyłuszczarnia nasion im. Zdzisława Borońskiego przy ul. Dworcowej – obiekt zbudowano w latach 1890–1892. Była to największa wyłuszczarnia w Prusach Wschodnich. W czasie drugiej wojny światowej suszono w niej tytoń dla wojska, a także przechowywano wino dla Hermanna Göringa, którego kwatera znajdowała się w nieodległym Szerokim Borze^[13].
Śluza Guzianka, zespół śluz komorowych Guzianka I (wybudowana w 1879 roku, przebudowana w 1899 roku^[14]) i Guzianka II (wybudowana w 2020 roku^[14])
Kompleks fortyfikacji z przełomu XIX / XX w. wchodzących w skład Węzła obronnego Ruciane.
„Willa Andersa” przy ul. Dworcowej – wybudowana na początku XX wieku willa należała do rodziny wschodniopruskiego przedsiębiorcy Richarda Andersa. Wokół obiektu znajdują się pozostałości parku, w którym kiedyś hodowano rzadkie gatunki drzew i krzewów (obecnie można jeszcze zobaczyć: jodły nikko, jodły kalifornijskie czy cisy). Dzięki staraniom Stowarzyszenia na Rzecz Ochrony Krajobrazu Kulturowego Mazur „Sadyba” willa została wpisana do Rejestru Zabytków Województwa Warmińsko-Mazurskiego^[15].
„Willa Strobla” przy ul. Żeglarskiej – willa zbudowana prawdopodobnie w drugiej połowie XIX wieku (obecnie – po przebudowie w czasach PRL – w znacznym stopniu zatraciła pierwotny wygląd). Przez mieszkańców Rucianego – Nidy nazywana też „ambasadą”. Według informacji zamieszczonych w przedwojennym przewodniku autorstwa Mieczysława Orłowicza należała do malarza o nazwisku Strobel^[16]. Ten zaś miał ją odkupić od innego malarza – Wiessmanna^[17]. Ani Orłowicz, ani inni autorzy nie podają żadnych dodatkowych informacji o właścicielach obiektu i tym samym znane są jedynie ich nazwiska. Tajemnicza postać Strobla zainspirowała olsztyńskiego prozaika Włodzimierza Kowalewskiego, który stworzył jego fikcyjny życiorys i jako Martina Stiebla uczynił bohaterem swojej mikropowieści pt. „Powrót do Breitenheide”.
„Borejszówka” przy ul. Słowiańskiej 19 – drewniany dom wybudowany w latach 20. XX wieku, o charakterystycznym dachu w kształcie odwróconej łodzi, nazwany od Jerzego Borejszy, który pomieszkiwał w nim na początku lat 50. XX wieku^[18]. Założyciel "Czytelnika" przyjmował tutaj wielu gości, w tym: Józefa Cyrankiewicza, Karola Małłka, Pabla Neruda – chilijskiego poetę, późniejszego laureata literackiej Nagrody Nobla, a także Julię „Lunę” Brystiger – dyrektor Departamentu V Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego^[19].
„Mazurek” przy ul. Aleja Wczasów 15 – drewniany dom wybudowany w latach 20. XX wieku na terenie ówczesnego Kurhausu Rudczanny (obecnie ośrodek wczasowy "Perła Jezior"). W założeniu miał stanowić dodatkową atrakcję dla przybywających turystów. Łączy w sobie wiele elementów charakterystycznych dla budownictwa mazurskiego: podcienie szczytowe i boczne, pazdur itp^[18].
Wieża wodna przy ul. Dworcowej – została zbudowana ok. 1884 roku i służyła do zasilania parowozów. Jest najstarszym przykładem architektury kolejowej w mieście^[20].
Parowozownia pomocnicza przy ul. Aleja Wczasów – dwustanowiskowa parowozownia została wzniesiona ok. 1898 roku. W czasach PRL wnętrze budynku zostało zaadaptowane na biura i stołówkę ośrodka wczasów wagonowych^[20].
Cmentarz komunalny przy ul. Cichej – został założony w 1909 roku, kiedy w Rucianem zamieszkał na stałe pastor^[21]. Na terenie cmentarza znajduje się kwatera wojenna z czasów pierwszej wojny światowej i grobowiec Richarda Andersa oraz jego rodziny^[22].

Pomniki przyrody i ścieżki dydaktyczne

Sosna „Lira” przy ul. Aleja Wczasów – ponad 200-letnia sosna pospolita (Pinus sylvestris L.) w kształcie liry. Jej wysokość wynosi 33 metry, a obwód 305 centymetrów.
Dąb "Dobko" przy ul. Dworcowej (naprzeciwko wyłuszczarni nasion) – ponad 300-letni dąb szypułkowy (Quercus robur L.) o wysokości 29 metrów i obwodzie 550 centymetrów. Kilkadziesiąt metrów dalej rósł drugi dąb szypułkowy w zbliżonym wieku. W 2005 roku został ścięty z powodu uschnięcia. Jego pień pozostawiono na miejscu.
Ścieżka dydaktyczna „Wokół jeziora Chudek” – ścieżka o długości 1,6 km. Zaczyna się przy Wyłuszczarni nasion im. Zdzisława Borońskiego w Rucianem – Nidzie i wiedzie wokół zarastającego jeziorka Chudek^[23].
Ścieżka dydaktyczna „Ruciański las – szlakiem starych dębów” – ścieżka składa się z dwóch pętli o długości 1 i 2,5 kilometra. Wiedzie przez półwysep otoczony jeziorami: Guzianka Wielka, Guzianka Mała i Gaik^[23].

Galeria

Wjazd do Rucianego-Nidy od strony Mrągowa
Jezioro Nidzkie, ośrodek PTTK „U Andrzeja”
Ulica Dworcowa w Rucianem
Domy przy al. Wczasów
(c) st17sz19, CC BY 3.0
Kanał Nidzki
Most kolejowy nad Kanałem Nidzkim, widok w stronę Jeziora Nidzkiego
Wnętrze zabytkowej części wyłuszczarni nasion
Schron bojowy przy Kanale Nidzkim
Ruiny Zakładu Płyt Pilśniowych i Wiórowych
Urząd Miasta i Gminy

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Ruciane-Nida w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-12] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2018 r.
↑ M.M. Orłowicz M.M., Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, Olsztyn 1991, s. 65 .
↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r., Warszawa: GUS, 26 lipca 2013, ISSN 1505-5507 .
↑ Cień historii. Ziemia zapomnianych Galindów – Ruciane-Nida. mazury24.eu, 2020-01-23. [dostęp 2022-09-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-09-19)]. Cytat: Urocza miejscowość na Mazurach, dziś kojarzona z turystyką i odpoczynkiem. Jednak przed wiekami te tereny tętniły życiem dawnych Prusów i potężnego plemienia Galindów. (pol.).
↑ Sylwia Kulczyk, Edyta Tomczyk, Tomasz Krzywicki, Jacek Tokarski, Mazury. Praktyczny przewodnik. Bielsko-Biała, Pascal, 2008, s. 95.
↑ Komunikaty Mazursko-Warmińskie 2, 2006, s. 231
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f KrzysztofK. Siemieński KrzysztofK., Wielkie Jeziora Mazurskie – Od Pisza i Karwicy przez Mikołajki, Ryn, Giżycko do Węgorzewa, RafałR. Sarna (red.), wyd. Wydanie II zaktualizowane, Warszawa: Nautica, 2021, s. 76, ISBN 978-83-66846-03-6 [dostęp 2021-04-15] (pol.).
↑ Piotr Skurzyński "Warmia, Mazury, Suwalszczyzna" Wyd. Sport i Turystyka – Muza S.A. Warszawa 2004 ISBN 83-7200-631-8 s. 323
↑ GUS. stat.gov.pl. [dostęp 2013-01-27].
↑ K.K. Bielawny K.K., Dzieje parafii Nawiady, Ukta, Piecki i Ruciane w latach 1397–2000, Olsztyn 2009, s. 90–91 .
↑ G.G. Jasiński G.G., Zmiany w sieci parafialnej Kościoła ewangelickiego na Mazurach w XIX wieku, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”, nr 3, 2001, s. 397 .
↑ S.S. Fura S.S., Wyłuszczarnia Nasion im. Zdzisława Borońskiego w Rucianem-Nidzie, „Znad Pisy”, nr 16, 2007, s. 176–178 .
↑ ^a ^b KrzysztofK. Siemieński KrzysztofK., Wielkie Jeziora Mazurskie – Od Pisza i Karwicy przez Mikołajki, Ryn, Giżycko do Węgorzewa, RafałR. Sarna (red.), wyd. Wydanie II zaktualizowane, Warszawa: Nautica, 2021, s. 73, ISBN 978-83-66846-03-6 [dostęp 2021-04-15] (pol.).
↑ Wnioski o wpis do rejestru zabytków, https://sadybamazury.wordpress.com/2009/02/12/wnioski-o-ochrone/, 17.04.2016.
↑ M.M. Orłowicz M.M., Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, Olsztyn 1991, s. 125 .
↑ W.W. Kujawski W.W., Krutynia. Szlak wodny, Olsztyn 2007, s. 426 .
↑ ^a ^b P.P. Olszak P.P., Najstarsza chata mazurska, „Znad Pisy”, nr 11, 2002, s. 83 .
↑ W.W. Kass W.W., Borejsza i „Borejszówka”, „Jaćwież”, nr 23, 2003, s. 42 .
↑ ^a ^b S.S. Jasiński S.S., A.A. Żywiczyński A.A., Węzeł kolejowy w Piszu (cz. II), „Znad Pisy”, nr 11, 2002, s. 113–114 .
↑ K.K. Bielawny K.K., Nekropolie w granicach parafii ewangelickich Nawiady, Piecki i Stara Ukta przed 1945 r., „Znad Pisy”, nr 15, 2006, s. 205 .
↑ KrzysztofK. Siemieński KrzysztofK., Wielkie Jeziora Mazurskie – Od Pisza i Karwicy przez Mikołajki, Ryn, Giżycko do Węgorzewa, RafałR. Sarna (red.), wyd. Wydanie II zaktualizowane, Warszawa: Nautica, 2021, s. 78, ISBN 978-83-66846-03-6 [dostęp 2021-04-15] (pol.).
↑ ^a ^b E.E. Łopatko-Pomianek E.E., A.M.A.M. Ptak A.M.A.M., Zapraszamy na ścieżki edukacyjne!, 24 kwietnia 2016 .

Linki zewnętrzne

Oficjalna strona Urzędu Miasta i Gminy
Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Miasta i Gminy
Rudczany, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 908 .
Nida (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 37 .

[Populacja2018-1] Ruciane-Nida w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-12] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[2] Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2018 r.

[3] M.M. Orłowicz M.M., Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, Olsztyn 1991, s. 65 .

[gus-4] Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r., Warszawa: GUS, 26 lipca 2013, ISSN 1505-5507 .

[5] Cień historii. Ziemia zapomnianych Galindów – Ruciane-Nida. mazury24.eu, 2020-01-23. [dostęp 2022-09-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-09-19)]. Cytat: Urocza miejscowość na Mazurach, dziś kojarzona z turystyką i odpoczynkiem. Jednak przed wiekami te tereny tętniły życiem dawnych Prusów i potężnego plemienia Galindów. (pol.).

[6] Sylwia Kulczyk, Edyta Tomczyk, Tomasz Krzywicki, Jacek Tokarski, Mazury. Praktyczny przewodnik. Bielsko-Biała, Pascal, 2008, s. 95.

[7] Komunikaty Mazursko-Warmińskie 2, 2006, s. 231

[:1-8] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f KrzysztofK. Siemieński KrzysztofK., Wielkie Jeziora Mazurskie – Od Pisza i Karwicy przez Mikołajki, Ryn, Giżycko do Węgorzewa, RafałR. Sarna (red.), wyd. Wydanie II zaktualizowane, Warszawa: Nautica, 2021, s. 76, ISBN 978-83-66846-03-6 [dostęp 2021-04-15] (pol.).

[mapa2007-9] Piotr Skurzyński "Warmia, Mazury, Suwalszczyzna" Wyd. Sport i Turystyka – Muza S.A. Warszawa 2004 ISBN 83-7200-631-8 s. 323

[10] GUS. stat.gov.pl. [dostęp 2013-01-27].

[11] K.K. Bielawny K.K., Dzieje parafii Nawiady, Ukta, Piecki i Ruciane w latach 1397–2000, Olsztyn 2009, s. 90–91 .

[12] G.G. Jasiński G.G., Zmiany w sieci parafialnej Kościoła ewangelickiego na Mazurach w XIX wieku, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”, nr 3, 2001, s. 397 .

[13] S.S. Fura S.S., Wyłuszczarnia Nasion im. Zdzisława Borońskiego w Rucianem-Nidzie, „Znad Pisy”, nr 16, 2007, s. 176–178 .

[:0-14] KrzysztofK. Siemieński KrzysztofK., Wielkie Jeziora Mazurskie – Od Pisza i Karwicy przez Mikołajki, Ryn, Giżycko do Węgorzewa, RafałR. Sarna (red.), wyd. Wydanie II zaktualizowane, Warszawa: Nautica, 2021, s. 73, ISBN 978-83-66846-03-6 [dostęp 2021-04-15] (pol.).

[15] Wnioski o wpis do rejestru zabytków, https://sadybamazury.wordpress.com/2009/02/12/wnioski-o-ochrone/, 17.04.2016.

[16] M.M. Orłowicz M.M., Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, Olsztyn 1991, s. 125 .

[17] W.W. Kujawski W.W., Krutynia. Szlak wodny, Olsztyn 2007, s. 426 .

[Olszak83-18] P.P. Olszak P.P., Najstarsza chata mazurska, „Znad Pisy”, nr 11, 2002, s. 83 .

[19] W.W. Kass W.W., Borejsza i „Borejszówka”, „Jaćwież”, nr 23, 2003, s. 42 .

[Żywiczyński114-20] S.S. Jasiński S.S., A.A. Żywiczyński A.A., Węzeł kolejowy w Piszu (cz. II), „Znad Pisy”, nr 11, 2002, s. 113–114 .

[21] K.K. Bielawny K.K., Nekropolie w granicach parafii ewangelickich Nawiady, Piecki i Stara Ukta przed 1945 r., „Znad Pisy”, nr 15, 2006, s. 205 .

[22] KrzysztofK. Siemieński KrzysztofK., Wielkie Jeziora Mazurskie – Od Pisza i Karwicy przez Mikołajki, Ryn, Giżycko do Węgorzewa, RafałR. Sarna (red.), wyd. Wydanie II zaktualizowane, Warszawa: Nautica, 2021, s. 78, ISBN 978-83-66846-03-6 [dostęp 2021-04-15] (pol.).

[Maskulińskie-23] E.E. Łopatko-Pomianek E.E., A.M.A.M. Ptak A.M.A.M., Zapraszamy na ścieżki edukacyjne!, 24 kwietnia 2016 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

Miasta na prawach powiatu	Elbląg Olsztyn
Miasta powiatowe	Bartoszyce Braniewo Działdowo Ełk Giżycko Gołdap Iława Kętrzyn Lidzbark Warmiński Mrągowo Nidzica Nowe Miasto Lubawskie Olecko Ostróda Pisz Szczytno Węgorzewo
Miasta gminne	Barczewo Biała Piska Biskupiec Bisztynek Dobre Miasto Frombork Górowo Iławeckie Jeziorany Kisielice Korsze Lidzbark Lubawa Mikołajki Miłakowo Miłomłyn Młynary Morąg Olsztynek Orneta Orzysz Pasłęk Pasym Pieniężno Reszel Ruciane-Nida Ryn Sępopol Susz Tolkmicko Wielbark Zalewo

Miasto	Ruciane-Nida
Wsie	Gałkowo Głodowo Iznota Karwica Końcewo Krzyże Ładne Pole Niedźwiedzi Róg Nowa Ukta Onufryjewo Osiniak-Piotrowo Piaski Szeroki Bór Ukta Wejsuny Wierzba Wojnowo Wólka Wygryny Zamordeje
Kolonie	Kadzidłowo Kokoszka Wypad Zameczek
Przysiółek	Iwanowo
Osady	Kamień Karwica Mazurska Oko Pieczysko Popielno Warnowo Wejsuny-Leśniczówka
Osady leśne	Borek Jeleń Kończewo Lipnik Lisiczyn Maskulińskie Pranie Ruczaj Zakątki Zaroślak Zdrużno
Integralne części wsi	Bartlewo Gąsior Majdan Śwignajno Małe Śwignajno Wielkie

Miasta	Biała Piska Orzysz Pisz Ruciane-Nida
Gminy miejsko-wiejskie	Biała Piska Orzysz Pisz Ruciane-Nida

Przynależność wojewódzka	okręg mazurski (1945–46) woj. olsztyńskie (od 1946)
Miasta	Biała Piska (Biała) Orzysz Pisz Ruciane-Nida (od 1966)
Osiedla (1954–72)	Ruciane (1958–65)
Gminy wiejskie (1945–54 i 1973–75)	Biała Piska (Biała) (1946–54 i od 1973) Drozdowo (1945 i 1946–54) Drygały (1945–54) Karwica (1945) Karwik (1945–46) Kocioł (1945) Kożuchy (1945–46) Kumielsk (1946–54) Mikosze (1945) Okartowo (Okertowo) (1945–46) Orzysz (1946–54 i od 1973) Pietrzyki (1945–46) Pisz (1946–54 i od 1973) Rostki (1945) Różyńsk Wielki (Rosińsko) (1945–54) Ruciane-Nida (od 1973) Trzonki (1946–54) Turośl (1945) Turowo (1945) Wejsuny (1945 i 1946–54) Wiartel (1945–54)
Gromady (1954–72)	Biała Piska (1954–72) Bogumiły (1954–61) Chmielewo (1954–61) Ciesina (1954–71) Dąbrówka (1954–72) Drygały (1954–72) Kożuchy (1954–59) Kumielsk (1954–72) Nowe Guty (1954–57) Orłowo (1954–57) Orzysz (1954–72) Pianki (1954–57) Pisz (1954–72) Pogorzel Wielka (1954–59) Rostki (1954–57) Różyńsk Wielki (1954–72) Ruciane (← 1955–57) Skarzyn (1954–71) Stare Guty (1954–61) Szczechy Wielkie (1954–72) Turośl (1971–72) Wejsuny (1954–72) Wiartel (1954–71)

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne