Ruda Wołoska

Ruda Wołoska
	wieś
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Powiat	tomaszowski
Gmina	Tomaszów Lubelski
Liczba ludności (2011)	453
Strefa numeracyjna	84
Kod pocztowy	22-600
Tablice rejestracyjne	LTM
SIMC	0902524
	Położenie na mapie gminy wiejskiej Tomaszów Lubelski Ruda Wołoska
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Ruda Wołoska
	Położenie na mapie województwa lubelskiego Ruda Wołoska
	Położenie na mapie powiatu tomaszowskiego Ruda Wołoska
	50°25′54″N 23°28′15″E/50,431667 23,470833

Artykuł	50°25′54″N 23°28′15″E
- błąd	39 m
WD	50°26'N, 23°29'E
- błąd	2322 m
Odległość	956 m

Ruda Wołoska – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie tomaszowskim, w gminie Tomaszów Lubelski^[3]^[4].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego.

Wieś stanowi sołectwo gminy Tomaszów Lubelski^[5].

Części miejscowości

Integralne części miejscowości: Ruda Wołoska^[6]
Identyfikator miejscowości	Nazwa miejscowości	Rodzaj miejscowości
902547	Groszki	część wsi

Historia

Wieś prawa wołoskiego, położona była w pierwszej połowie XV wieku w województwie bełskim^[7]. Wieś historycznie położona w powiecie bełskim. Notowana w pierwszej ćwierci XV wieku. Około 1425 roku do 1528 r. a więc ponad 100 lat pozostawała w posiadaniu Małdrzyków herbu Wąż^[a], następnie po linii żeńskiej Małdrzyków przeszła do Marcinowskich, zaś w 1596 do Floriana Łaszcza-Nieledewskiego^[8]. Ten ostatni w latach 1609-1610 lokuje na gruntach Rudy Wołoskiej miasto Nowy Łaszcz (obecnie Łaszczówka). Lokacja jak pokazał czas nie była udana, w wieku XVII o Łaszczówce pisano jako o wsi.

Według noty SgKP z roku 1888, występują tu pokłady wapnia i torfu ^[9]. Przy trzech drogach wychodzących ze wsi znajdowały się drewniane krzyże, które miały bronić mieszkańców od głodu i morowego powietrza. We wsi były stawy, młyn wodny, kaszarnia. Było też kilku tkaczy. Ludność początkowo zajmowała się pasterstwem, a potem rolnictwem. Chłopi do czasu uwłaszczenia pracowali na pańskim raz w tygodniu, a jeżeli ktoś był zadłużony, to pracował i cztery dni.

Miejscowi włościanie, przeważnie małorolni, szukali zarobku w pobliskich folwarkach albo u żydów w mieście. Byli też tacy, którzy emigrowali do Ameryki. Szkołę powszechną, 4-klasową, założono dopiero w 1916 roku. Klasy umieszczono w budynkach miejscowych gospodarzy, dopiero w 1963 roku szkoła znalazła się w budynku własnym.

Spis ludności z r. 1921 (wówczas wieś w gminie Majdan Górny) wykazywał we wsi 57 domów oraz 389 mieszkańców, w tym 12 Żydów i 18 Ukraińców^[10].

Zabytki

Dwie figury, które stoją przy wjeździe do miejscowości od strony Tomaszowa. Jedna, wykonana z kamienia, należy do najstarszych figur w okolicy. Pochodzi z 1851 roku. Jest to słup z rzeźbą św. Jana Nepomucena. Jej fundatorem był właściciel majątku Teofil Bojeński. Druga, stojąca w cieniu czterech lip, jest ku czci Matki Boskiej. Żeliwny krzyż z 1907 roku, stojący na kolumnie, jest opleciony liściastą wicią. Fundatorem tej figury był Andrzej Pawluczuk.

Uwagi

↑
W wieku XIV na ziemi bełskiej żyły dwa rody noszące to samo nazwisko Małdrzyków, lecz posługujące się różnymi herbami i dysponujące osobną własnością.
- Jedna linia, byli to Małdrzykowie herbu Róża posesorzy na Łuczycach kupionych od księcia Ziemowita IV, także Starogrodzie i Czartowcu, uzyskanych w nieznany sposób. Linia ta wygasła prawdopodobnie z braku męskiego potomstwa. Założycielem był Mikołaj z Kobiel w pobliżu Radomska, sekretarz księcia Witolda, późniejszy kasztelan bełski. Był także odbiorcą Jagiełłowego zapisu na Krzeszowie wraz z powiatem. Dzięki swej pozycji w kancelarii wielkoksiążęcej i hojności Witolda doszedł do znacznego majątku, mimo iż zaczynał od skromnego działu w Kobielach.
- Druga linia, Małdrzykowie herbu Wąż, prawdopodobnie pochodzący z mazowieckiej siedziby Wężów – gostyńskiej wsi Mnich, siedzący na Przeworsku i Chodywańcach. Rodzina ta powiększała swój majątek, położony na terenie zapóźnionym osadniczo, akcją kolonizacyjną po roku 1398. Dzięki ich staraniom zaludnione zostało Rogoźno, Ruda Wołoska i Wola Chodywaniecka. Ród ten zdobył się na wczesną, bo pochodzącą sprzed 1422 r. i samodzielną fundację kościelną w Chodywańcach. W XVI w. posiadłości Małdrzyków herbu Wąż, rokujące na dalsze poszerzanie się w kierunku pustek osadniczych, przechodzą „porzez białogłowy” w ręce Marcinowskich herbu Topór, a następnie Zamoyskich, Lipskich i Łaszczów (Andrzej Janeczek – Osadnictwo pogranicza polsko-ruskiego. Województwo bełskie od schyłku XIV do początku XVII w.).

Przypisy

↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1097 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2017-08-09].
↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200), ze zmianami w obwieszczeniu z dnia 2015-08-04 4 sierpnia 2015_(dts) (Dz.U. z 2015 r. poz. 1636).
↑ Jednostki pomocnicze gminy Tomaszów Lubelski. Urząd Gminy Tomaszów Lubelski. [dostęp 2020-03-11].
↑ Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych: Urzędowy wykaz nazw miejscowości (2012,2015) (pol.). Wykaz urzędowych nazw miejscowości i ich części (xls) opublikowany [w:] Dz.U. z 2013 r. poz. 200 ze zmianami w Dz.U. z 2015 r. poz. 1636. [dostęp 2017-08-09].
↑ Grzegorz Jawor, Osady prawa wołoskiego i ich mieszkańcy na Rusi Czerwonej w późnym średniowieczu, Lublin 2000, s. 212, 222.
↑ Janeczek Andrzej: Osadnictwo pogranicza polsko-ruskiego. Województwo bełskie od schyłku XIV do początku XVII w.. Wrocław: 1991.
↑ Ruda (60) WOłoska, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 888 .
↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych, t. IV, Województwo lubelskie, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1924 [dostęp 2017-08-09] .

[med-8] W wieku XIV na ziemi bełskiej żyły dwa rody noszące to samo nazwisko Małdrzyków, lecz posługujące się różnymi herbami i dysponujące osobną własnością.
Jedna linia, byli to Małdrzykowie herbu Róża posesorzy na Łuczycach kupionych od księcia Ziemowita IV, także Starogrodzie i Czartowcu, uzyskanych w nieznany sposób. Linia ta wygasła prawdopodobnie z braku męskiego potomstwa. Założycielem był Mikołaj z Kobiel w pobliżu Radomska, sekretarz księcia Witolda, późniejszy kasztelan bełski. Był także odbiorcą Jagiełłowego zapisu na Krzeszowie wraz z powiatem. Dzięki swej pozycji w kancelarii wielkoksiążęcej i hojności Witolda doszedł do znacznego majątku, mimo iż zaczynał od skromnego działu w Kobielach.
Druga linia, Małdrzykowie herbu Wąż, prawdopodobnie pochodzący z mazowieckiej siedziby Wężów – gostyńskiej wsi Mnich, siedzący na Przeworsku i Chodywańcach. Rodzina ta powiększała swój majątek, położony na terenie zapóźnionym osadniczo, akcją kolonizacyjną po roku 1398. Dzięki ich staraniom zaludnione zostało Rogoźno, Ruda Wołoska i Wola Chodywaniecka. Ród ten zdobył się na wczesną, bo pochodzącą sprzed 1422 r. i samodzielną fundację kościelną w Chodywańcach. W XVI w. posiadłości Małdrzyków herbu Wąż, rokujące na dalsze poszerzanie się w kierunku pustek osadniczych, przechodzą „porzez białogłowy” w ręce Marcinowskich herbu Topór, a następnie Zamoyskich, Lipskich i Łaszczów (Andrzej Janeczek – Osadnictwo pogranicza polsko-ruskiego. Województwo bełskie od schyłku XIV do początku XVII w.).

[2] Jedna linia, byli to Małdrzykowie herbu Róża posesorzy na Łuczycach kupionych od księcia Ziemowita IV, także Starogrodzie i Czartowcu, uzyskanych w nieznany sposób. Linia ta wygasła prawdopodobnie z braku męskiego potomstwa. Założycielem był Mikołaj z Kobiel w pobliżu Radomska, sekretarz księcia Witolda, późniejszy kasztelan bełski. Był także odbiorcą Jagiełłowego zapisu na Krzeszowie wraz z powiatem. Dzięki swej pozycji w kancelarii wielkoksiążęcej i hojności Witolda doszedł do znacznego majątku, mimo iż zaczynał od skromnego działu w Kobielach.

[3] Druga linia, Małdrzykowie herbu Wąż, prawdopodobnie pochodzący z mazowieckiej siedziby Wężów – gostyńskiej wsi Mnich, siedzący na Przeworsku i Chodywańcach. Rodzina ta powiększała swój majątek, położony na terenie zapóźnionym osadniczo, akcją kolonizacyjną po roku 1398. Dzięki ich staraniom zaludnione zostało Rogoźno, Ruda Wołoska i Wola Chodywaniecka. Ród ten zdobył się na wczesną, bo pochodzącą sprzed 1422 r. i samodzielną fundację kościelną w Chodywańcach. W XVI w. posiadłości Małdrzyków herbu Wąż, rokujące na dalsze poszerzanie się w kierunku pustek osadniczych, przechodzą „porzez białogłowy” w ręce Marcinowskich herbu Topór, a następnie Zamoyskich, Lipskich i Łaszczów (Andrzej Janeczek – Osadnictwo pogranicza polsko-ruskiego. Województwo bełskie od schyłku XIV do początku XVII w.).

[GUS-1] GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..

[poczta-2] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1097 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[teryt-3] TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2017-08-09].

[RMAiC-2013-4] Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200), ze zmianami w obwieszczeniu z dnia 2015-08-04 4 sierpnia 2015_(dts) (Dz.U. z 2015 r. poz. 1636).

[bip-5] Jednostki pomocnicze gminy Tomaszów Lubelski. Urząd Gminy Tomaszów Lubelski. [dostęp 2020-03-11].

[KSNG-6] Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych: Urzędowy wykaz nazw miejscowości (2012,2015) (pol.). Wykaz urzędowych nazw miejscowości i ich części (xls) opublikowany [w:] Dz.U. z 2013 r. poz. 200 ze zmianami w Dz.U. z 2015 r. poz. 1636. [dostęp 2017-08-09].

[7] Grzegorz Jawor, Osady prawa wołoskiego i ich mieszkańcy na Rusi Czerwonej w późnym średniowieczu, Lublin 2000, s. 212, 222.

[janeczek-9] Janeczek Andrzej: Osadnictwo pogranicza polsko-ruskiego. Województwo bełskie od schyłku XIV do początku XVII w.. Wrocław: 1991.

[SgKP-10] Ruda (60) WOłoska, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 888 .

[Spis-11] Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych, t. IV, Województwo lubelskie, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1924 [dostęp 2017-08-09] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[a]

[8]

[9]

[10]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne