Rudaczek liliobrody

Rudaczek liliobrody
	Selasphorus calliope
	(Gould, 1847)
	; Samiec
	; Samica karmiąca młode
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	krótkonogie
Rodzina	kolibrowate
Podrodzina	kolibry
Plemię	Mellisugini
Rodzaj	Selasphorus
Gatunek	rudaczek liliobrody
Synonimy
	Trochilus (Calothorax) Calliope Gould, 1847; Stellula calliope (Gould, 1847);
	Trochilus (Calothorax) Calliope Gould, 1847; Stellula calliope (Gould, 1847);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	; w sezonie lęgowym zimowiska

Rudaczek liliobrody^[4], liliobrodzik^[5], koliberek liliobrody^[6], liliobrodek^[5] (Selasphorus calliope) – gatunek ptaka z rodziny kolibrowatych (Trochilidae), jeden z mniejszych gatunków kolibrów. Jego lot tokowy przypomina płytką literę „U”.

Systematyka

Takson pierwotnie umieszczany w monotypowym rodzaju Stellula, ale dane genetyczne sugerują, że Selasphorus byłby parafiletyczny, gdyby wykluczyć z niego calliope^[7]^[8]; zmiany te zostały zaakceptowane przez AOU^[9]. Nie wyróżnia się podgatunków^[2]^[10]. Proponowany podgatunek lowei (opisany z meksykańskiego stanu Guerrero) nie jest uznawany^[2].

Morfologia

Długość ciała 7–7,5 cm. Krótki dziób, szeroki, nierozwidlony oraz krótki ogon. Samiec – widoczna kryza z wydłużonych, różowopurpurowych piór; boki oliwkowopłowe. Samica nie ma kryzy, z gardłem pokrytym ciemnymi plamami, płowym odcieniem na bokach i piersi.

Zasięg, środowisko

Łąki, gęste zarośla i podszyt w górskich lasach iglastych Ameryki Północnej – w południowo-zachodniej Kanadzie i zachodnich USA^[10]. Zimuje w zachodnio-środkowym i południowo-środkowym Meksyku^[2].

Status

IUCN uznaje rudaczka liliobrodego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku^[3]. Organizacja Partners in Flight w 2017 roku szacowała liczebność światowej populacji na około 4,5 miliona dorosłych osobników^[11]. Trend liczebności populacji uznawany jest za stabilny^[3].

Przypisy

↑ Stellula calliope, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] [dostęp 2013-02-05] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Calliope Hummingbird (Stellula calliope). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-15)]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c BirdLife International, Selasphorus calliope, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016 [online], wersja 2016-1 [dostęp 2016-09-10] (ang.).
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Mellisugini Gray,GR, 1848 (wersja: 2021-01-20). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-03-29].
↑ ^a ^b koliberek liliobrody (Stellula calliope) (Gould, 1847). Avibase. [dostęp 2021-03-29]. (pol.).
↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 157, 1999.
↑ Jimmy A. McGuire, Christopher C. Witt, Douglas L. Altshuler, J. Van Remsen. Phylogenetic Systematics and Biogeography of Hummingbirds: Bayesian and Maximum-Likelihood Analyses of Partitioned Data and Selection of an Appropriate Partitioning Strategy. „Systematic Biology”. 56 (5), s. 837–856, 2007. PMID: 17934998. (ang.).
↑ Jimmy A. McGuire, Christopher C. Witt, J. Van Remsen Jr., R. Dudley, Douglas L. Altshuler. A higher-level taxonomy for hummingbirds. „Journal of Ornithology”. 150 (1), s. 155–165, 2009. DOI: 10.1007/s10336-008-0330-x. (ang.).
↑ R. Terry Chesser, Richard C. Banks, F. Keith Barker, Carla Cicero, Jon L. Dunn, Andrew W. Kratter, Irby J. Lovette, Pamela C. Rasmussen, J. V. Remsen, Jr., James D. Rising, Douglas F. Stotz, Kevin Winker. Fifty-third supplement ot the North American Ornithologists' Union Checklist of North American Bird. „The Auk”. 129 (3), s. 577, 2012. DOI: 10.1525/auk.2012.129.3.573. (ang.).
↑ ^a ^b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hummingbirds. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-03-29]. (ang.).
↑ Calliope Hummingbird Life History. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2021-03-29]. (ang.).

Bibliografia

Wiesław Dudziński, Marek Keller, Andrew Gosler: Atlas ptaków świata. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Multico, 2000. ISBN 83-7073-059-0.

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Stellula calliope, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] [dostęp 2013-02-05] (ang.).

[ibc-2] Calliope Hummingbird (Stellula calliope). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-15)]. (ang.).

[iucn-3] BirdLife International, Selasphorus calliope, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016 [online], wersja 2016-1 [dostęp 2016-09-10] (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-4] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Mellisugini Gray,GR, 1848 (wersja: 2021-01-20). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-03-29].

[avibase-5] rek liliobrody (Stellula calliope) (Gould, 1847). Avibase. [dostęp 2021-03-29]. (pol.).

[Mielczarek&Cichocki-6] P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 157, 1999.

[sb56-7] Jimmy A. McGuire, Christopher C. Witt, Douglas L. Altshuler, J. Van Remsen. Phylogenetic Systematics and Biogeography of Hummingbirds: Bayesian and Maximum-Likelihood Analyses of Partitioned Data and Selection of an Appropriate Partitioning Strategy. „Systematic Biology”. 56 (5), s. 837–856, 2007. PMID: 17934998. (ang.).

[jo150-8] Jimmy A. McGuire, Christopher C. Witt, J. Van Remsen Jr., R. Dudley, Douglas L. Altshuler. A higher-level taxonomy for hummingbirds. „Journal of Ornithology”. 150 (1), s. 155–165, 2009. DOI: 10.1007/s10336-008-0330-x. (ang.).

[auk129-9] R. Terry Chesser, Richard C. Banks, F. Keith Barker, Carla Cicero, Jon L. Dunn, Andrew W. Kratter, Irby J. Lovette, Pamela C. Rasmussen, J. V. Remsen, Jr., James D. Rising, Douglas F. Stotz, Kevin Winker. Fifty-third supplement ot the North American Ornithologists' Union Checklist of North American Bird. „The Auk”. 129 (3), s. 577, 2012. DOI: 10.1525/auk.2012.129.3.573. (ang.).

[ioc-10] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hummingbirds. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-03-29]. (ang.).

[aablh-11] Calliope Hummingbird Life History. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2021-03-29]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne