Rudawa (Poniatów)

Rudawa

przysiółek wsi
Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Rudawie
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	kłodzki
Gmina	Bystrzyca Kłodzka
Część miejscowości	Poniatów
Wysokość	610-680[1] m n.p.m.
Liczba ludności	22
Strefa numeracyjna	74
Kod pocztowy	57-520[2]
Tablice rejestracyjne	DKL
SIMC	0851548
Położenie na mapie gminy Bystrzyca Kłodzka Rudawa
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Rudawa
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Rudawa
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego Rudawa
50°14′03″N 16°32′42″E/50,234167 16,545000

Ośrodek Wypoczynkowy Orlica w Rudawie

Zbiornik wodny w Rudawie

Rudawa (niem. Stuhlseiffen) – przysiółek wsi Poniatów w Polsce położony w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Bystrzyca Kłodzka^[3][4].

Położenie

Podgórska przygraniczna miejscowość położona w Dolinie Orlicy, nad Dziką Orlicą, między Górami Bystrzyckimi a Górami Orlickimi, na południowo-zachodniej granicy polsko-czeskiej, w sąsiedztwie Poniatowa, na wysokości około 610-680 m .n.p.m.^[1]

Podział administracyjny

W latach 1975–1998 przysiółek położony był w województwie wałbrzyskim.

Historia

Wzmiankowana po raz pierwszy w 1574 roku jako graniczna osada związana z wydobyciem rud żelaza i miedzi^[5]. Rozwój górnictwa zahamowały zniszczenia wojny trzydziestoletniej^[5]. Początkowo stanowiła własność królewską, w późniejszym okresie przeszła w ręce Althannów, barona von Stillfrieda, hrabiego von Magnisa, L. Ludwiga oraz Marianny Orańskiej^[5]. W XIX wieku zakończono wydobycie rudy, a we wsi zaczęło się prężnie rozwijać tkactwo i pasterstwo^[1]. W II połowie XIX wieku znajdowała się tu huta żelaza, fabryka drutu i gwoździ, 3 młyny wodne, 2 olejarnie, tartak, gorzelnia oraz warsztaty tkackie lnu i bawełny^[1]. W 1871 wieś zamieszkiwało 647 osób, a w 1885 roku 633 osoby. Zabudowę tworzyło 149 budynków, zajmujących dno doliny na długości około 5,8 km na wysokości 600-660 m n.p.m. Grunty orne stanowiły wówczas blisko 64% powierzchni wsi, a obszary leśne zajmowały obszar 6-krotnie mniejszy niż obecnie. W okresie międzywojennym znajdowała się tu popularna wśród turystów gospoda^[1]. Po 1945 roku wieś została ponownie zasiedlona, początkowo dość licznie^[1]. W następnych latach rozpoczął się proces wyludniania miejscowości^[1]. Obecnie z gęstej zabudowy, typowej dla wsi łańcuchowej i ciągnącej się wzdłuż dna doliny, pozostało tylko kilka budynków z kościołem, znajdujących się w znacznym oddaleniu od siebie. Spis powszechny z 1960 roku wykazywał na terenie wsi 39 mieszkańców zamieszkujących 10 domów, obecnie liczba mieszkańców wynosi 6 osób^[6]. Na początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku zbudowano w celach rekreacyjnych zbiornik wodny. Obecnie wieś ma charakter turystyczny, znajdują się w niej trzy ośrodki wypoczynkowe i jeden wyciąg narciarski^[1].

Zabytki

Do rejestru zabytków wpisane są obiekty^[7]:

• barokowy kościół cmentarny, wzniesiony w pierwszej połowie XVIII wieku, gruntownie przebudowany w 1769 roku, wyremontowany w latach osiemdziesiątych XX wieku i ponownie wyświęcony w 2003 roku^[5],
• cmentarz przy kościele, z XVI wieku.

Inne zabytki^[1]:

• kilka domów z XIX wieku,
• przydrożna figura św. Jana Nepomucena z pierwszej połowy XVIII wieku
• kamienna, przydrożna Grupa Ukrzyżowania z początku XIX wieku,
• ruiny młyna oraz resztki kanału młyńskiego u wylotu doliny Rowiny.

Przypisy

Bibliografia

• Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 14: Góry Bystrzyckie i Orlickie. Warszawa; Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1992, ISBN 83-7005-340-8.
• WaldemarW. Brygier WaldemarW., TomaszT. Dudziak TomaszT., IwonaI. Chomiak IwonaI., Ziemia Kłodzka, Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, ISBN 978-83-89188-95-3, OCLC 751422625 .
• M. Gałowski; Przewodnik turystyczny: "Góry Bystrzyckie i Orlickie"; Ofic. Wydawnicza "Brama"; Kłodzko 2007 r.; ISBN 978-83-60549-04-9.
• S. Namysł; mapa turystyczna; "Góry Bystrzyckie i Orlickie"; skala 1:40 000; Wyd. "Plan"; Wrocław 2004r.; ISBN 8388049705.