Rudolf Kelterborn

Rudolf Kelterborn
Ilustracja
Rudolf Kelterborn (2009)
Data i miejsce urodzenia3 września 1931
Bazylea
Pochodzenieszwajcarskie
Data i miejsce śmierci24 marca 2021
Bazylea
Gatunkimuzyka poważna, muzyka współczesna
Zawódkompozytor

Rudolf Kelterborn (ur. 3 września 1931 w Bazylei[1][2], zm. 24 marca 2021 tamże[3]) – szwajcarski kompozytor.

Życiorys

W latach 1950–1952 uczył się w Musik-Akademie w Bazylei u Gustava Güldensteina i Walthera Geisera (kompozycja), Waltera Müllera von Kulma (teoria) oraz Alexandra Krannhalsa (dyrygentura)[1][2]. Studiował też muzykologię na Uniwersytecie Bazylejskim u Jacquesa Handschina[1]. Po ukończeniu studiów pobierał prywatnie lekcje dyrygentury u Igora Markevitcha oraz kompozycji u Willy’ego Burkharda i Borisa Blachera[1][2]. W 1955 roku odbył dodatkowe studia z kompozycji na Nordwestdeutsche Musikakademie w Detmold u Wolfganga Fortnera i Güntera Bialasa[1][2]. W 1956 i 1960 roku był uczestnikiem Międzynarodowych Letnich Kursów Nowej Muzyki w Darmstadcie[1].

W latach 1955–1960 wykładał teorię w Musik-Akademie w Bazylei, następnie od 1960 do 1968 roku był wykładowcą teorii i kompozycji w Nordwestdeutsche Musikakademie w Detmold[1][2]. W latach 1968–1975 i 1980-1983 wykładał w Musikhochschule w Zurychu[2]. Od 1969 do 1974 roku pełnił funkcję redaktora naczelnego „Schweizerische Muzikzeitung”[1]. W latach 1974–1980 był szefem działu muzycznego Schweizer Radio DRS[1][2]. Od 1980 do 1983 roku wykładał teorię i kompozycję w Staatliche Hochschule für Musik w Karlsruhe[1][2]. Prowadził seminaria w Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, ZSRR i Japonii[1][2]. W 1984 roku otrzymał nagrodę Schweizerischer Tonkünstlerverein i nagrodę artystyczną miasta Bazylei[1][2].

Twórczość

W początkowym okresie swojej twórczości czerpał z różnorodnych prądów stylistycznych, z czasem zaadaptował technikę dodekafoniczną, której reguł nie traktował jednak ortodoksyjnie[1]. W latach 60. XX wieku wypracował własny styl, oparty na wyróżnieniu w dziele dwóch ściśle związanych, równorzędnych płaszczyzn – uchwytnych bezpośrednio zjawisk dźwiękowych oraz konstytuujących wewnętrzną formę materiału struktur serialnych[1]. W swojej twórczości czerpał z dokonań awangardy, dystansując się jednak od jej skrajnych zjawisk[1].

Był autorem prac Zum Beispiel Mozart. Ein Beitrag zur musikalischen Analyse (Bazylea 1981), Musik im Brennpunkt. Positionen – Analysen – Kommentare (Kassel 1988), Analyse und Interpretation. Eine Einführung anhand von Klavierkompositionen (Winterthur 1993)[1].

Kompozycje

(na podstawie materiałów źródłowych[1][2])

Utwory orkiestrowe

  • 4 symfonie (I 1966–1967, II 1969–1970, III Espansioni na baryton, orkiestrę i taśmę 1974–1975, IV 1985–1986)
  • Suita na instrumenty dęte blaszane, perkusję i smyczki (1954)
  • Sonata na 16 instrumentów smyczkowych (1955)
  • Mouvements (1957)
  • Canto appassionato (1958)
  • Concertino na fortepian, 2 perkusje i smyczki (1958–1959)
  • Kammersinfonie I na skrzypce, 10 instrumentów dętych, harfę i smyczki (1960)
  • Variationen na obój i smyczki (1960)
  • Lamentationes na smyczki (1961)
  • Scènes fugitives na flety proste altowe lub sopranino i orkiestrę (1961)
  • Vier Nachtstücke na orkiestrę kameralną (1963)
  • Kammersinfonie II na smyczki (1964)
  • Musik na klarnet i smyczki (1965–1966)
  • Phantasmen (1965–1966)
  • Sonata sacra na instrumenty dęte blaszane (1965–1966)
  • Miroirs (1966)
  • Traummusik na małą orkiestrę (1971)
  • Kommunikationen na 6 grup orkiestrowych (1971–1972)
  • Changements (1972–1973)
  • Nuovi canti na flet i orkiestrę kameralną (1973)
  • Tableaux encadrés na 13 instrumentów smyczkowych (1974)
  • Szene na 12 wiolonczel (1977)
  • Erinnerungen an Orpheus (1977–1978)
  • Visions sonorés (1979)
  • Chiaroscuro: Canzoni (1979–1980)
  • Musica luminosa (1983–1984)
  • Sonatas na instrumenty dęte (1986)
  • Musik na kontrabas i orkiestrę (1986–1987)
  • Rencontres na fortepian i orkiestrę (1991–1992)
  • Namelos na zespół orkiestrowy i dźwięki elektroniczne (1996)
  • 4 Movements na orkiestrę (1997)
  • Passions na smyczki (1998)

Utwory kameralne

  • 5 kwartetów smyczkowych (I 1954, II 1956, III 1962, IV 1968–1970, V 1989)
  • Kammermusik na flet, skrzypce i fortepian (1957)
  • Fünf Fantasien na flet poprzeczny, wiolonczelę i klawesyn (1958)
  • Sieben Bagatellen na kwintet dęty (1958)
  • Lyrische Kammermusik na klarnet, skrzypce i altówkę (1959)
  • Varianti na 6 instrumentów (1959)
  • Sonata na obój i klawesyn (1960)
  • Esquisses na klawesyn i perkusję (1962)
  • Meditationen na 6 instrumentów dętych (1963)
  • Musik na skrzypce i gitarę (1964)
  • Vier Miniaturen na obój i skrzypce (1964)
  • Fantasia à tre na trio fortepianowe (1967)
  • Moments musicaux na fagot i fortepian (1967)
  • Incontri brevi na flet i klarnet (1967)
  • Oktet na klarnet, róg, fagot, 2 skrzypiec, altówkę, wiolonczelę i kontrabas (1969)
  • Vier Stücke na klarnet i fortepian (1969)
  • Inventionen und Intermezzi na 2 viole da gamba i klawesyn (1969)
  • Neuen Momente na altówkę i fortepian (1973)
  • Reaktionen na altówkę i fortepian (1973–1974)
  • Kammermusik na flet lub flet piccolo, obój, klarnet, róg i fagot (1974)
  • Consort-Music na flet lub flet piccolo lub flet altowy, klarnet lub klarnet basowy, trąbkę i kwartet smyczkowy (1975)
  • 7 Minute Play na flet i fortepian (1976)
  • Monodie I na flet i harfę (1977)
  • Trio na flet, obój i fagot (1980)
  • Notturni na wiolonczelę i kontrabas (1981)
  • Musik na 6 perkusji (1983–1984)
  • 6 Short Pieces na flet, altówkę i gitarę (1984)
  • Sonata wiolonczelowa (1985)
  • Escursioni na flet, wiolonczelę i klawesyn (1988–1989)
  • Trio smyczkowe (1995–1996)
  • Ensemble-Buch III na 10 instrumentów (1997)

Utwory wokalne i wokalno-instrumentalne

  • Elegie na alt, obój, altówkę, perkusję i klawesyn (1955)
  • Missa na sopran, tenora, chór i orkiestrę (1958)
  • Canta profana na baryton, chór i 13 instrumentów (1959–1960)
  • Die Flut na recytatora, sopran, alt, tenora, baryton, chór i orkiestrę (1963–1964)
  • Kana/Auferstehung na baryton, 2 skrzypiec i organy (1964)
  • Der Traum meines Lebens verdämmert na mezzosopran, flet, 2 klarnety lub klarnet basowy, harfę i kwartet smyczkowy (1964)
  • Tres cantiones sacrae na chór (1967)
  • Fünf Madrigale na sopran, tenora i orkiestrę (1967–1968)
  • Dies unus na sopran, chór męski i orkiestrę (1971–1972)
  • Drei Fragmente na chór (1973)
  • Gesänge zur Nacht na sopran i orkiestrę kameralną (1978)
  • Fünf Gesänge na chór, klarnet, róg, trąbkę i puzon (1980–1981)
  • Schlag an mit deiner Sichel na 4 głosy i instrumenty renesansowe (1981–1982)
  • Lux et tenebrae na sopran, baryton, chór męski i orkiestrę (1986–1987)
  • Gesänge der Liebe na baryton i orkiestrę (1987–1988)
  • Ensemble-Buch I na baryton i zespół kameralny (1990)
  • Ensemble-Buch II na mezzosopran i zespół kameralny (1992–1994)

Opery

  • Die Erretung Thebens (1960–1962, wyst. Zurych 1963)
  • Kaiser Jovian (1964–1966, wyst. Karlsruhe 1967)
  • Ein Engel kommt nach Babylon (1975–1976, wyst. Zurych 1977)
  • Der Kirschgarten (1979–1981, wyst. Zurych 1984)
  • Ophelia (1982–1983, wyst. Schwetzingen 1984)
  • Die schwarze Spinne (1984)
  • Julia (1989–1990)

Balety

  • Relations (1973–1974, wyst. Berno 1975)

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 5. Część biograficzna klł. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1997, s. 65–66. ISBN 978-83-224-3303-4.
  2. ↑ a b c d e f g h i j k Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 3 Haar–Levi. New York: Schirmer Books, 2001, s. 1848–1849. ISBN 978-0-02-865528-4.
  3. ↑ Thomas Schacher: Zum Tod von Rudolf Kelterborn: Die Emotion kommt aus dem Intellekt (niem.). nzz.ch, 2021-04-08. [dostęp 2021-07-29].
Międzynarodowe Letnie Kursy Nowej Muzyki w Darmstadcie
wykładowcy
uczestnicy

Media użyte na tej stronie

Rudolf Kelterborn.jpg
Autor: Nora Farronato, Licencja: CC BY-SA 4.0
Swiss composer and conductor Rudolf Kelterborn