Rudolf Ratschka

Rudolf Ratschka
Data i miejsce urodzenia16 maja 1906
Lwów
Data i miejsce śmierci28 lutego 1973
Warszawa
Zawódaktor, reżyser
Lata aktywności1925–1972

Rudolf Marian Ratschka (ur. 16 maja 1906 we Lwowie, zm. 28 lutego 1973 w Warszawie) – polski aktor teatralny, reżyser radiowy i dyrektor teatru.

Życiorys

Grób Rudolfa Ratschki na Cmentarzu Bródnowskim.

Był synem aktora Władysława Ratschki i Heleny Sowińskiej, bratem Romana Ratschki, także aktora, Teatru Polskiego w Londynie. Ukończył gimnazjum i 3-letnią szkołę dramatyczną we Lwowie. Działalność sceniczną rozpoczął w 1925 r., w Teatrze im. Słowackiego w Łucku. W okresie II wojny światowej nie występował na scenie[1]. Po wojnie grywał sporadycznie drobne epizody. W 1956 r. zdał reżyserski egzamin eksternistyczny[2]. Na stałe współpracował z Polskim Radiem jako reżyser słuchowisk teatralno-muzycznych, szczególną zaś uwagę poświęcał starym śpiewogrom i wodewilom.

Kariera sceniczna

lata 30.

  • 8 VI 1935: Wesele Stanisław Wyspiański, reż. Leon Schiller – jako Inspicjent (Teatr Polski, Warszawa)[3]
  • 5 X 1935: Król Lear William Shakespeare, reż. Leon Schiller – jako Kuran (Teatr Polski, Warszawa)
  • 2 XI 1935: Kordian (dramat) Juliusz Słowacki, reż. Leon Schiller – jako Kopiący grób (Teatr Polski, Warszawa).

lata 40.

  • 10 XI 1945: Szaberek, szabereczek Franciszek Jarzyna – reżyseria (Teatr Miejski, Świdnica)
  • 26 XI 1945: Poskromienie żon Maurice Hennequin – reżyseria (Teatr Miejski, Świdnica)
  • 21 XII 1945: Śnieżna parada Franciszek Jarzyna – reżyseria (Teatr Miejski, Świdnica).

lata 50.

  • 1 VIII 1951: Trzeba było iskry Leon Pasternak, reż. Lidia Zamkow – jako Pewien robotnik (Teatr Polski, Warszawa)
  • 12 X 1951: Jedyna droga K. Gruszczyński i K. Korcelli, reż. Leon Schiller – asystent reżysera (Teatr Domu Wojska Polskiego, Warszawa)
  • 25 V 1952: Powrót posła Julian Ursyn Niemcewicz, reż. Marian Wyrzykowski – jako Lokaj (Teatr Polski, Warszawa)
  • 7 XI 1952: Pociąg pancerny 14-69 Wsiewołod Iwanow, reż.: zespół pod kier. Leona Schillera – jako Dutczenko (Teatr Polski, Warszawa)
  • 3 X 1953: Horsztyński Juliusz Słowacki, reż. Edmund Wierciński – jako Szlachcic (Teatr Polski, Warszawa)
  • 15 IX 1954: Igraszki z diabłem Jan Drda – reżyseria (Teatry Dramatyczne, Częstochowa)
  • 25 VI 1955: Lorenzaccio Alfred de Musset, reż. Edmund Wierciński – w podwójnej roli: Dworzanin, Lekarz (Teatr Polski, Warszawa)
  • 26 IV 1958: Maskarada Michaił Lermontow, reż. Roman Zawistowski (Teatr Polski, Warszawa).

lata 60.

  • 13 X 1962: Krotochwile miłosne Edward Fiszer i Tadeusz Kubiak – inscenizacja i reżyseria (Teatr im. Adama Mickiewicza, Częstochowa)
  • 18 X 1964: Paziowie królowej Marysieńki (opera komiczna) Stanisław Duniecki, reż. Danuta Baduszkowa – opracowanie libretta (Opera im. Stanisława Moniuszki, Poznań).

Telewizja

Jego jedyny kontakt ze srebrnym ekranem i telewizyjny debiut reżyserski miał miejsce 1 sierpnia 1957 r. na scenie Teatru Telewizji w sztuce Klub kawalerów Michała Bałuckiego[4].

Film

Na ekranie kinowym debiutował 26 października 1937 r. jako pomoc techniczna w dramacie obyczajowym pt. Dziewczęta z Nowolipek, w reżyserii Józefa Lejtesa[5].

  • 5 III 1938: Królowa przedmieścia Konstanty Krumłowski, film obyczajowy, reż. Eugeniusz Bodo – asystent reżysera
  • 12 I 1959: Zamach film wojenny, reż. Jerzy Passendorfer – jako lekarz zajmujący się Rysiem i "Kolosem"
  • 21 I 1962: Wyrok dramat psychologiczno-obyczajowy, reż. Jerzy Passendorfer.

Radio

lata 50.

16 lipca 1951 r. po raz pierwszy zaprezentował się w słuchowisku reżyserowanym przez Lidię Zamkow, opartym na utworze W ogniu walk Jurija Germana, które zrealizowano pod auspicjami Teatru Polskiego Radia[6].

lata 60.

  • 18 IV 1960: Miłostki ułańskie Ksawery Godebski – reżyseria
  • 22 VII 1960: Modniarka warszawska Feliks Szober – reżyseria
  • 20 VIII 1961: Robert i Bertrand czyli dwaj złodzieje Władysław Ludwik Anczyc – reżyseria
  • 25 XII 1961: Podróż po Warszawie Feliks Szober – reżyseria
  • 26 XII 1961: Fräulein Doktor Jerzy Tepa, reż. Janusz Warnecki – adaptacja tekstu
  • 18 V 1967: Miłość i loteria Jean-Pierre Florian – reżyseria
  • 31 III 1968: Miłość i loteria Jean Pierre de Claris – reżyseria
  • 8 IX 1968: Igraszki z diabłem Jan Drda – adaptacja tekstu
  • 27 IX 1969: Porucznik pancerny Ludwik Adam Dmuszewski – reżyseria.

lata 70.

  • 17 I 1971: Hej wody, wody wiślanej – scenariusz i reżyseria
  • 1 V 1971: Bednarz Jan Baudouin – reżyseria
  • 8 VIII 1972: Arlekin na świat urażony Franciszek Bohomolec – reżyseria.

Przebieg pracy

W trakcie swej 48-letniej kariery aktorskiej występował na deskach 11 teatrów w: Łucku, Lublinie, Lwowie, Świdnicy, Jeleniej Górze, Łodzi, Częstochowie, Poznaniu (opera) i Warszawie[1]:

  • Teatr Ziemi Wołyńskiej, Łuck-Lublin: 1925-1927
  • Teatr Miejski, Lwów: 1927-1933
  • Teatr Ateneum, Warszawa: 1933
  • Teatr Polski, Warszawa: 1934-1936, 1949-1971 jako aktor i inspicjent
  • Teatr Buffo, Warszawa: 1938-1939
  • Teatr Miejski, Świdnica: 1945-1946 jako reżyser i kierownik
  • Teatr Miejski, Jelenia Góra: 1947-1948 jako kierownik administracyjny
  • Teatr Wojska Polskiego, Łódź: 1948-1949 jako inspicjent
  • Teatr Domu Wojska Polskiego, Warszawa: 1951 jako asystent reżysera
  • Teatry Dramatyczne, Częstochowa: 1954 jako reżyser
  • Teatr im. Adama Mickiewicza, Częstochowa: 1962 jako reżyser i inscenizator
  • Opera im. Stanisława Moniuszki, Poznań: 1964 – opracowanie libretta.

Na emeryturę przeszedł we wrześniu 1972 r., niespełna ½ roku przed swą śmiercią.

Śmierć

Aktor zmarł w wieku 66 lat. Został pochowany na warszawskim cmentarzu Bródnowskim (kwatera 59H-3-19)[2].

Przypisy

  1. ↑ a b Rudolf Ratschka, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [online] [dostęp 2020-11-19].
  2. ↑ a b Rudolf Ratschka, FilmPolski [dostęp 2020-11-19] (pol.).
  3. ↑ Wyzwolenie, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia). [online] [dostęp 2020-11-19].
  4. ↑ Klub kawalerów, FilmPolski [dostęp 2020-11-19] (pol.).
  5. ↑ Dziewczęta z Nowolipek, FilmPolski [dostęp 2020-11-19] (pol.).
  6. ↑ W ogniu walk, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia). [online] [dostęp 2020-11-19].
  7. ↑ Zygmunt (1856-1909) Przybylski, Wicek i Wacek. Komedya w 4 aktach oryginalnie napisana przez Zygmunta Przybylskiego, 1886 [dostęp 2020-11-21].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Rudolf Ratschka grób.jpg
Autor: Brunong87, Licencja: CC BY-SA 4.0
Grób Rudolfa Ratschki na Cmentarzu Bródnowskim.