Rudolf Schwarz

Rudolf Schwarz

Data i miejsce urodzenia	23 marca 1834 Wadowice
Data i miejsce śmierci	24 maja 1899 Bykowce
Miejsce zamieszkania	Lwów
Narodowość	polska

Rudolf Schwarz (ur. 23 marca 1834 w Wadowicach, zm. 24 maja 1899 w Bykowcach) – polski kupiec, muzyk, pedagog.

Życiorys

Dwór w Bykowcach

Grobowiec rodzinny Tarnawieckich i Schwarzów

Urodził się 23 marca 1834 w Wadowicach^{[1][2][3][4][5][6]}. Wywodził się z rodziny pochodzenia niemieckiego, trudniącej się kupiectwem, o zamożnym statusie^[3][4]. Był jednym z dzieci Franciszka (kupiec, asesora magistratu w Wadowicach, właściciel folwarku Szwarcowizna, zm. 1839) i Emilii z domu Kotschil^[4][5]. Miał siostry^[4]. W domu rodzinnym Schwarzów obecna była muzyka^[4].

W Wadowicach uczył się w szkole głównej normalnej, a następnie w szkole realnej^[4]. Obok kontynuacji tradycyjnego zajęcia rodowego tj. kupiectwa, do którego był przeznaczony, rozwijał kształcenie muzyczne^{[1][3][4][5][6]}. Od piątego roku życia uczył się gry na pianinie, grał na skrzypcach^[1][3][4]. Studiował teorię muzyki^[4] (jednym z jego nauczycieli był Löffler z Lipska, później nauczający w Krakowie)^[1]. W 1853 odziedziczył po wujku sklep w Wadowicach, który prowadził przez trzy lata, po czym zbył ten interes w 1856 i wówczas przeprowadził się do Lwowa^[4][5][6]. Tam razem z Henrykiem Fuchsem (wzgl. Fuchsą) założył sklep galanteryjny, a potem prowadził także skład fortepianów^{[1][3][4][5][6]}. Składy jego trzech sklepów mieściły się tuż przy jego domu, przylegającego do ul. Teatralnej^[7]. Równolegle kształcił się nadal w dziedzinie muzyki pod okiem Karola Mikulego w zakresie teorii muzyki, harmonii, kontrapunktu^[1][3][4][6]. Od 1857/1858 był członkiem czynnym i wspierającym Galicyjskiego Towarzystwa Muzycznego^[1][4][5], następnie przez dłuższy czas zasiadł w wydziale tegoż^[3]. Jego dom we Lwowie był przepełniony muzyką i atmosferą patriotyzmu^[8]. W latach 1869-1873 organizował w swoim domu tzw. niedzielne „poranki muzyczne”, z czasem słynne w całym Lwowie^[1][4][6]. Podczas tych spotkań występował stworzony przez niego cho mieszany w liczbie 70 osób^[1]. Sam grał na harmonium, ponadto także na organach, na fortepianie i na skrzypcach^[2][3]. Od 1866 do 1867 piastował funkcję drugiego dyrygenta opery w Teatrze Skarbka^[4]. Od 1868 był chórmistrzem GTM, od 12 listopada 1871 zastępcą dyrektora Towarzystwa^[1][4][5]. W 1874 zrezygnował definitywnie z działalności kupieckiej, poświęcając się działalności muzycznej^[1][4][5]. W 1875 został profesorem gry na organach, nauczał także teorii muzyki na kursie pedagogicznym^[1][3][4][5]. Od 19 stycznia 1878 był zastępcą dyrektora artystycznego Konserwatorium Lwowskiego i Towarzystwa Muzycznego, a po ustąpieniu K. Mikulego z funkcji dyrektora Galicyjskiego Towarzystwa Muzycznego latem 1887, objął to stanowisko w charakterze prowizorycznym (tymczasowym), a 8 maja 1888 został wybrany stałym dyrektorem artystycznym Towarzystwa Muzycznego oraz połączonego z nim Konserwatorium^{[1][2][3][4][5]}. Posady te pełnił przez 11 lat do końca życia^[3][5]. Był redaktorem wydawanego krótkotrwale od początku 1877 „Przeglądu Muzycznego”^[4]. W trakcie swojej działalności komponował jedynie niewielkie utwory (preludia) i opracowania^[3][4]. Był autorem publikacji pt. Szkoła na harmonium (1898), przeznaczona dla amatorów^[2][3][4]. Sprawując swoje funkcje i stanowisko był w środowisku muzycznym osobą niepospolitą z uwagi na brak wykształcenia zawodowego^[2][4].

Podczas powstania styczniowego w 1863 został mianowany przez Rząd Narodowy naczelnikiem Okręgu I w Wydziale V miasta Lwowa^[7]. Jego dom, położony w ścisłym centrum Lwowa i dysponującym alternatywnymi przejściami w inne ulice i zabudowania, służył za miejsce spotkań i narad spiskowców (bywali tam Edmund Różycki, Karol Różycki, Jan Stella-Sawicki, Michał Heydenreich, Romuald Traugutt, Milewski, Mieczysław Romanowski)^[9]. W mieszkaniu wyrabiano i składowano amunicję, ukrywano poszukiwanych powstańców^[10]. Na rzecz sprawy działała także żona Rudolfa^[10].

Od 1862 był żonaty z Ludmiłą z domu Zawilską^{[1][7][4][5][6]} (1834-1912^[11][12]), z którą miał trzy córki: Stanisławę (1864-1923, zamężna wpierw z Aleksandrem Tarnawieckim, potem z Ludwikiem Baldwin-Ramułtem), Marię (zamężna z lekarzem dr. Władysławem Gedlem, babka Marka Gedla) i Ludmiłę (śpiewaczka i nauczycielka śpiewu znana w Paryżu jako Lody Palasara)^[4][5][6].

Zmarł nagle na serce w Zielone Świątki 24^[a] maja 1899 podczas odwiedzin u swojej córki na Zielone Świątki w należącym do niej dworze w Bykowcach^{[13][1][2][3]}. Został pochowany na starym cmentarzu w Bykowcach 27 maja 1899 w pogrzebie pod przewodnictwem proboszcza z Sanoka, ks. Bronisława Stasickiego^[14][13][4]. W pogrzebie uczestniczyli żałobnicy zarówno z rodziny jak i osoby przybyłe z Krakowa i Lwowa^[2]. Do Bykowiec wybrał się wówczas przyjaciel rodziny Schwarzów i Tarnawieckich, lwowski architekt Władysław Halicki, który miał wykonań grobowiec familijny^[15].

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Maria Bruchnalska: Ciche bohaterki. Udział kobiet w powstaniu styczniowym. Miejsce Piastowe: 1934, s. 1-399.