Rugby na wózkach

Rugby na wózkach

Rugby na wózkach (ang. wheelchair rugby) – zespołowy sport dla osób niepełnosprawnych, uprawiany w 25 krajach, stanowiący jeden ze sportów paraolimpijskich. Amerykańskie zasady podają, że gracz w rugby na wózkach musi mieć utratę funkcjonalności co najmniej 3 kończyn. Większość sportowców cierpi na uszkodzenie rdzenia kręgowego, ale zdarzają się też gracze z amputowanymi częściami kończyn, czy problemami natury neurologicznej. Każdemu z graczy przypisuje się poziom jego sprawności, wyrażony za pomocą punktów; suma punktów sprawności w drużynie nie może przekroczyć ośmiu.

Sport rozgrywany jest w halach, na twardym drewnianym podłożu, a jego zasady zakładają częsty kontakt fizyczny pomiędzy wózkami. Są one oparte na koszykówce na wózkach, hokeju na lodzie, piłce ręcznej i rugby union.

Zasady rugby na wózkach zostały opracowane w końcu lat 70. XX wieku w Kanadzie. Początkowo dyscyplina była nazywana murderball (mordercza piłka). W końcu lat 80. XX wieku została przyjęta oficjalnie nazwa rugby na wózkach. Zasady ustanowiła International Wheelchair Rugby Federation (IWRF), założona w 1993.

Historia

Rugby na wózkach jest kombinacją koszykówki na wózkach i hokeja na lodzie. Dyscyplina ta powstała w 1977 roku w Kanadzie Winnipeg, Manitoba dla sportowców z tetraplegią[1]. Ze względu na to, że koszykówka na wózkach wymaga rzutów do kosza, zawodnicy z tetraplegią nie mogli w pełni uczestniczyć w tym sporcie. Rugby na wózkach umożliwia zawodnikom z tetraplegią uczestniczenie w sporcie zarówno na pozycjach ofensywnych jak i defensywnych.

W Stanach Zjednoczonych sport został wprowadzony w 1981 roku. Pierwsze zawody odbyły się w 1982.

Przebieg gry

Schemat boiska do rugby na wózkach

W czasie gry rywalizują dwie drużyny rugbistów na wózkach. Wygrywa drużyna, która uzyska ogółem więcej punktów.

Punkt zdobywa się wtedy, kiedy jeden z atakujących graczy, wraz z trzymaną piłką, minie obronę i przejedzie przez bramkę. Piłki nie można trzymać przez czas dłuższy niż dziesięć sekund. Aby móc utrzymać ją w posiadaniu drużyny, trzeba ją albo odbijać, albo podawać innym zawodnikom. Możliwe jest wyrywanie lub wybijanie piłki z rąk przeciwnika. Zabroniony jest całkowicie kontakt fizyczny zawodników, nawet uderzenie w dłoń, zamiast w piłkę to faul. Dozwolone jest blokowanie drogi członkom drużyny przeciwnej.

Nad przestrzeganiem zasad czuwa dwóch sędziów, którzy sygnalizują zdobyte punkty oraz decydują o karze. Potrzebne są im dwa zespoły pomocnicze: liczący punkty w grze oraz liczący punkty karne.

Boisko

Gra toczy się na boisku o wymiarach 28 metrów na 15 metrów. Na obu przeciwnych stronach boiska są wyznaczone bramki o szerokości 8 metrów.

Czas gry

Mecz podzielony jest na cztery rundy, po osiem minut[2], oddzielone przerwami, najdłuższą z nich jest przerwa druga. Przerwy w grze przysługują również drużynom.

Sprzęt

Zawodnicy używają specjalnych rękawic (np. gumowane, ogrodnicze podgumowane, do baseballa – pałkarza) zapewniających lepszą przyczepność, które dodatkowo bywają zabezpieczane przed zsunięciem specjalną taśmą. Gracze niemający dostatecznie silnego chwytu w dłoniach smarują rękawice specjalnym klejem, który zwiększa przyczepność do kół i pozwala utrzymać piłkę. Konieczny jest także wózek zaprojektowany specjalnie do tego sportu. Jak wiele innych sportowych ma nachylone koła do wewnątrz. Co daje stabilność przy częstej zmianie kierunku. Musi mieć wiele osłon chroniących zawodnika przed zgnieceniem, złamaniem bądź skręceniem kończyn. W tym sporcie normalne jest zderzanie się z wielką siłą.

Zawodnicy

Podczas gry na boisku przebywa maksymalnie czterech zawodników z jednej drużyny. Każdy grający posiada punkty kwalifikacyjne, które oznaczają stopień niepełnosprawności, od 0,5 do 3,5.[3] Suma punktów, znajdujących się na boisku zawodników, nie może przekraczać ośmiu[2].

Rywalizacja międzynarodowa

Wybrane wydarzenia
RokWydarzenieMiastoKraj - gospodarz1. miejsce2. miejsce3. miejsce
2019Mistrzostwa Europy Dywizji A[4]VejleDaniaWielka BrytaniaDaniaFrancja
2018Mistrzostwa Świata[5]SydneyAustraliaJaponiaAustraliaStany Zjednoczone
2017Mistrzostwa Europy Dywizji A[6]KoblencjaNiemcyWielka BrytaniaSzwecjaFrancja
2016XV Letnie Igrzyska Paraolimpijskie[7][8][9]Rio de JaneiroBrazyliaAustraliaStany ZjednoczoneJaponia
2015Mistrzostwa Europy Dywizji A[10]NastolaFinlandiaWielka BrytaniaSzwecjaDania
2014Mistrzostwa Świata[11]OdenseDaniaAustraliaKanadaStany Zjednoczone
2013Mistrzostwa Europy Dywizji A[12]AntwerpiaBelgiaSzwecjaDaniaWielka Brytania
2012XIV Letnie Igrzyska Paraolimpijskie[13]LondynWielka BrytaniaAustraliaKanadaStany Zjednoczone
2011Mistrzostwa Europy Dywizji A[14]NottwilSzwajcariaSzwecjaWielka BrytaniaBelgia
2010Mistrzostwa Świata[15]VancouverKanadaStany ZjednoczoneAustraliaJaponia
2009Mistrzostwa Obu AmerykBuenos AiresArgentynaStany ZjednoczoneKanadaArgentyna
Mistrzostwa Azji i OceaniiChristchurchNowa ZelandiaAustraliaNowa ZelandiaJaponia
Mistrzostwa Europy Dywizji A[16]HillerødDaniaBelgiaSzwecjaNiemcy
2008XIII Letnie Igrzyska Paraolimpijskie[17]PekinChinyStany ZjednoczoneAustraliaKanada
2007Mistrzostwa OceaniiSydneyAustraliaAustraliaKanadaNowa Zelandia
Mistrzostwa Europy Dywizji AEspooFinlandiaWielka BrytaniaNiemcySzwecja
2006Mistrzostwa Świata[18]ChristchurchNowa ZelandiaStany ZjednoczoneNowa ZelandiaKanada
2005Mistrzostwa Europy Dywizji AMiddelfartDaniaWielka BrytaniaNiemcySzwecja
Mistrzostwa OceaniiJohannesburgPołudniowa AfrykaNowa ZelandiaAustraliaJaponia
2004XII Letnie Igrzyska Paraolimpijskie[19]AtenyGrecjaNowa ZelandiaKanadaStany Zjednoczone
2002Mistrzostwa ŚwiataGöteborgSzwecjaKanadaStany ZjednoczoneAustralia
2000XI Letnie Igrzyska Paraolimpijskie[20]SydneyAustraliaStany ZjednoczoneAustraliaNowa Zelandia
1998Mistrzostwa ŚwiataTorontoKanadaStany ZjednoczoneNowa ZelandiaKanada
1996X Letnie Igrzyska Paraolimpijskie (pokazowo)AtlantaStany ZjednoczoneStany ZjednoczoneKanadaNowa Zelandia
1995Mistrzostwa ŚwiataNottwilSzwajcariaStany ZjednoczoneKanadaNowa Zelandia

Występy Reprezentacji Polski

DataImprezaMiastoKraj - gospodarzWynikUwagi
07.08.2019 - 11.08.2019Mistrzostwa Europy Dywizji A[4]VejleDania8. miejscespadek do dywizji B
04.07.2019 - 06.07.2019Metro Cup[21][22]WarszawaPolska6. miejsce
05.08.2018 - 10.08.2018Mistrzostwa Świata[5][23]SydneyAustralia9. miejsce
02.04.2018 - 09.04.2018Turniej Kwalifikacyjny do Mistrzostw Świata[24][25]NottwilSzwajcaria3. miejscekwalifikacja do Mistrzostw Świata
27.06.2017 - 01.07.2017Mistrzostwa Europy Dywizji A[6]KoblencjaNiemcy5. miejscekwalifikacja do Turnieju Kwalifikacyjnego Do Mistrzostw Świata
02.06.2017 - 03.06.2017Metro Cup[26]WarszawaPolska3. miejsce
07.04.2017 - 09.04.2017Bernd Best[27]KoloniaNiemcy4. miejscejako "The Reds"
03.10.2016 - 09.10.2016Mistrzostwa Europy Dywizji B[28][29]NottwilSzwajcaria1. miejsceawans do dywizji A
13.04.2015 - 18.04.2015Mistrzostwa Europy Dywizji B[30]PragaCzechy4. miejsce

Rugby na wózkach w kulturze

Do Oscara 2005 został nominowany film Murderball – gra o życie (oryg. Murderball), poświęcony zawodnikom amerykańskiej drużyny narodowej w rugby na wózkach. W Polsce film ten dostał nagrodę publiczności na festiwalu Planete Doc Review w 2006 r. Zawodnicy Balian Poznań i Jokers Bydgoszcz wystąpili w teledysku do utworu "Hymn" grupy Luxtorpeda[31].

Przypisy

  1. ↑ Introduction to Wheelchair Rugby (ang.). iwrf.com. [dostęp 2016-04-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-19)].
  2. ↑ a b Polkowickie Stowarzyszenie Sportu i Aktywnej Rehabilitacji „Skorpion Polkowice”, Sekcja Rugby. skorpion-polkowice.pl. [dostęp 2010-05-28].
  3. ↑ FAR, O grze, Przepisy. rugby.far.org.pl. [dostęp 2010-05-28].
  4. ↑ a b IWRF News : IWRF 2019 European Championship results, www.iwrf.com [dostęp 2020-11-11] (ang.).
  5. ↑ a b IWRF News : Results for GIO 2018 IWRF World Championship, www.iwrf.com [dostęp 2020-11-11] (ang.).
  6. ↑ a b IWRF News : IWRF 2017 European Championship Results, www.iwrf.com [dostęp 2020-11-11] (ang.).
  7. ↑ 2016 Paralympics Day 11 - Highlights. CNN, 2016-09-19. [dostęp 2016-09-23].
  8. ↑ Canadian wheelchair rugby team misses podium at 2016 Rio Paralympics. Comox Valley Record, Courtenay, British Columbia, 2016-09-18. [dostęp 2016-09-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-24)].
  9. ↑ Rio 2016 - wheelchair-rugby, International Paralympic Committee [dostęp 2020-11-11] (ang.).
  10. ↑ IWRF News : IWRF 2015 European Championship Results, www.iwrf.com [dostęp 2020-11-11] (ang.).
  11. ↑ 2014 IWRF Wheelchair Rugby World Championship. 2014wrwc.dhif.dk, 2014-01-10. [dostęp 2015-11-09].
  12. ↑ Sweden renew wheelchair rugby European title, International Paralympic Committee [dostęp 2020-11-12] (ang.).
  13. ↑ London 2012 - wheelchair-rugby, International Paralympic Committee [dostęp 2020-11-11] (ang.).
  14. ↑ IWRF News : Sweden takes Gold at Wheelchair Rugby European Championships, www.iwrf.com [dostęp 2020-11-12] (ang.).
  15. ↑ Kingston, Gary: U.S. wins 2010 wheelchair rugby title in Richmond. The Vancouver Sun, 26 września 2010. [dostęp 2010-09-26].
  16. ↑ Belgium wins the IWAS Wheelchair Rugby European Championships 2009, Int'l Wheelchair & Amputee Sports Federation, 9 kwietnia 2010 [dostęp 2020-11-12] (ang.).
  17. ↑ Beijing 2008 - wheelchair-rugby - mixed, International Paralympic Committee [dostęp 2020-11-12] (ang.).
  18. ↑ TVNZ, No title for Wheel Blacks, September 16, 2006. Retrieved September 21, 2008.
  19. ↑ Athens 2004 - wheelchair-rugby - mixed, International Paralympic Committee [dostęp 2020-11-12] (ang.).
  20. ↑ Sydney 2000 - wheelchair-rugby - mixed, International Paralympic Committee [dostęp 2020-11-12] (ang.).
  21. ↑ Emilia Minkowska·AKTUALNOŚCIRUGBY NA WÓZKACHWAŻNE·6 lipca 2019, Metro Cup: Polska zajmuje 6. miejsce. Francja i Niemcy zagrają o zwycięstwo, paraSPORTOWCY.PL - Niepełnosprawni, pełnosprawni w sporcie, 6 lipca 2019 [dostęp 2020-11-20] (pol.).
  22. ↑ Rugby na wózkach. Niezwykły finał wyjątkowego turnieju | Sportowy Ursynów, sport.ursynow.pl [dostęp 2020-11-20].
  23. ↑ Emilia Minkowska·AKTUALNOŚCIRUGBY NA WÓZKACHWAŻNE·10 sierpnia 2018, Mistrzostwa Świata w Rugby na Wózkach: Kończymy mistrzostwa na 9. miejscu!, paraSPORTOWCY.PL - Niepełnosprawni, pełnosprawni w sporcie, 10 sierpnia 2018 [dostęp 2020-11-20] (pol.).
  24. ↑ Final wheelchair rugby Worlds spots claimed, International Paralympic Committee [dostęp 2020-11-20] (ang.).
  25. ↑ IWRF News : Ireland wins 2018 IWRF World Championship Qualifier tournament, www.iwrf.com [dostęp 2020-11-20] (ang.).
  26. ↑ Turniej Rugby Metro Cup 2017 - niepelnosprawni.pl, www.niepelnosprawni.pl [dostęp 2020-11-20].
  27. ↑ Emilia Minkowska·AKTUALNOŚCIRUGBY NA WÓZKACH·7 kwietnia 2017, Rugbiści podbijają Kolonię, paraSPORTOWCY.PL - Niepełnosprawni, pełnosprawni w sporcie, 7 kwietnia 2017 [dostęp 2020-11-20] (pol.).
  28. ↑ Ellis Crow, Congratulations to Poland IWRF 2016 European Division B Champions!, RMA Sport, 10 października 2016 [dostęp 2020-11-20] (ang.).
  29. ↑ Poland win gold at European B Championship, International Paralympic Committee [dostęp 2020-11-20] (ang.).
  30. ↑ IWRF News : Results & replays from 2015 European Division B Championship, www.iwrf.com [dostęp 2020-11-20] (ang.).
  31. ↑ Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2012-12-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-06)].

Zobacz też

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Wheelchair rugby game 2.jpg
Autor: unknown, Licencja: CC BY-SA 2.5
Canada's Garett Hickling and David Willsie vs USA's Bryan Kirkland, at a wheelchair rugby game. International Wheelchair Rugby Federation, Wheelchair rugby game
Wheelchair rugby court.png
Diagram of a wheelchair rugby court