Russell Means

Russell Means
Ilustracja
Russell Means, 1987
Imię i nazwisko urodzenia

Oyate Wacinyapin

Data i miejsce urodzenia

10 listopada 1939
Pine Ridge, Dakota Południowa

Data i miejsce śmierci

22 października 2012
Porcupine, Dakota Południowa

Zawód, zajęcie

indiański polityk, aktor

Strona internetowa

Russell Means (w języku lakota Oyate Wacinyapin, czyli „(Ten, który) pracuje dla ludzi” (ur. 10 listopada 1939 w Pine Ridge, zm. 22 października 2012 w Porcupine) – amerykański działacz na rzecz praw Indian, polityk i aktor.

Russell Means był północnoamerykańskim Indianinem z plemienia Siuksów Oglala. Urodził się w Greenwood, w rezerwacie Yankton w Dakocie Pd. W 1942 jego rodzina przeprowadziła się do San Francisco, gdzie jako młody człowiek miewał konflikty z prawem i uzależnienia.

Po porzuceniu nauki, w 1964 roku wziął wraz z ojcem udział w indiańskiej okupacji wyspy Alcatraz, a następnie na przełomie lat 60. i 70. XX w. zaangażował się w działalność broniącego praw tubylczych Amerykanów ruchu Red Power. Wkrótce został jednym z liderów głośnego w latach 70. Ruchu Indian Amerykańskich (AIM), organizatorem głośnych indiańskich protestów (w tym – obok Dennisa Banksa – przywódcą okupacji Wounded Knee w 1973 roku) i jednym z najbardziej znanych – obok Dennisa Banksa, Johna Trudella i Leonarda Peltiera współczesnych działaczy indiańskich w USA.

Jego kontrowersyjna sława, ambicje i zdolności zaprowadziły go z czasem do polityki i Hollywood. Występował m.in. w filmach Ostatni Mohikanin (jako Chingachgook), Urodzeni mordercy, Into the West i – w (2007) – Tropiciel (Pathfinder). Udzielił swojego głosu wodzowi Powhatanowi w disneyowskiej kreskówce Pocahontas, napisał też obszerną autobiografię Where White Men Fear to Tread (1997).

Jako skrajnie liberalny polityk, startował – bez powodzenia – m.in. w wyborach na prezydenta USA (z ramienia Partii Libertariańskiej) i kilka razy – również bez powodzenia (ostatnio w 2008[1]) – w wyborach na przewodniczącego Rady Plemiennej Siuksów Oglala w rodzinnym rezerwacie Pine Ridge[2].

W lipcu 2011 zdiagnozowano u niego raka przełyku. Means odrzucił możliwość leczenia operacyjnego na rzecz innych metod intensywnej terapii, łączących możliwości medycyny współczesnej i tradycyjnej. We wrześniu 2011 poinformował, że guz „znacząco zmalał”, a on sam odzyskał głos i możliwość przełykania[3].

22 października 2012 przegrał walkę z rakiem, który objął ostatecznie język, węzły chłonne i płuca. Zmarł w swoim ranczo w Porcupine.

Przypisy

  1. Two Bulls wins Oglala Lakota Tribal Election. 2008-11-05. [dostęp 2012-10-22]. (ang.).
  2. Russell Means szefem Rady Plemiennej Oglalów?. 2002-11-19. [dostęp 2012-10-22]. (pol.).
  3. Russell Means Updates His Condition: Tumor Diminished Significantly. KDLT News, 2011-09-23. [dostęp 2012-10-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-12-10)]. (ang.).

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

RussellMeans1987.jpg
Autor: Carolmooredc, Licencja: CC BY-SA 3.0
Russell Means at the Illinois Libertarian Party convention in Chicago, Illinois, at the time he was running for the Libertarian Party nomination for president, 1988.