Russkoje (obwód kaliningradzki)

Russkoje
Państwo

 Rosja

Obwód

 kaliningradzki

Nr kierunkowy

40150

Kod pocztowy

238532

Położenie na mapie obwodu kaliningradzkiego
Mapa konturowa obwodu kaliningradzkiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Russkoje”
Położenie na mapie Rosji
Mapa konturowa Rosji, blisko lewej krawiędzi u góry znajduje się punkt z opisem „Russkoje”
Ziemia54°50′30″N 20°00′30″E/54,841667 20,008333
Portal Rosja

Russkoje (ros. Русское, pol. Girmo, niem. Germau) – osiedle typu wiejskiego w Rosji, w obwodzie kaliningradzkim, w rejonie zielenogradskim.

Do 1945 nazwa niem. Germau, pol. Girmo, lit. Girmava. Położone w zachodniej części Sambii, w pobliżu miejscowości Jantarnyj na tzw. Bursztynowym Wybrzeżu. Po powstaniu Prusów, na miejscu starego grodu Girmowe ok. 1270 założony zamek krzyżacki Gyrme, początkowo drewniany, ok. 1330–1340 murowany, kamienno-ceglany. Uszkodzony podczas wojny trzynastoletniej, utracił funkcje obronne. Od 1581 siedziba mistrza bursztyniarskiego (niem. Bernsteinmeister) i komory bursztyniarskiej (niem. Bernsteinkammer), przeniesionych z Lochstedt. Restaurowany 1586, od 1644 do 1693 był siedzibą sądu bursztyniarskiego (niem. Bernsteingericht). Początkowo funkcje sakralne pełniła tylko część wschodnia (późniejsze niższe i węższe, 2-przęsłowe prezbiterium), do której - być może w XVI w. - dołączono jako nawę 3-przęsłową przestrzeń refektarza, z odmiennie ukształtowanymi oknami. Długość kościoła wynosiła 43 m, szerokość nawy 9 m. W prezbiterium znajdowało się sklepienie gwiaździste, w nawie - w miejsce stropu - XVI-wieczne drewniane pozorne sklepienie krzyżowe. Na zewnątrz w górze biegł ganek obronny. Po 1525 kościół ewangelicki (być może w XIV w. na terenie wsi znajdowała się odrębna świątynia parafialna). Dawna wieża zamkowa w narożniku płd.zach. 1565 została zaadaptowana na dzwonnicę.

W 1939 w nawie odkryto gotyckie malowidła ścienne z wyobrażeniami apostołów, datowane ok. 1340–1360, należące do najstarszych w regionie. Znaleziono też pozostałości malowideł z około 1590, ponadto istniały dobrze zachowane sceny pasyjne z 1717 i Sąd Ostateczny z 1740. Manierystyczny ołtarz (Johann Pfeffer) w formie rzeźbionego i malowanego pentaptyku wykonano 1610, reszta wyposażenia była barokowa z XVII–XVIII wieku. Na miejscu przedzamcza założono cmentarz parafialny.

Kościół został zniszczony 1945, pozostały tylko pozostałości murów wschodniego zamknięcia prezbiterium. Przetrwała granitowa chrzcielnica i pozostałości płyt nagrobnych. Obok znajduje się jeden z kilku na terenie obwodu cmentarzy żołnierzy niemieckich i ludności cywilnej z czasów II wojny światowej, otwarty 1995. Pomnik we wsi upamiętnia poległych żołnierzy radzieckich.

W 1945 miejscowość została zajęta przez 91 Dywizję Strzelecką Gwardii, której żołnierze dopuścili się zbrodni wojennej, roztrzaskując głowy 15 niemieckim rannym. Panujące w miejscowości bestialstwo skłoniło 11 osób do popełnienia samobójstwa[1]. Miejscowy komendant, chcąc uchronić niemieckie kobiety przed gwałtami, nakazał ich zebranie w kościele, przed którym wystawił uzbrojone warty z rozkazem strzelania w razie konieczności do czerwonoarmistów[2].

Bibliografia

  • Adolf Boetticher: Die Bau- und Kunstdenkmäler der Provinz Ostpreußen, H. 1, Das Samland, 2. durchges. und erw. Aufl., Königsberg, Teichert, 1898
  • Georg Dehio: Handbuch der Deutschen Kunstdenkmäler, neu bearbeitet von Ernst Gall als Deutschordensland Preußen, unter Mitwirkung von Bernhard Schmid und Grete Tiemann, München; Berlin, Deutscher Kunstverlag, 1952
  • Handbuch der historischen Stätten. Ost- und Westpreußen, hrsg. von Erich Weise, Stuttgart, Kröner, 1981, ISBN 3-520-31701-X
  • Walter Dignath; Herbert Ziesmann: Die Kirchen des Samlandes. Eine Dokumentation, Leer, Rautenberg, 1987, ISBN 3-7921-0355-9
  • Jerzy Domasłowski: Malarstwo ścienne, [w:] Jerzy Domasłowski, Alicja Karłowska-Kamzowa, Adam S. Labuda: Malarstwo gotyckie na Pomorzu Wschodnim, Warszawa; Poznań, PWN, 1990, ISBN 83-01-09108-8
  • Andrzej Rzempołuch, Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn: Remix, 1992, ISBN 83-900155-1-X, OCLC 833969011.
  • Dehio-Handbuch der Kunstdenkmäler West- und Ostpreußens. Die ehemaligen Provinzen West- und Ostpreußen (Deutschordensland Preußen) mit Bütower und Lauenburger Land, bearbeitet von Michael Antoni, München; Berlin, Deutscher Kunstverlag, 1993, ISBN 3-422-03025-5
  • Anatolij Bachtin; Gerhard Doliesen: Vergessene Kultur. Kirchen in Nord-Ostpreußen. Eine Dokumentation, 2. Aufl., Husum, Husum, 1998, ISBN 3-88042-849-2
  • Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji. Zbiory fotograficzne dawnego Urzędu Konserwatora Zabytków w Królewcu (=Ostpreußen - Dokumentation einer historischen Provinz. Die photographische Sammlung des Provinzialdenkmalamtes in Königsberg), oprac. i red. bazy danych Jan Przypkowski, Warszawa, Instytut Sztuki PAN, [2006], ISBN 83-89101-44-0

Przypisy

  1. ↑ Mark Sołonin: Nic dobrego na wojnie. Poznań: Rebis, 2011, s. 252. ISBN 978-83-7510-714-2.
  2. ↑ Mark Sołonin: Nic dobrego na wojnie. Poznań: Rebis, 2011, s. 277. ISBN 978-83-7510-714-2.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Russia edcp location map.svg
Autor: Uwe Dedering, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Russia.

EquiDistantConicProjection : Central parallel : 

* N: 54.0° N

Central meridian : 

* E: 100.0° E

Standard parallels: 

* 1: 49.0° N
* 2: 59.0° N

Made with Natural Earth. Free vector and raster map data @ naturalearthdata.com.

Notice
 
Russia
 
other countries
 
disputed areas
 
international border
 
disputed border

Because the southern Kuril islands are claimed by Russia and Japan, they are shown as disputed. For more information about this see: en:Kuril Islands dispute. These islands are since 1945 under the jurisdiction of the Russian Federation.