Rutewka pojedyncza

Rutewka pojedyncza
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domenaeukarionty
Królestworośliny
Podkrólestworośliny zielone
Nadgromadarośliny telomowe
Gromadarośliny naczyniowe
Podgromadarośliny nasienne
Nadklasaokrytonasienne
KlasaMagnoliopsida
Nadrządjaskropodobne
Rządjaskrowce
Rodzinajaskrowate
Rodzajrutewka
Gatunekrutewka pojedyncza
Nazwa systematyczna
Thalictrum simplex L.
Mant. Pl. 78 1767[3]

Rutewka pojedyncza (Thalictrum simplex L.) – gatunek rośliny należący do rodziny jaskrowatych. Rośnie dziko w Europie i na obszarach Azji o umiarkowanym klimacie[4]. W Polsce jest rzadka, występuje głównie we wschodniej części kraju[5].

Morfologia

Łodyga
Wzniesiona, o wysokości 30–70(100) cm, bruzdowana[5]. Pod ziemią długie, czołgające się kłącze[6].
Liście
Podwójnie pierzaste, o długości wyraźnie większej od szerokości. Listki w zarysie mają kształt od podługowatego przez klinowaty do lancetowatego. Listki dolnych liści są klinowate, 3-wrębne, a wręby są całobrzegie lub 2-3-ząbkowe. Listki górnych liści zazwyczaj całobrzegie, lancetowate lub równowąskie[6][5].
Kwiaty
Zebrane w wąską, stożkowatą wiechę z krótkimi, skierowanymi skośnie do góry gałązkami. Kwiaty początkowo zwieszone, potem wyprostowane i wzniesione. Okwiat zielony, pręciki liliowe o równowąskich, zwieszonych nitkach i zaostrzonych pylnikach[5][6].
Owoc
Zbiorowy, złożony z podłużnie bruzdowanych, siedzących orzeszków. Zazwyczaj jest 8 bruzd na orzeszku[6].

Biologia i ekologia

Bylina, kwitnie od czerwca do sierpnia. Zasiedla torfiaste łąki, wilgotne lasy liściaste, miedze[6]. Gatunek charakterystyczny dla związku (All) Cirsio-Brachypodion pinnati i Ass. Seslerio-Scorzoneterum (lokalnie)[7]. Liczba chromosomów 2n = 56. Roślina trująca[5]

Gatunek zmienny morfologicznie. Wyróżniono w jego obrębie kilka odmian i podgatunków[3]:

  • Thalictrum simplex var. affine (Ledeb.) Regel
  • Thalictrum simplex subsp. boreale (F.Nyl.) Á.Löve & D.Löve
  • Thalictrum simplex subsp. galioides (DC.) Korsh.
  • Thalictrum simplex subsp. gallicum (Rouy & Foucaud) Tutin
  • Thalictrum simplex subsp. rhodopaeum (Rech.f.) Panov ex S.Kožuharov & Petrova
  • Thalictrum simplex subsp. tenuifolium (Hartm.) Sterner

Zagrożenia i ochrona

Umieszczona na polskiej czerwonej liście w kategorii VU (narażony)[8].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-07] (ang.).
  3. ↑ a b The Plant List. [dostęp 2017-01-10].
  4. ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2017-01-10].
  5. ↑ a b c d e Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
  6. ↑ a b c d e Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
  7. ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
  8. ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

Media użyte na tej stronie

5058-Thalictrum simplex-Bešeňová-7.05.JPG
Autor: Vojtěch Zavadil, Licencja: CC BY-SA 3.0
Flowering Thalictrum simplex in Bešeňová, Slovakia