Rutewnik jaskrowaty

Rutewnik jaskrowaty
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	jaskropodobne
Rząd	jaskrowce
Rodzina	jaskrowate
Rodzaj	rutewnik
Gatunek	rutewnik jaskrowaty
	Nazwa systematyczna
	Callianthemum coriandrifolium Rchb.; Fl. Germ. Excurs. 727 1832
Synonimy
	Callianthemum bipinnatum Dulac;
	Callianthemum bipinnatum Dulac;

Morfologia

Rutewnik jaskrowaty^[4] (Callianthemum coriandrifolium Rchb. C.A. Mey.) – gatunek roślin z rodziny jaskrowatych.

Rozmieszczenie geograficzne

Występuje tylko w górach środkowej Europy; głównie w Alpach i Karpatach, a także na pojedynczych stanowiskach w Górach Dynarskich i Pirenejach. W Polsce występuje wyłącznie w Tatrach i to w kilku tylko miejscach: Wielka Świstówka, Smreczyński Wierch, Mięguszowieckie Szczyty, Jarząbczy Wierch, Czarnostawiańska Przełęcz. Łącznie potwierdzono występowanie na nieco ponad 20 stanowiskach, najniższe z nich znajduje się w Wielkiej Świstówce (1400 m n.p.m.), najwyższe na Jarząbczym Wierchu (2080 m n.p.m.)^[5].

Morfologia

Łodyga: Do 40 cm wysokości^[5].
Liście: Liście odziomkowe z długimi ogonkami, krótsze od łodygi, podwójnie pierzaste. Dwa liście łodygowe podobne do odziomkowych, lecz mniejsze^[5].
Kwiaty: Najczęściej pojedyncze, o średnicy 1,5-3 cm. Kielich nagi z 5 działkami. Płatków 6-13, białych z żółtą plamą u nasady. Pręciki i słupki liczne^[5].
Owoce: Siatkowato pomarszczone niełupki, z krótkim dzióbkiem, jednonasienne.

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit. Rośnie na płytkich glebach, głównie na podłożu granitowym i skał metamorficznych – na łupkach chlorytowych i grafitoidowych. Kwitnie w czerwcu i lipcu. Liczba chromosomów 2n=16^[5]. Gatunek charakterystyczny muraw wysokogórskich z zespołu Festuco versicoloris-Agrostietum alpinae^[6].

Na stanowiskach rutewnika jaskrowatego w polskich Tatrach rośnie zazwyczaj od kilku do kilkunastu okazów. Najliczniejsze, liczące około 100 okazów są dwie populacje; w Wielkiej Świstówce w Tatrach Zachodnich i na Żabiej Grani nad Morskim Okiem w Tatrach Wysokich^[5].

Zagrożenia i ochrona

Kategorie zagrożenia gatunku:

Kategoria zagrożenia w Polsce według Czerwonej listy roślin i grzybów Polski (2006)^[7]: R (rzadki, potencjalnie zagrożony); 2016: VU (narażony)^[8]
Kategoria zagrożenia w Polsce według Polskiej Czerwonej Księgi Roślin (2001): LR (low risk, gatunek niskiego ryzyka); 2014: VU (narażony)^[9].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-07] (ang.).
↑ ^a ^b The Plant List. [dostęp 2017-01-28].
↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
↑ WładysławW. Matuszkiewicz WładysławW., Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, ISBN 83-01-13520-4, OCLC 749271059 .
↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone.. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-07] (ang.).

[tpl-3] The Plant List. [dostęp 2017-01-28].

[checklist2002-4] Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.

[C-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.

[6] WładysławW. Matuszkiewicz WładysławW., Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, ISBN 83-01-13520-4, OCLC 749271059 .

[7] Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.

[8] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[9] Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone.. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne

Rutewnik jaskrowaty

Spis treści

Rozmieszczenie geograficzne

Morfologia

Biologia i ekologia

Zagrożenia i ochrona

Przypisy

Media użyte na tej stronie