Ryūsei Maru

Ryūsei Maru

Przy nadbrzeżu w Oslo
Poprzednie nazwy	„Bra-Kar” (1911–1916) „Havø” (1916–1935) „Mabuhay II” (1935–1938)
Bandera	Japonia
Właściciel	A/S Bonheur (1911–1916) Henrik Østervold (1916–1920) Rederi A/S (1920–1935) Far Eastern Steamship Company Ltd A/S (1935–1938) Masaichi Matsumoto (1935–1943) Nakamura Kisen K.K. (1943–1944)
Dane podstawowe
Typ	statek towarowy
Historia
Stocznia	Tyne Iron Shipbuilding Company, Willington Quay
Data budowy	1910
Data wodowania	14 lutego 1911
Data oddania do eksploatacji	marzec 1911
Data zatonięcia	25 lutego 1944
Dane techniczne
Długość całkowita (L)	117,34 m
Szerokość (B)	15,54 m
Zanurzenie (D)	8,41 m
Pojemność	4777 RT
Napęd mechaniczny
Silnik	maszyna parowa potrójnego rozprężania
Moc silnika	349 NHP
Liczba śrub napędowych	1
Prędkość maks.	9 w.

SS „Ryūsei Maru” (pierwotnie SS „Bra-Kar”) – statek towarowy oddany do służby w 1911 roku, pływający najpierw pod banderą norweską, a następnie pod banderą japońską.

W latach 1911–1938 pływał pod flagą różnych norweskich linii żeglugowych, a jego nazwa była kilkukrotnie zmieniana. W 1938 roku został sprzedany do Japonii i przemianowany na „Ryūsei Maru”. W czasie wojny na Pacyfiku był wykorzystywany przez Cesarską Armię Japońską do transportu wojska i materiałów wojennych. 25 lutego 1944 roku, gdy przewoził 6,6 tys. japońskich żołnierzy z Surabai na Ambon, został zatopiony na Morzu Balijskim przez amerykański okręt podwodny USS „Rasher”. Wraz z nim zginęło 4998 pasażerów i członków załogi.

Dane techniczne

„Ryūsei Maru” był statkiem towarowym o długości 117,34 metrów, szerokości 15,54 metrów i zanurzeniu 8,41 metrów. Jego pojemność wynosiła 4777 BRT^[1] (według innych źródeł – 4861 BRT)^[2].

Statek był wyposażony w jedną śrubę. Napęd zapewniała maszyna parowa potrójnego rozprężania o mocy 349 NHP. Osiągał prędkość 9 węzłów^[1].

Historia

Przebieg służby

Budowę statku rozpoczęto w 1910 roku w stoczni Tyne Iron Shipbuilding Company w Willington Quay. Wodowanie miało miejsce 14 lutego 1911 roku; wtedy też jednostce nadano nazwę „Bra-Kar”. Do służby weszła w następnym miesiącu^[1][3].

Statek został zbudowany na zamówienie norweskich linii A/S Bonheur z siedzibą w Oslo, należących do Freda Olsena. Pływał pod ich flagą przez pierwsze lata służby^[1]. W 1915^[3] lub 1916^[1] roku został zakupiony przez Henrika Østervolda, a jego nazwę zmieniono na „Havø”. W 1920 stał się własnością należących do tego samego przedsiębiorcy linii żeglugowych Rederi A/S z siedzibą w Bergen^[1][3].

W 1935 roku został sprzedany liniom Far Eastern Steamship Company Ltd A/S z siedzibą w Bergen, które należały do norweskiego przedsiębiorcy Johana Grana. Nazwę statku zmieniono wtedy na „Mabuhay II”^[1].

W 1938 roku statek nabył Masaichi Matsumoto z Kobe. W konsekwencji jego nazwę zmieniono na „Ryūsei Maru”^[1].

W czasie wojny na Pacyfiku został zarekwirowany przez Cesarską Armię Japońską. W maju 1942 roku odbył rejs z Shimonoseki do Singapuru w ramach konwoju nr 109. W sierpniu tegoż roku został zwrócony właścicielowi. W 1943 roku stał się własnością linii Nakamura Kisen Kabushiki Kaisha, które przejęły przedsiębiorstwo Matsumoto. W październiku tegoż roku popłynął w konwoju nr 108 z Moji do Takao. W następnym miesiącu został ponownie zarekwirowany przez Cesarską Armię^[3].

Zatopienie

24 lutego 1944 roku w porcie w Surabai na „Ryūsei Maru” zaokrętowano około 6,6 tys. japońskich żołnierzy z różnych jednostek^[4]. Jeszcze tego samego popołudnia wyruszył w rejs^[3]. Towarzyszył mu statek „Tango Maru”, którym transportowano około 3,5 tys. osób – robotników przymusowych z Jawy oraz kilkuset jeńców wojennych. Eskortę tego niewielkiego konwoju stanowiły trałowce W-8 i W-11 oraz pomocniczy ścigacz okrętów podwodnych „Takunan Maru nr 5”. Celem rejsu był Ambon^[4].

Dzięki złamaniu japońskich szyfrów amerykański wywiad radiowy był w stanie śledzić ruchy konwoju. Tego samego dnia, w którym wypłynął z Surabai, amerykańskie dowództwo skierowało w celu jego przechwycenia dwa okręty podwodne: USS „Raton” i USS „Rasher”^[4].

25 lutego około godziny 17:30, gdy konwój znajdował się w odległości około 25 mil morskich na północ od Bali, oba amerykańskie okręty nawiązały z nim kontakt: „Raton” radarowy, a „Rasher” wzrokowy. Pod osłoną zmierzchu i szkwału ten drugi zdołał zająć dogodną pozycję do ataku. O godzinie 19:43 storpedował „Tango Maru”, który zatonął w ciągu pięciu minut wraz z ponad trzema tysiącami pasażerów^[5].

Oba okręty podwodne podjęły następnie pościg za „Ryūsei Maru”, który usiłował się oddalić z prędkością 7,5 węzłów. Ostatecznie to „Rasher”, po trwającym ponad półtorej godziny podejściu, zdołał kolejny raz zająć dogodną pozycję do ataku. O godzinie 21:27 wystrzelił cztery torpedy, z których trzy dosięgły japoński statek. „Ryūsei Maru” zatonął w ciągu sześciu minut, a wraz z nim zginęło 4998 japońskich żołnierzy i marynarzy^[6].

Tym samym na dwóch statkach zatopionych przez „Rashera” zginęło tego dnia łącznie około 8 tys. osób. Był to jeden z najbardziej zabójczych ataków podwodnych w historii wojen morskich^[6].

Przypisy

Bibliografia

• Bob Hackett: Ryusei Maru: Tabular Record of Movement (ang.). combinedfleet.com, 2018. [dostęp 2022-03-31].
• Lloyd's Register of Shipping 1938–1939 Steamers & Motorships. Lloyd's Register, 1939. (ang.)
• Gregory F. Michno: Death on the Hellships. Prisoners at Sea in the Pacific War. Annapolis, Maryland: Naval Institute Press, 2016. ISBN 978-1-59114-632-2. (ang.)