Ryby Polski

Ryby Polski – gatunki wodnych kręgowców oddychających skrzelami i poruszających się za pomocą płetw, występujących w czasach nowożytnych (po roku 1500), na terenie Polski. Pierwsze opisy ryb występujących w Polsce sporządził w XV w. Jan Długosz[1] w dziele Chorographia Regni Poloniae.

Wykaz obejmuje przedstawicieli następujących, dość odlegle spokrewnionych ze sobą grup kręgowców tradycyjnie zaliczanych do ryb (Pisces) i krągłoustych (Cyclostomata), a współcześnie klasyfikowanych jako gromady lub nadgromady: ryby kostnoszkieletowe, chrzęstnoszkieletowe oraz krągłouste. Zawiera on słodkowodne i dwuśrodowiskowe gatunki rodzime i obce oraz morskie gatunki bytujące stale lub pojawiające się okazjonalnie w południowej części Morza Bałtyckiego. Wymieniono również gatunki obce, które nie zaaklimatyzowały się pomimo celowej lub incydentalnej introdukcji w wodach Polski. Do 2012 roku do polskich wód słodkich z różnych powodów (m.in. akwakultura, uzupełnienie rodzimego składu gatunkowego, wędkarstwo, zwalczanie niepożądanych organizmów i hodowla ryb ozdobnych) usiłowano wprowadzić 37 gatunków obcych[2].

Gatunki

Objaśnienia:
§§ – gatunek objęty ochroną ścisłą[3].
§ – gatunek objęty ochroną częściową[3].
(I) – gatunek obcy, w tym uciekinierzy z hodowli
(IE) – gatunek obcy, który wyginął w Polsce
Ф – poszczególne tzw. formy ekologiczne troci, tradycyjnie traktowane jak osobne gatunki.
Środowisko życia:
S – woda słodka
M – woda morska
↑S – gatunek anadromiczny
↓M – gatunek katadromiczny

Ryby kostnoszkieletowe (Osteichthyes)'

Nazwa systematycznaNazwa zwyczajowaPrzypisyUwagi
Rząd: Acipenseriformes – jesiotrokształtne
Rodzina: Acipenseridae – jesiotrowate
Acipenser baerijesiotr syberyjski[4][2](M)↑S (IE) Gatunek obcy, sprowadzony w 1985[2]
Acipenser gueldenstaedtijesiotr rosyjski[4][2][5]M↑S (I) Gatunek obcy, sprowadzony w 1985[2], w 2000 pojawił się w Bałtyku[5], występuje w hodowlach
Acipenser oxyrinchusjesiotr ostronosy[4][6][a]M↑S §§[b], [c]
Acipenser ruthenussterlet[1][4][2]S(M) (IE) Nieudana próba introdukcji w 1837 roku, ponownie wprowadzony w 1985[2]
Huso husobieługa[7]M↑S (I) Wsiedlony do środowiska przyrodniczego około 1971 roku, wyginął[7]
Rodzina: Polyodontidae – wiosłonosowate
Polyodon spathulawiosłonos amerykański[4][2]S (I) Sprowadzony do hodowli w latach 90. XX wieku, sporadycznie spotykani są uciekinierzy z hodowli[2]
Rząd: Anguilliformes – węgorzokształtne
Rodzina: Anguillidae – węgorzowate
Anguilla anguillawęgorz europejski[1][4][6]S↓M
Rząd: Clupeiformes – śledziokształtne
Rodzina: Clupeidae – śledziowate
Alosa alosaaloza[1][4][6]M↑S §
Alosa fallaxparposz[1][4][6]M(S) §
Clupea harengusśledź atlantycki[1][6]M
Sardina pilchardussardynka europejska[8]M[d]
Sprattus sprattusszprot[1][6]M
Rodzina: Engraulidae – sardelowate
Engraulis encrasicolussardela europejska[1][9]M, [d]
Rząd: Cypriniformes – karpiokształtne
Rodzina: Balitoridae – przylgowate
Barbatula barbatulaśliz pospolity[1][4][6]S §
Rodzina: Catostomidae – czukuczanowate
Ictiobus nigerbuffalo czarny[4][2]S (IE) Sprowadzony do hodowli w 1989, próby aklimatyzacji zostały zaniechane[2]
Rodzina: Cobitidae – piskorzowate
Cobitis elongatoideskoza dunajska[10][11]S §
Cobitis taeniakoza pospolita[1][4][6]S §
Misgurnus fossilispiskorz[1][4][6]S §
Sabanejewia auratakoza złotawa[1][4]S §§
Sabanejewia baltica[12][13]S
Sabanejewia balcanicakózka bałkańska[14]S(M)
Rodzina: Cyprinidae – karpiowate
Abramis ballerusrozpiór[1][4][6]S
Abramis bramaleszcz[1][4][6]S(M)
Abramis sapasapa[4]S
Alburnoides bipunctatuspiekielnica[1][4][6]S §
Alburnoides rossicuspiekielnica wschodnia[15]S
Alburnus alburnusukleja[1][4][6]S
Aristichthys nobilistołpyga pstra[1][4][6][2]S (I) Gatunek obcy, introdukowany w 1965[2]
Barbus barbusbrzana[1][4][6]S
Barbus carpathicusbrzanka[4][6][e]S §[f]
Barbus (cyclolepis) waleckiibrzana karpacka[1][4]S
Blicca bjoerknakrąp[1][4][6]S
Carassius auratuskaraś chiński[4][g]S (I) Złota rybka (Carassius a. auratus), takson obcy, sprowadzony z Azji[4]
Carassius carassiuskaraś pospolity[1][4][6]S
Carassius gibeliokaraś srebrzysty[1][4][6][2][h]S (I) Gatunek obcy, sprowadzony z Azji[4] w latach 1930–1933[2]
Chondrostoma nasusświnka[1][4][6]S
Ctenopharyngodon idellaamur biały[1][4][6][2]S (I) Gatunek obcy, introdukowany w 1964[2]
Cyprinus carpiokarp[1][4][6][2]S (I) Gatunek obcy, sprowadzony pomiędzy XII a XIII w.[2]
Eupallasella percnurusstrzebla błotna[1][4][6]S §§[b]
Gobio gobiokiełb[1][4][6]S
Hypophthalmichthys molitrixtołpyga biała[1][4][6][2]S (I) Gatunek obcy, introdukowany w 1965[2]
Leucaspius delineatussłonecznica[1][4][6]S
Leuciscus aspiusboleń[1][4][6]S(M)
Leuciscus cephaluskleń[1][4][6]S(M)
Leuciscus idusjaź[1][4][6]S(M)
Leuciscus leuciscusjelec europejski[1][4][6]S(M)
Pelecus cultratusciosa[1][4][6]S §[i]
Phoxinus phoxinusstrzebla potokowa[1][4][6]S
Pseudorasbora parvaczebaczek amurski[4][2]S (I) Gatunek obcy, introdukowany przypadkowo w 1990[2]
Rhodeus amarusróżanka europejska[1][4][6][j]S §[k] Popularny synonim Rhodeus sericeus w rzeczywistości jest nazwą gatunkową ryby występującej w dorzeczu Amuru
Romanogobio albipinnatuskiełb białopłetwy[1][4]S §
Romanogobio belingi[16][13]S
Romanogobio kessleriikiełb Kesslera[1][4]S §
Romanogobio uranoscopuskiełb długowąsy[17]S
Romanogobio vladykovi[18]S
Rutilus rutiluspłoć[1][4][6]S(M )
Rutilus virgo[19]S
Scardinius erythrophthalmuswzdręga[1][4][6]S
Tinca tincalin[1][4][6]S(M)
Vimba vimbacerta[1][4][6](M)↑S
Rząd: Siluriformes – sumokształtne
Rodzina: Clariidae – długowąsowate
Clarias gariepinussum afrykański[4][2]S (IE) Sprowadzony do hodowli w 1990[2]
Rodzina: Ictaluridae – sumikowate
Ameiurus melassumik czarny[2]S (I) Gatunek obcy, stwierdzony w 2007[2]
Ameiurus nebulosussumik karłowaty[1][4][6][2]S(M) (I) Gatunek obcy, sprowadzony z Ameryki Północnej w 1885[2]
Rodzina: Loricariidae – zbrojnikowate
Pterygoplichthys gibbicepszbrojnik lamparci[2]S (IE) Gatunek obcy, stwierdzony w 2006 w Brdzie[2]
Rodzina: Pangasiidae
Pangasianodon hypophthalmussum rekini[2]S (IE) Stwierdzony w 2005[2]
Rodzina: Siluridae – sumowate
Silurus glanissum europejski[1][4][6]S
Rząd: Characiformes – kąsaczokształtne
Rodzina: Serrasalmidae – piraniowate
Piaractus brachypomuspirapitinga[20][21]S (I) Gatunek obcy, dwa osobniki wyłowione w czerwcu 2002 w ciepłym kanale w Szczecinie, dwa złowione we Wrocławiu i jeden w Jelczu-Laskowicach[20][21]
Rząd: Esociformes – szczupakokształtne
Rodzina: Esocidae – szczupakowate
Esox luciusszczupak pospolity[1][4][6]S(M)
Rodzina: Umbridae – muławkowate
Umbra kramerimuławka bałkańska[1][4][2]S (IE) Gatunek obcy, stwierdzony w 1921 i 1967[2]
Umbra pygmaeamuławka wschodnioamerykańska[4][2]S (I) Gatunek obcy, stwierdzony w 1995[2]
Rząd: Osmeriformes – stynkokształtne
Rodzina: Osmeridae – stynkowate
Osmerus eperlanusstynka[1][4][6]M↑S
Rząd: Salmoniformes – łososiokształtne
Rodzina: Salmonidae – łososiowate
Coregonus albulasielawa[1][4][6]S(M)
† Coregonus fera[2]S (IE) Nieudane próby introdukcji w latach 1858–1862, gatunek wymarły[2]
Coregonus lavaretussieja pospolita[1][4][6][22][13]M↑S[l]
Coregonus muksunmuksun[4][2](M)↑S (I) Gatunek obcy, introdukowany do Wisły i Odry w 1984[2]
Coregonus nilssonisieja szlachetna[24][13]S (I) Gatunek obcy, introdukowany do kilku jezior w dorzeczu Odry[13]
Coregonus peledpeluga[1][4][6][2]S (I) Gatunek obcy, introdukowany w 1966[2]
Coregonus widegrenisieja wolasta[25][13](M)↑S
Hucho huchogłowacica[1][4][6]S §§[m]
Oncorhynchus gorbuschagorbusza[2]M↑S (IE) Podejmowano próby introdukcji w latach 70. XX wieku[2]
Oncorhynchus kisutschkiżucz[2]↑S Gatunek obcy, introdukowany w 1859, bez powodzenia[2]
Oncorhynchus mykisspstrąg tęczowy[1][4][6][2]S (I) Gatunek obcy, sprowadzony z Ameryki Północnej w latach 1881–1889[2]
Oncorhynchus tshawytschaczawycza[1][2]M↑S (IE) Nieudana próba introdukcji w 1889[2]
Salmo labraxtroć czarnomorska[26]M↑S
Salmo salarłosoś szlachetny[1][4][6]M↑S
Salmo trutta m. fariopstrąg potokowyФ[1][4][6]S
Salmo trutta m. lacustristroć jeziorowaФ[1][4][6]S
Salmo trutta m. truttatroć wędrownaФ[1][4][6]M↑S
Salvelinus alpinusgolec zwyczajny[1][2]M↑S (IE) Podejmowano próby introdukcji w 1603(?) i 1840 roku[2]
Salvelinus fontinalispstrąg źródlany[1][4][6][2]S (I) Gatunek obcy, sprowadzony z Ameryki Północnej w 1890[2]
Thymallus baicalensislipień bajkalski[4][27]S (IE) Gatunek obcy, w 1973 r. wydostał się z hodowli w Czechach, potem wyginął[4][27] lub skrzyżował się z rodzimym lipieniem pospolitym[4],
Thymallus thymalluslipień pospolity[1][4][6]S
Rząd: Aulopiformes – skrzelokształtne
Rodzina: Paralepididae
Magnisudis atlantica[28]M[d]
Rząd: Gadiformes – dorszokształtne
Rodzina: Gadidae – dorszowate
Enchelyopus cimbriusmotela[1][6]M
Gadus morhuadorsz[1][6]M
Lota lotamiętus pospolity[1][4][6]S
Melanogrammus aeglefinusplamiak[1][9]M[d]
Odontogadus merlanguswitlinek[1][6]M
Pollachius virensczarniak[1][29]M[d]
Pollachius pollachiusrdzawiec[1][30][n]M
Raniceps raninusżabogłów[32][n]M[d]
Trisopterus esmarkiiokowiel[33][n]M
Trisopterus minutuskarlik[34]M[d], 1 osobnik złowiony w 2017 roku[34].
Rząd: Beloniformes – belonokształtne
Rodzina: Belonidae – belonowate
Belone belonebelona pospolita[1][6]M
Rodzina: Scomberesocidae – makreloszowate
Scomberesox saurusmakrelosz[35]M[d]
Rząd: Gasterosteiformes – ciernikokształtne
Rodzina: Gasterosteidae – ciernikowate
Gasterosteus aculeatusciernik[1][4][6]S(M)
Gasterosteus gymnurus[36]S(M)
Pungitius pungitiuscierniczek[1][4][6]S(M)
Spinachia spinachiapocierniec[1][6]M §
Rząd: Mugiliformes – mugilokształtne
Rodzina: Mugilidae – mugilowate
Chelon auratuscefal złocisty[37]M(S)[d]
Chelon labrosustępogłów grubowargi[29]M(S)[d]
Liza ramadacefal cienkowargi[38]M(S)[d]
Rząd: Perciformes – okoniokształtne
Podrząd: Percoidei – okoniowce
Rodzina: Percidae – okoniowate
Gymnocephalus cernuusjazgarz[1][4][6]S(M)
Perca fluviatilisokoń europejski[1][4][6]S(M)
Sander luciopercasandacz[1][4][6]S(M)
Sander volgensisbersz[39]S(M)
Zingel streberczop żółty[40]S
Zingel zingelczop czarny[41]S
Rodzina: Bramidae – bramowate
Taractichthys longipinnis[42]M[d]
Rodzina: Carangidae – ostrobokowate
Trachurus trachurusostrobok pospolity[1][29][9]M[d]
Rodzina: Centrarchidae – bassowate
Micropterus salmoidesbass wielkogębowy[1][4][6][2]S (IE) Gatunek obcy, sprowadzony prawdopodobnie w 1912, hodowany z powodzeniem, przez ostatnie 40 lat nie został zaobserwowany[2]
Lepomis gibbosusbass słoneczny[1][4][2]S (I) Gatunek obcy, sprowadzony w 1927[2]
Rodzina: Moronidae – moronowate
Dicentrarchus labraxlabraks[29]M(S)[d]
Rodzina: Mullidae – barwenowate
Mullus surmuletusbarwena[1][29]M
Podrząd: Labroidei – wargaczowce
Rodzina: Cichlidae – pielęgnicowate
Oreochromis niloticustilapia nilowa[4][2]S (IE) Gatunek obcy, sprowadzony do hodowli w 1994[2]. Obecnie hodowany w zamkniętej akwakulturze[43].
Rodzina: Labridae – wargaczowate
Labrus bergyltawargacz kniazik[29]M[d]
Podrząd: Zoarcoidei – węgorzycowce
Rodzina: Pholidae – ostropłetwcowate
Pholis gunnellusostropłetwiec[1][6]M
Rodzina: Stichaeidae – stychejkowate
Lumpenus lampretaeformistaśmiak długi[1][44][9]M §
Rodzina: Zoarcidae – węgorzycowate
Zoarces viviparuswęgorzyca[1][6]M
Rodzina: Anarhichadidae – zębaczowate
Anarhichas lupuszębacz pasiasty[1]M
Podrząd: Trachinoidei – ostroszowce
Rodzina: Ammodytidae – dobijakowate
Ammodytes marinusdobijak niebieski[6][45]M(S)
Ammodytes tobianustobiasz[1][6]M(S)
Rodzina: Trachinidae – ostroszowate
Trachinus dracoostrosz[1][46]M[d]
Hyperoplus lanceolatusdobijak[1][47][48]M
Podrząd: Gobioidei – babkowce
Rodzina: Gobiidae – babkowate
Aphia minutababka przezroczysta[1]M
Gobius nigerbabka czarna[1][6]M §
Gobiusculus flavescensbabka czarnoplamka[1][6]M §
Neogobius fluviatilisbabka szczupła[2][49]SM (I) Inwazyjny gatunek obcy[49], stwierdzony w 1997[2]
Neogobius gymnotrachelusbabka łysa[4][2][49]M(S) (I) Inwazyjny gatunek obcy[49], stwierdzony w 1995[2]
Neogobius melanostomusbabka bycza[2][49]M(S) (I) Inwazyjny gatunek obcy[49], od 1990 w Zatoce Puckiej, w 2002 stwierdzony w wodach śródlądowych[2]
Pomatoschistus micropsbabka piaskowa[1][50]M §
Pomatoschistus minutusbabka mała[1][6]MS §
Proterorhinus marmoratusbabka marmurkowata[51]S(M) (I) Gatunek obcy, stwierdzony w 2008[51]
Proterorhinus semilunarisbabka rurkonosa[2]S (I) Gatunek obcy, stwierdzony w 2008[2]
Rodzina: Odontobutidae
Perccottus gleniitrawianka[4][49]S (I) Inwazyjny gatunek obcy[49] zawleczony lub introdukowanym przed rokiem 1993[2]
Podrząd: Scombroidei – makrelowce
Rodzina: Scombridae – makrelowate
Scomber scombrusmakrela atlantycka[1][6]M
Thunnus thynnustuńczyk[1][6]M[d]
Rodzina: Xiphiidae – włócznikowate
Xiphias gladiuswłócznik (miecznik)[1][29]M
Rząd: Pleuronectiformes – flądrokształtne
Rodzina: Pleuronectidae – flądrowate
Hippoglossoides platessoidesniegładzica[1][9]M[d]
Limanda limandazimnica[1][6]M
Platichthys flesusstornia[1][6]M(S)
Pleuronectes platessagładzica[1][6]M
Rodzina: Scophthalmidae – nagładowate
Scophthalmus rhombusnagład[1][6]M
Scophthalmus maximusskarp (turbot)[1][6]M
Rodzina: Soleidae – solowate
Solea soleasola zwyczajna[52][53]M[d]
Rząd: Scorpaeniformes – skorpenokształtne
Rodzina: Agonidae – lisicowate
Agonus cataphractuslisica[1][6]M[d]
Rodzina: Cottidae – głowaczowate
Cottus gobiogłowacz białopłetwy[1][4][6]S §
Cottus microstomus[54]S(M)
Cottus poecilopusgłowacz pręgopłetwy[1][4][6]S §
Myoxocephalus quadricorniskur rogacz[1][55][53]MS §[d],
Myoxocephalus scorpiuskur diabeł[1][6]M
Taurulus bubaliskur głowacz[1][6]M[d]
Rodzina: Cyclopteridae – taszowate
Cyclopterus lumpustasza[1][6]M
Rodzina: Liparidae – dennikowate
Liparis liparisdennik[1][9]M §
Rodzina: Triglidae – kurkowate
Trigla guarnarduskurek szary[1][6]M[d]
Trigla lucernakurek czerwony[1][29]M[d]
Rząd: Syngnathiformes – igliczniokształtne
Rodzina: Syngnathidae – igliczniowate
Entelurus aequoreuswężyna[29]M[d]
Nerophis ophidionwężynka[1][6]M §
Syngnathus rostellatusigliczka[6]M
Syngnathus typhleiglicznia[1][56]M §
Rząd: Tetraodontiformes – rozdymkokształtne
Rodzina: Molidae – samogłowowate
Mola molasamogłów[57][58]M

Ryby chrzęstnoszkieletowe (Chondrichthyes)

Nazwa systematycznaNazwa zwyczajowaPrzypisyUwagi
Rząd: Pristiformes – piłokształtne
Rodzina: Pristidae – piłowate
Pristis pectinatapiła drobnozębna[1]M[d]
Rząd: Rajiformes – rajokształtne
Rodzina: Rajidae – rajowate
Amblyraja radiatapłaszczka gwiaździsta[1]M[d]
Rząd: Squaliformes – koleniokształtne
Rodzina: Etmopteridae
Etmopterus spinaxkolczak czarny[59]M[d], Stwierdzony w 2016[59]
Rodzina: Squalidae' – koleniowate
Squalus acanthiaskoleń pospolity[1][o]
M[d]

Bezżuchwowce Agnatha

Nazwa systematycznaNazwa zwyczajowaPrzypisyUwagi
Rząd: Petromyzontiformes – minogokształtne
Rodzina: Petromyzontidae – minogowate
Eudontomyzon mariaeminóg ukraiński[1][4]S §
Eudontomyzon vladykoviminóg Władykowa[1]S
Lampetra fluviatilisminóg rzeczny[1][4][6]M(S) §
Lampetra planeriminóg strumieniowy[1][4][6]S §
Petromyzon marinusminóg morski[1][4][6]M↑S §§[b]

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ Brylińska i in. 2000, Rudnicki 1989 – jesiotr zachodni Acipenser sturio zamiast jesiotra ostronosego A. oxyrinchus[4][6].
  2. ↑ a b c Gatunek wymaga ochrony czynnej.
  3. ↑ Dawniej uważano, że w Bałtyku żyje jesiotr zachodni. Zobacz wyjaśnienie w artykule Jesiotr ostronosy.
  4. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac Gatunek rzadko spotykany w Bałtyku.
  5. ↑ Barbus carpathicus: Brylińska i in. 2000 – jako B. peloponnesius[4], Rudnicki 1989 – jako B. meridionalis petenyi[6].
  6. ↑ Barbus peloponnesius (B. carpathicus, B. meridionalis).
  7. ↑ Brylińska i in. 2000 – Carassius auratus z występującymi w Polsce podgatunkami C. a. auratus i C. a. gibelio[4].
  8. ↑ Brylińska i in. 2000, Rudnicki 1989 – jako Carassius auratus gibelio[4][6].
  9. ↑ Osobniki poza populacją Zalewu Wiślanego.
  10. ↑ Rudnicki 1989 – jako R. s. amarus[6].
  11. ↑ Rhodeus amarus (Rhodeus sericeus)
  12. ↑ Coregonus lavaretus: wg nowszych ujęć taksonomicznych w odniesieniu do populacji z basenu Morza Bałtyckiego powinna być stosowana nazwa C. maraena[23][22][13] (sieja miedwiańska).
  13. ↑ Osobniki występujące w dorzeczu Dunaju.
  14. ↑ a b c Nazwa polska za Grabda 1970[31].
  15. ↑ W 2007 roku kuter rybacki z Kołobrzegu złowił rekina. W artykule prasowym jest on uznany za żarłacza śledziowego[60], jednak rybak na zamieszczonym zdjęciu trzyma kolenia pospolitego.

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd be bf bg bh bi bj bk bl bm bn bo bp bq br bs bt bu bv bw bx by bz ca cb cc cd ce cf cg ch ci cj ck cl cm cn co cp cq cr cs ct cu cv cw cx cy cz da db dc dd de df dg dh di dj dk dl dm dn do J. M. Rembiszewski, H. Rolik. Krągłouste i ryby Cyclostomata et Pisces. „Katalog Fauny Polski”. 24, s. 251, 1975. PAN – Instytut Zoologii, PWN, Warszawa. 
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd be bf bg bh bi bj bk bl bm bn bo bp bq br Andrzej Witkowski, Joanna Grabowska. The non-indigenous freshwater fishes of Poland: Threats for native ichthyofauna and consequence for fishery: A review. „Acta Ichthyologica et Piscatoria”. 42 (2), s. 77-87, 2012. DOI: 10.3750/AIP2011.42.2.01. (ang.).  (pdf)
  3. ↑ a b Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).
  4. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd be bf bg bh bi bj bk bl bm bn bo bp bq br bs bt bu bv bw bx by bz ca cb cc cd ce cf cg ch ci cj ck cl cm cn Brylińska Maria (red.): Ryby słodkowodne Polski. Wyd. nowe. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000. ISBN 83-01-13100-4.
  5. ↑ a b Sławomir Keszka, Tomasz Heese. Occurrence of exotic Russian sturgeons, Acipenser gueldenstaedtii Brandt et Ratzeburg, 1833 (Actinopterygii: Acipenseridae) in the Baltic Sea. „Acta Ichthyologica et Piscatoria”. 33 (2), s. 173-178, 2003. DOI: 10.3750/AIP2003.33.2.07. (ang.).  (pdf)
  6. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd be bf bg bh bi bj bk bl bm bn bo bp bq br bs bt bu bv bw bx by bz ca cb cc cd ce cf cg ch ci cj ck cl cm cn co cp Andrzej Rudnicki: Ryby wód polskich; Atlas. Tablice kolorowe wykonał Janusz Towpik. Wyd. piąte. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1989. ISBN 83-02-01071-5.
  7. ↑ a b Huso huso L. – Bieługa – Beluga. [w:] Gatunki obce w Polsce [on-line]. Instytut Ochrony Przyrody PAN. [dostęp 2014-01-26].
  8. ↑ P. Tous i inni, Sardina pilchardus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI: 10.2305/IUCN.UK.2015-4.RLTS.T198580A15542481.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  9. ↑ a b c d e f Włodzimierz Grygiel, Kordian Trella. Appearance of the ‘visiting’ fish species in the Polish research catches conducted in the southern Baltic (autumn–winter 1976–2004). „ICES CM”. E:06, s. 1–19, 2007. 
  10. ↑ J. Freyhof, M. Kottelat, Cobitis elongatoides, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI: 10.2305/IUCN.UK.2008.RLTS.T135597A4156685.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  11. ↑ Marcin Popiołek, Tomasz Łuczyński, Hubert Jarnecki, Jan Kotusz. The first record of Gyrodactylus latus Bychowsky, 1933 (Monogenea, Gyrodactylidae) from Cobitis elongatoides Bacescu et Maier, 1969 (Teleostei, Cobitidae) in Poland. „Wiadomoœci Parazytologiczne”. 55 (4), s. 441–443, 2009. PMID: 20209823. (ang.). 
  12. ↑ J. Freyhof, Sabanejewia baltica, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI: 10.2305/IUCN.UK.2008.RLTS.T135655A4171932.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  13. ↑ a b c d e f g Froese, R. and D. Pauly. Editors: FishBase. World Wide Web electronic publication. www.fishbase.org. 08/2021. [dostęp 2021-10-22]. (ang.).
  14. ↑ J. Freyhof, M. Kottelat, Sabanejewia balcanica, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI: 10.2305/IUCN.UK.2008.RLTS.T135661A4173614.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  15. ↑ J. Freyhof, Alburnoides rossicus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI: 10.2305/IUCN.UK.2011-1.RLTS.T184451A8278633.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  16. ↑ J. Freyhof, Romanogobio belingi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI: 10.2305/IUCN.UK.2008.RLTS.T135668A4175041.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  17. ↑ J. Freyhof, M. Kottelat, Romanogobio uranoscopus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI: 10.2305/IUCN.UK.2008.RLTS.T9298A12980699.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  18. ↑ J. Freyhof, M. Kottelat, Romanogobio vladykovi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI: 10.2305/IUCN.UK.2008.RLTS.T135652A4171268.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  19. ↑ J. Freyhof, M. Kottelat, Rutilus virgo, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI: 10.2305/IUCN.UK.2008.RLTS.T135722A4193052.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  20. ↑ a b Walter A. Boeger, Wojciech Piasecki, Ewa Sobecka. Neotropical Monogenoidea. 44. Mymarothecium viatorum sp. n. (Ancyrocephalinae) from the gill of Piaractus brachypomus (Serrasalmidae, Teleostei) captured in a warm-water canal of a power plant in Szczecin, Poland. „Acta Ichthyologica et Piscatoria”. 32 (2), s. 157–161, 2002. DOI: 10.3750/AIP2002.32.2.06. (ang.).  (pdf)
  21. ↑ a b Witkowski A. i Kotusz J.. Pirapitinga, Piaractus brachypomus (Cuvier, 1818) (Serrasalmidae: Osteichthyes) w Polsce – kolejny introdukowany gatunek. „Przegląd Zoologiczny”. 47, 3-4, s. 221-224, 2003. (pol.). 
  22. ↑ a b J. Freyhof, Coregonus maraena, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI: 10.2305/IUCN.UK.2008.RLTS.T135672A4176316.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  23. ↑ J. Freyhof, M. Kottelat, Coregonus lavaretus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI: 10.2305/IUCN.UK.2008.RLTS.T5369A174778292.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  24. ↑ J. Freyhof, Coregonus nilssoni, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI: 10.2305/IUCN.UK.2008.RLTS.T135490A4131488.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  25. ↑ J. Freyhof, M. Kottelat, Coregonus widegreni, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI: 10.2305/IUCN.UK.2008.RLTS.T135612A4162338.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  26. ↑ J. Freyhof, Salmo labrax, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI: 10.2305/IUCN.UK.2008.RLTS.T135658A4172650.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  27. ↑ a b Thymallus baicalensis Dybowski, 1874. [w:] Gatunki obce w Polsce [on-line]. Instytut Ochrony Przyrody PAN. [dostęp 2014-01-26].
  28. ↑ B. Russell, Magnisudis atlantica, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI: 10.2305/IUCN.UK.2015-4.RLTS.T13485635A15603270.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  29. ↑ a b c d e f g h i Beata Więcaszek, Ewa Sobecka, Stanisław Dudko, Sławomir Keszka. New and ‘visiting’ fish species collected off the western coast of Poland (Baltic Sea) in 2007–2008 with a description of their parasite fauna. „Oceanologia”. 53 (1), s. 163–179, 2011. Institute of Oceanology PAS. 
  30. ↑ R. Cook i inni, Pollachius pollachius, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI: 10.2305/IUCN.UK.2014-3.RLTS.T18125103A45098355.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  31. ↑ Eugeniusz Grabda. O nazewnictwie ichtiologicznym w związku z pracą A. Klimaj i S. Rutkowicz — Atlas ryb północnego Atlantyku. „Przeg. Zool.”. XV (4), s. 399-401, 1970. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie. [dostęp 2014-11-29]. 
  32. ↑ P. Fernandes i inni, Raniceps raninus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI: 10.2305/IUCN.UK.2014-3.RLTS.T18125145A45098685.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  33. ↑ R. Cook i inni, Trisopterus esmarkii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI: 10.2305/IUCN.UK.2014-3.RLTS.T18125208A45098689.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  34. ↑ a b Final Report of the Baltic International Fish Survey Working Group, 27-31 March 2017, Riga, Latvia (WGBIFS REPORT 2017)
  35. ↑ B.B. Collette, Scomberesox saurus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI: 10.2305/IUCN.UK.2015-4.RLTS.T190211A15590295.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  36. ↑ J. Freyhof, M. Kottelat, Gasterosteus gymnurus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI: 10.2305/IUCN.UK.2008.RLTS.T135591A4155004.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  37. ↑ J. Freyhof, M. Kottelat, Chelon auratus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI: 10.2305/IUCN.UK.2008.RLTS.T135579A136078144.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  38. ↑ Remigiusz Panicz, Sławomir Keszka. First occurrence of thinlip grey mullet, Liza ramada (Risso, 1827) in the Odra River estuary (NW Poland): Genetic identification. „Oceanologia”. 58, s. 196-200, 2016. Institute of Oceanology PAS. DOI: 10.1016/j.oceano.2016.02.001. 
  39. ↑ J. Freyhof, Sander volgensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI: 10.2305/IUCN.UK.2008.RLTS.T20862A9232509.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  40. ↑ J. Freyhof, Zingel streber, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI: 10.2305/IUCN.UK.2008.RLTS.T23208A9428331.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  41. ↑ J. Freyhof, Zingel zingel, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI: 10.2305/IUCN.UK.2008.RLTS.T23209A9428565.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  42. ↑ S. Singh-Renton i inni, Taractichthys longipinnis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI: 10.2305/IUCN.UK.2015-4.RLTS.T190394A16510617.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  43. ↑ Największa i najbardziej nowoczesna akwakultura w Europie znajduje się w Polsce. GospodarkaMorska.pl, 2015-11-03. [dostęp 2018-11-06].
  44. ↑ Piotr Pieckiel, Wawrzyniec Wawrzyniak. First record of rare fish snake blenny Lumpenus lampretaeformis (Walbaum 1792) in the Puck Bay; Pierwsze odnotowanie rzadkiego gatunku ryby taśmiaka długiego Lumpenus lampretaeformis (Walbaum 1792) w wodach Zatoki Puckiej. „Bulletin of the Maritime Institute in Gdańsk”. 31 (1), s. 7-1, 2016. DOI: 10.5604/12307424.1196266. 
  45. ↑ Fernandes i inni, Ammodytes marinus. The IUCN Red List of Threatened Species 2015: e.T18155957A44738265, 2015 [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  46. ↑ S. Krzykawski, Ewa Więcaszek, S. Keszka. The taxonomic review of representatives of the extremely rare species in Polish waters collected within 1993–1999. „Folia Univ. Agric. Stetin. Piscaria”. 218 (28), s. 53–62, 2001. 
  47. ↑ Beata Więcaszek, S. Krzykawski, A. Antoszek. Meristic and morphometric characters of small sandeel, Ammodytes tobianus L. (Actinopterygii: Ammodytidae), from the Gulf of Gdańsk, Baltic Sea. „Acta Ichthyologica et Piscatoria”. 37 (1), s. 37-45, 2007. DOI: 10.3750/AIP2007.37.1.06. (ang.).  (pdf)
  48. ↑ P. Fernandes, B. Collette, H. Heessen, Hyperoplus lanceolatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI: 10.2305/IUCN.UK.2014-3.RLTS.T18155982A44739208.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  49. ↑ a b c d e f g h Kostrzewa J., Grabowski M., Zięba G. 2004. Nowe inwazyjne gatunki ryb w wodach Polski. Archives of Polish Fisheries 12 (suppl. 2): 21-34. (pdf)
  50. ↑ Ilona Złoch, Mariusz R. Sapota. Trophic interactions between preadult and adult Pomatoschistus minutus and Pomatoschistus microps and young Platichthys flesus occurring in inshore waters of the Gulf of Gdańsk (Southern Baltic). „Oceanological and Hydrobiological Studie”. 39 (2), s. 37-53, 2010. DOI: 10.2478/v10009-010-0018-4. ISSN 1730-413X. (ang.).  ((pdf))
  51. ↑ a b Grabowska J., Pietraszewski D., Ondrackova M.. Tubenose goby Proterorhinus marmoratus (Pallas, 1814) jointed three other Ponto-Caspian gobies in the Vistula River (Poland). „Aquatic Invasions”. 3, s. 250–254, 2008. (ang.). 
  52. ↑ P. Tous i inni, Solea solea, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI: 10.2305/IUCN.UK.2015-4.RLTS.T198739A15595369.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  53. ↑ a b Zaucha Jacek (red): Pilot Draft Plan for the West Part of the Gulf of Gdańsk; First Maritime Spatial Plan in Poland. Gdańsk: Maritime Institute in Gdański, 2010, s. 14. ISBN 978-83-62438-05-1. (ang.).
  54. ↑ J. Freyhof, Cottus microstomus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species, DOI: 10.2305/IUCN.UK.2008.RLTS.T135572A4149740.en [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  55. ↑ HELCOM Red List of Fish and Lamprey Species. helcom.fi. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-11-08)]., Species information sheet: Triglopsis quadricornis, HELCOM Red List Fish and Lamprey Species Expert Group, 2013.
  56. ↑ Katarzyna Tarnowska, Mariusz Sapota. Presence of the broad-nosed pipefish (Syngnathus typhle) in coastal waters of the Gulf of Gdańsk. „Oceanological and Hydrobiological Studies”. 36 (2), s. 39–48, 2007-04-20. DOI: 10.2478/v10009-007-0013-6. ISSN 1730-413X.  (pdf)
  57. ↑ J. Liu i inni, Mola mola, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] [dostęp 2021-10-22] (ang.).
  58. ↑ Michał Bała, Krzysztof E. Skóra – Stacja Morska w Helu: Subtropikalna ryba w listopadowym Bałtyku. 2014-11-03. [dostęp 2016-08-03].
  59. ↑ a b Beata Więcaszek i inni, First record of the deep-water shark Etmopterus spinax (Chondrichthyes: Etmopteridae) from the southern Baltic Sea (Pomeranian Bay), „Oceanologia”, 3, 60, Institute of Oceanology PAS, 2018, s. 426-430, DOI: 10.1016/j.oceano.2018.02.001.
  60. ↑ Złowili rekina w Bałtyku. dziennik.pl, 2007-12-24. [dostęp 2018-11-07].

Bibliografia