Ryczów (województwo śląskie)
| wieś | |
 Ogólny widok miejscowości | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2015) | 875 |
| Strefa numeracyjna | 32 |
| Kod pocztowy | 42-440 |
| Tablice rejestracyjne | SZA |
| SIMC | 0217768 |
Położenie na mapie gminy Ogrodzieniec _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Ogrodzieniec") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu zawierciańskiego  | |
 50°25′26″N 19°35′28″E/50,423889 19,591111 | |
Ryczów – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie zawierciańskim, w gminie Ogrodzieniec.
W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie katowickim.
Położenie
Ryczów znajduje się na Wyżynie Częstochowskiej[1]. W okolicach wsi znajduje się wiele zbudowanych z wapieni wzniesień: Babia Góra, Bazelówka, Bednarka, Bolkowa, Cisownik, Długa Góra, Dupnica, Felinkowa, Góra Dębowa, Góra Kajdana, Kosia Góra, Księdza Góra, Łysa Pałka, Pański Kierz, Sołtysa Góra, Straszykowa Góra, Ruska Góra, Szczebel, Zbączysko. Oprócz skalistych wzgórz występują liczne pojedyncze, lub tworzące grupy skały wapienne. M.in. są to: Bazelowa, Wielki Grochowiec, Straszykowe Skały, Firkowa Skała, Kaczmarkowa Skała, Czubatka, Strażnica[2], Skała w Ryczowie. Należą do tzw. Ryczowskiego Mikroregionu Skałkowego. Liczne z tych skał są atrakcyjne dla wspinaczy skałkowych[3].
Ryczów jest położony około 2 km od miejscowości Ryczów-Kolonia, powstałej w wyniku rozrastania się Ryczowa. Odległość od głównego miasta gminy (Ogrodzieńca) wynosi około 6 km. Miejscowość leży na Jurajskim Rowerowym Szlaku Orlich Gniazd[4].
Zabudowania wsi rozłożone są wzdłuż dwóch równoległych ulic na długości około 2 km, zazwyczaj tylko jeden dom/gospodarstwo jest przyległe do ulicy (ulicówka)[4].
Historia
21 lutego 1944 roku Ryczów został spacyfikowany przez jednostki niemieckiego wojska, policji i żandarmerii. Niemcy wyprowadzili z domów mężczyzn i kobiety i prowadzili je w kierunku centrum wsi. Kobiety umieszczono w budynku szkoły, a mężczyzn podzielono na dwie grupy. W jednej znaleźli się mężczyźni w wieku do około 40 lat, którym sprawdzano dokumenty. Po zakończeniu tych czynności grupę około 40 mężczyzn zaczęto pod eskortą prowadzić w stronę pobliskiej skały. Jeden z nich Józef Chłosta, znający język niemiecki usłyszał, że zamierzają ich rozstrzelać. Większość grupy rzuciła się do ucieczki, a Niemcy zaczęli strzelać. Zginęło 12 mieszkańców wsi. Był to odwet za akcję przeprowadzoną przez żołnierzy AK z oddziału Gerarda Woźnicy "Hardego". Ciała rozstrzelanych złożono w miejscu kaźni, niemiecka administracja nie zgodziła się na ich godny pochówek. Zamordowano również trzech mieszkańców wsi wziętych za zakładników i przewiezionych do katowni gestapo w Pilicy. Pozostałych 17 więźniów umieszczono następnego dnia w obozie pracy KL Płaszów w Krakowie. Wydarzenie to upamiętnia pomnik znajdujący się w miejscu kaźni.
W Ryczowie znajduje się pomnik-cmentarz upamiętniający: mieszkańców zmarłych na epidemię cholery w 1852 roku, dwóch żołnierzy poległych podczas powstania styczniowego, zmarłych żołnierzy armii austriackiej i rosyjskiej w 1914 roku podczas I wojny światowej, mieszkańców zmarłych na epidemię tyfusu w 1917 roku, żołnierzy niemieckich poległych w 1945 roku podczas II wojny światowej.
W lesie pomiędzy wsiami Ryczów, Kwaśniów Górny i Krzywopłoty znajduje się kapliczka z 1864 roku oraz obok niej pomnik-ołtarz upamiętniający poległych w walce żołnierzy oddziału AK Gerarda Woźnicy ps. Hardy.
Zabytki
W Ryczowie znajdują się ruiny strażnicy wzniesionej prawdopodobnie przez Kazimierza Wielkiego. Twierdza ta uzupełniała lukę w systemie obronnym pomiędzy zamkami w Ogrodzieńcu, w Smoleniu i w Bydlinie. Warownia funkcjonowała zaledwie do XV w., kiedy to została opuszczona, a wcześniej prawdopodobnie wysadzona w powietrze. W okresie dwudziestolecia międzywojennego na skutek obsunięcia części skały zniszczeniu uległ północno-wschodni fragment zamku.
We wschodniej najwyższej części strażnicy znajdowała się 2- lub 3-piętrowa budowla, do której wchodziło się przy pomocy lin lub drabin. Możliwe też jest, że do budynku prowadził drewniany pomost. Był to budynek wzniesiony na planie zbliżonego do trapezu czworoboku, w formie wieży mieszkalnej. U podnóża skały znajdował się niewielki dziedziniec z pomieszczeniami dla straży. Twierdza otoczona była fosą o szerokości 7–10 metrów. Współcześnie zachowały się fragmenty murów oraz ziemny wał otaczający skałę.
Ruiny strażnicy w Ryczowie
Remiza OSP
Szkoła
Zbiorowa mogiła
Skała obok szkoły
Fragment miejscowości
Przypisy
- ↑ Jerzy Kondracki: Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1998. ISBN 83-01-12479-2.
- ↑ Jura Krakowsko-Częstochowska. Część północna 1:52 000. Warszawa: ExpressMap, 2005. ISBN 978-83-88112-71-3.
- ↑ Informacja turystyczna. Ryczów. [dostęp 2018-06-01].
- ↑ a b Geoportal. Mapa topograficzna i satelitarna. [dostęp 2018-06-01].
- Siedziba gminy: Ogrodzieniec
| Sołectwa | |
|---|---|
| Pozostałe miejscowości |
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of en:Silesian Voivodeship with counties (powiats) and municipalities (gminas). Geographic limits of the map:
- N: 51.1617 N
- S: 49.2956 N
- W: 17.8872 E
- E: 20.0559 E
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Zawiercie County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
- N: 50.74 N
- S: 50.35 N
- W: 19.25 E
- E: 20.00 E
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Zbiorowa mogiła w Ryczowie
.jpg)
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Skała w Ryczowie obok szkoły
