Rymań
| wieś | |
 Pałac w Rymaniu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2013) | 1171[1] |
| Strefa numeracyjna | 94 |
| Kod pocztowy | 78-125[2] |
| Tablice rejestracyjne | ZKL |
| SIMC | 0310686 |
Położenie na mapie gminy Rymań _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Rymań") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kołobrzeskiego  | |
 53°56′45″N 15°31′52″E/53,945833 15,531111 | |
Rymań (niem. Roman) – wieś gminna w północno-zachodniej Polsce, położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie kołobrzeskim, w gminie Rymań, przy drodze wojewódzkiej nr 112. Miejscowość jest siedzibą gminy Rymań.
Pod koniec 2009 roku w Rymaniu było zarejestrowanych 77 podmiotów gospodarczych[3].
Położenie
Ok. 1 km na północny zachód znajdują się Raciborowskie Góry, przy których znajdują się źródła strugi Wkry. Ok. 1,4 na południe od Rymania płynie struga Rzecznica.
Historia
Pierwsze wzmianki o wsi Rymań pochodzą z 1269 r. Na początku XIV w. wieś stanowiła lenno rodu Manteufflów i w ich rękach pozostała do połowy XVIII w. W 1743 r. zlicytowany majątek kupił L.J Seld i w 1748 r. odsprzedał go von Wriechenowi. W 1851 r. właścicielem został A. Andrae. Wieś od XIX w. stanowiła dobra rycerskie, które zostały częściowo rozparcelowane. Na przełomie XIX/XX w. Rymań należał do rodziny Hoffmanów, a od 1914 r. do von Dewitza. Rozwój wsi nastąpił w XIX w. i związany był z jej położeniem na szlaku komunikacyjnym Szczecin-Gdańsk oraz ze wzrostem znaczenia transportu drogowego[3][4].
Zabudowa wsi
W centrum wsi Rymań znajduje się skupisko starszej zabudowy z kilkoma budynkami o większych walorach architektonicznych. W północnej części występuje zabudowa mieszana: małe osiedle popegeerowskie, zabytkowy pałac (hotel) z parkiem, zabudowa popegeerowska inwentarska i gospodarcza, kościół, zabudowa mieszkalna jednorodzinna wzdłuż drogi oraz wielorodzinna, zespół usług handlowych, była stacja kolejowa, piekarnia, kotłownia, baza magazynowa, zabudowa mieszkaniowa z funkcjami usługowymi oraz stacja paliw. W części południowo-zachodniej, przy drodze krajowej nr 6 stara zabudowa zagrodowa i jednorodzinna, w tym motel i restauracja, w kierunku południowym cmentarz, placówki oświatowe i usług zdrowotnych, nowa siedziba urzędu gminy, wielorodzinne osiedle mieszkaniowe, ogrody działkowe oraz oczyszczalnie ścieków. W części południowo-wschodniej niewielki zespół starej zabudowy mieszkaniowej, osiedle wielorodzinne, tereny przemysłowe. W kierunku wschodnim nowe osiedle budownictwa jednorodzinnego, stadion sportowy, tereny mieszkaniowe budownictwa jednorodzinnego[3].
Zabytki
W południowo-zachodniej części wsi znajduje się założenie pałacowo-parkowe z drugiej połowy XVIII w, z przebudowanym na przełomie XIX i XX w, parterowym pałacem, krytym dachem naczółkowym z lukarnami[5]. Od frontu znajduje się dwupiętrowy ryzalit z głównym wejściem, który obramowują masywne pilastry, zwieńczony frontonem z herbami rycerskimi między oknami na wysokości drugiego piętra. Pałac posiada dwupiętrową przybudówkę, po prawej stronie, połączoną z nim parterowym łącznikiem[6]. W skład założenia wchodzą: pałac, dziedziniec z otaczającymi go budynkami gospodarczymi, zadrzewienia typu parkowego i leśnego. Zarówno pałac jak i park wpisane są do rejestru zabytków[7].
Przyroda
Na terenie Rymania znajduje się 5 pomników przyrody[3]:
- dąb szypułkowy (obw. 300 cm, wiek 150 lat) – niedaleko motelu „Polonez”,
- buk zwyczajny odmiana czerwono listna (obw. 300 cm) – na skrzyżowanie ul. Szkolnej i Koszalińskiej,
- dąb szypułkowy (obw. 430 cm, wiek 150 lat), działka na północny wschód od pałacu,
- dąb szypułkowy (obw. 380 cm, wiek 150 lat),
- buk zwyczajny odmiana czerwonolistna (obw. 280 cm, wiek 150 lat) – przy pałacu.
Administracja
Wieś jest siedzibą sołectwa Rymań, w którego skład wchodzą również miejscowości: Bukowo, Gołkowo, Starza. Sołectwo Rymań zajmuje powierzchnię 2057,6 ha[3].
Przypisy
- ↑ Ludność gm. Rymań (stan na 4 września 2013 r.). Dane z Urzędu Gminy Rymań. [dostęp 2014-05-31].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1129 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c d e Plan Odnowy Miejscowości Rymań na lata 2009-2015. UG Rymań, 2009-12, s. 11. (Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr XLI/232/10 Rady Gminy Rymań z dnia 16 lutego 2010 r.)
- ↑ Planu rozwoju miejscowości Rymań na lata 2004-2006. Rymań: BIP gminy Rymań, 2005-04-29, s. 2.
- ↑ Czesław Piskorski, Pomorze Zachodnie, mały przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka Warszawa, 1980, s. 234, ISBN 83-217-2292-X, OCLC 8032482.
- ↑ Piotr Skurzyński, Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 211, ISBN 978-83-7495-133-3.
- ↑ spr. na stronie WKZ w Szczecinie pod nr 210 (pałac), pod nr 917 (park dworski)
Zobacz też
- Rymań (stacja kolejowa)
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of West Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 54.65 N
- S: 52.58 N
- W: 13.95 E
- E: 17.10 E
Autor:
Mapa gminy Rymań, Polska
Autor: Radosław Drożdżewski (Zwiadowca21), Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Rymań, pałac, 1751, 1 ćw. XX
Autor:
Mapa powiatu kołobrzeskiego, Polska