Rynek w Żelechowie
| ||
 nr rej. A-468 z 13.03.1998[1] | ||
 Rynek w Żelechowie | ||
| Państwo |  Polska | |
|---|---|---|
| Miejscowość | Żelechów | |
Położenie na mapie Żelechowa  | ||
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | ||
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | ||
Położenie na mapie powiatu garwolińskiego  | ||
Położenie na mapie gminy Żelechów _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Żelechów") | ||
 51°48′34,0″N 21°53′43,0″E/51,809444 21,895278 | ||
Rynek w Żelechowie – główny element założenia urbanistycznego Żelechowa z końca XVIII wieku. Rynek z rozmiarem boku sięgającym 114 m[2], należy do największych obiektów tego typu w Europie.
Historia
Rynek powstał z inicjatywy Ignacego Wyssogoty Zakrzewskiego. Według tych planów Żelechów miał być całkowicie przebudowany na wzór renesansowych miast włoskich. Rynek miał stanowić centrum miasta wraz z wychodzącymi z jego osi czterema ulicami. W rogach Rynku powstały dodatkowe placyki, obecnie niezachowane. To rozplanowanie sięgnęło jednak tylko do przyrynkowych bloków zabudowań, z północy dalszą zabudowę uniemożliwiał kompleks kościoła parafialnego, z zachodu podmokłe łąki, od południa istniejący do początku XX wieku targ bydlęcy, a od wschodu stary rynek. Układ przestrzenny Rynku i przyległych kwartałów zabudowy, został w 1998 roku wpisany do rejestru zabytków[1].
Wygląd
Obecnie na Rynek prowadzą 4 uliczki, w tym jedna w południowo-zachodnim narożu, a trzy na osiach pierzei północnej, wschodniej i południowej. Można się tam dostać także pieszo z każdego naroża i przez dawną ulicę, obecnie przejście w zachodniej pierzei. W centrum Rynku znajduje się piętrowy, klasycystyczny ratusz z sukiennicami. Powierzchnia jest wybrukowana. Rozległy plac otoczony jest różnorodną zabudową. Znajdują się tam stare drewniane budynki, murowane domy jednorodzinne, przedwojenna drewniana kamienica, kilka przedwojennych kamienic murowanych, jak i rząd współczesnych kamienic. W północno-zachodnim narożniku stoją wybudowane w latach 50., modernistyczne pawilony handlowe.
Numeracja budynków rozpoczyna się od ratusza, przechodząc do domu przy ulicy prowadzącej do kościoła parafialnego i rośnie zgodnie z ruchem wskazówek zegara.
W miejscu obecnych pawilonów przed II wojną światową, w zachodniej pierzei znajdowały się trzy murowane domy, kilka drewnianych i murowana kamienica. W miejscu północnego pawilonu znajdował się rząd ściśle położonych, ustawionych szczytem do Rynku drewnianych domów.
Znaczenie
Rynek stanowi bardzo ważny punkt miasta, znajduje się tu wiele sklepów, biblioteka, przystanek autobusowy i restauracja. W południowo-wschodnim narożniku ciągle odbywa się handel. Szczególnie podczas mszy świętych w pobliskim kościele, Rynek służy jako obszerny parking.
Przypisy
- ↑ a b Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo mazowieckie. 2020-09-30. s. 14. [dostęp 2015-10-01].
- ↑ Grzegorz Szymczak, 1000 dat z historii Żelechowa i okolic
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 53.55N
- S: 50.95 N
- W: 19.15 E
- E: 23.25 E
Autor:
Mapa powiatu garwolińskiego, Polska
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Crossroads with a major road ahead.
Autor: Łukasz Kwas, Licencja: CC BY-SA 2.5
Panorama Rynku w Żelechowie w południowo-wschodniego narożnika, na pierwszym planie ratusz, w głębi widoczny kościół Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny
Kościół parafialny w Żelechowie widziany z rynku, na bliższym planie widać zachodnią część północnej pierzei rynku.
Autor:
Mapa gminy Żelechów, Polska
Autor:
Mapa miasta Żelechów, Polska