Rynnica topolowa
| Chrysomela populi | |||
| Linnaeus, 1758 | |||
 | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | Chrysomelinae | ||
| Rodzaj | Chrysomela | ||
| Podrodzaj | Chrysomela s.str. | ||
| Gatunek | rynnica topolowa | ||
| Synonimy | |||
| |||
Rynnica topolowa, stonka topolowiec[1], topolówka[1] (Chrysomela populi) – gatunek chrząszcza z rodziny stonkowatych i podrodziny Chrysomelinae.
Chrząszcz o ciele długości od 10 do 12 mm, z wyjątkiem pokryw ubarwionym czarnozielono lub granatowo z metalicznym połyskiem. Przedplecze jest u nasady wyraźnie węższe od pokryw, a jego boczne brzegi są wałeczkowato zgrubiałe i od pozostałej jego wierzchniej strony odgraniczone relatywnie płytkimi bruzdami. Barwa pokryw jest czerwona z niewielką, czarną plamką na ich styku u wierzchołka. Brzegi boczne pokryw również są wałeczkowato pogrubione, a u wierzchołków, w kątach przyszwowych opatrzone wgłębieniem. Boczne krawędzie pokryw są z tyłu nieorzęsione, a ich epipleury z tyłu silnie zwężone. Punktowanie powierzchni pokryw jest bardzo delikatne i tworzy pojedynczy rządek wzdłuż ich bocznych brzegów. Samca charakteryzuje silnie zakrzywione prącie o płytce grzbietowej ku szczytowi rozszerzonej i zaopatrzonej w podłużną szczelinę przez środek[2].
Owad ten żeruje na wierzbie, osice a zwłaszcza na młodych topolach, na których wiosną składa jaja w niewielkich, nieregularnych skupiskach do 20-30 sztuk. Larwy kształtem przypominają larwy biedronki, lecz są jasnoszare w czarne plamki. Zimuje w ściółce pod liśćmi. Postacie dorosłe można spotkać od maja do końca lipca (także w sierpniu). Zaniepokojone (wzięte na rękę) wydzielają czerwoną, silnie pachnącą karbolem (i prawdopodobnie nieprzyjemną smakowo) ciecz, którą po minięciu niebezpieczeństwa mogą wyssać z powrotem. Substancję odstraszającą uzyskują z zawartych w pokarmie salicylanów.
Bywa notowany jako szkodnik młodników topolowych i upraw wierzb[2].
Gatunek znany z krainy palearktycznej i północnej części krainy orientalnej. W Europie stwierdzony został m.in. w Irlandii, Wielkiej Brytanii[2][3], Francji, Belgii, Holandii, Niemczech, Szwajcarii, Liechtensteinu, Austrii, Włoszech, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Łotwie, Polsce, Czechach, Węgrzech, Bośni i Hercegowinie, Serbii, Bułgarii, Albanii, Macedonii, Grecji i Rosji[4]. Na zachód sięga do Maroka, a na wschód po Pakistan, Indie, Chiny i Japonię. W Polsce pospolity na terenie całego kraju[2][3].
Galeria
Jaja
Larwy
Poczwarka
Owad dorosły
Przypisy
- ↑ a b Grzegorz Bobrowicz: Rynnica. [w:] Słownik przyrodniczy [on-line]. [dostęp 2019-02-10].
- ↑ a b c d Andrzej Warchałowski: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XIX Chrząszcze – Coleoptera. Zeszyt 94b Stonkowate – Chrysomelidae. Podrodziny: Chrysomelinae i Galerucinae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1973, s. 9-10, 49-54.
- ↑ a b B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Stonkowate – Chrysomelidae, część 1. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (16), 1990.
- ↑ Chrysomela (Chrysomela) populi Linnaeus, 1758. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2019-02-09].
Bibliografia
- Ronald Gerstmeier Owady i inne stawonogi lądowe, Muza SA. ISBN 83-7079-753-9
- Świat zwierząt Multico i PWRiL, Warszawa 1991 ISBN 83-09-01551-8
- Pławilszczikow N., Klucz do oznaczania owadów, PWRiL, Warszawa 1972
Media użyte na tej stronie
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
.jpg)
Autor: Slimguy, Licencja: CC BY 4.0
Eier des Pappelblattkäfers (Chrysomela populi) am 13. Mai 2018 nahe Fellbach
.JPG)
Autor: Hectonichus, Licencja: CC BY-SA 4.0
Pupa of Chrysomela populi. Val di Rhemes, Aosta, Italy
_larvae%2c_Arnhem%2c_the_Netherlands.jpg)
Autor: Bj.schoenmakers, Licencja: CC0
Chrysomela populi (Poplar Leaf Beetle) larvae, Arnhem, the Netherlands