Ryszard Gryglewski

Ryszard Gryglewski
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia4 sierpnia 1932
Wilno
Zawód, zajęcielekarz
Odznaczenia
Order Orła Białego Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski

Ryszard Jerzy Gryglewski (ur. 4 sierpnia 1932 w Wilnie) – polski lekarz, specjalista w dziedzinie farmakologii, kierownik Katedry Farmakologii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego (sprawował tę funkcję od 1965 do 2003). Kawaler Orderu Orła Białego.

Życiorys

W 1955 ukończył z wyróżnieniem Wydział Lekarski Akademii Medycznej w Krakowie. W dwa lata później obronił pracę doktorską dotyczącą pochodnych sulfonylomocznika. Już wtedy, niespełna rok po wprowadzeniu pierwszego leku z tej grupy do leczenia cukrzycy typu 2, zwrócił uwagę na ich pozatrzustkowe mechanizmy działania. W 1976 został profesorem zwyczajnym Wydziału Lekarskiego.

W 1976 zespół w składzie Salvador Moncada, Ryszard Gryglewski, Stuart Bunting i John Vane odkrył prostacyklinę[1]. Pracę opublikowano na łamach czasopisma Nature[2]. Ryszard Gryglewski wraz z zespołem lekarzy z Krakowa po raz pierwszy zastosował prostacyklinę w leczeniu niedokrwienia kończyn dolnych[3]. Prowadził również badania nad zastosowaniem prostacykliny u pacjentów z niedokrwiennym udarem mózgu[4].

W 1977 odkrył pierwszy selektywny inhibitor tromboksanów.

Na początku lat siedemdziesiątych opisał nieenzymatyczny mechanizm dla fibrynolitycznego działania niesterydowych leków przeciwzapalnych, wykazał rozszczepienie funkcji metabolicznych od inotropowych w sercu oraz udowodnił doświadczalnie, że "Rabbit Aorta Contracting Substance" jest metabolitem kwasu arachidonowego, czym umożliwił odkrycie w B. Samuelssonowi, laureatowi Nagrody Nobla, tromboksanu A2.

W 1975 spostrzegł, iż glukokortykosteroidy hamują uwalnianie kwasu arachidonowego z błon fosfolipidów, dzięki czemu R. Flower mógł odkryć lipokortyny.

Ogłosił i udowodnił hipotezę mówiącą, że częste napady astmy oskrzelowej spowodowane są zahamowaniem aktywności cyklooksygenazy przez aspirynę i inne niesterydowe leki przeciwzapalne.

W ostatnich latach odkrył, iż leki przeciwpłytkowe, m.in. klopidogrel, wywierają silne działanie fibrynolityczne w mechanizmie zależnym od śródbłonka tętnic[5].

Na początku lat osiemdziesiątych XX wieku był rektorem Akademii Medycznej w Krakowie.

W 1990 kandydował na urząd prezydenta miasta Krakowa. Przed wyborami prezydenckimi w 2010 roku poparł kandydaturę Jarosława Kaczyńskiego, podpisując deklarację „Polska jest najważniejsza”[6].

Postanowieniem prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego z 12 lipca 2002 "za wybitne zasługi w pracy naukowej i dydaktycznej" odznaczony został Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski[7]. 26 stycznia 2017 został przez prezydenta Andrzeja Dudę odznaczony Orderem Orła Białego[8][9][10].

Przypisy

  1. Nobel Lecture: Adventures and Excursions in Bioassay: The Stepping Stones to Prostacyclin (ang.). 1982. s. 158. [dostęp 2017-03-16].
  2. Moncada S, Gryglewski R, Bunting S, Vane JR. An enzyme isolated from arteries transforms prostaglandin endoperoxides to an unstable substance that inhibits platelet aggregation. „Nature”. 263(5579), s. 663-5, 1976. PMID: 802670. 
  3. Nobel Lecture: Adventures and Excursions in Bioassay: The Stepping Stones to Prostacyclin (ang.). 1982. s. 164. [dostęp 2017-03-16].
  4. R J Gryglewski, S Nowak, E Kostka-Trabka, et. al.. Treatment of ischaemic stroke with prostacyclin. „Stroke”. 14, s. 197-202, 1983. PMID: 6340253. 
  5. Gryglewski RJ, Dupin JP, Uracz W, Swiês J, Madej J, Hou G, Gravier D, Casadebaig F. Thrombolysis by thienopyridines and their congeners. „Journal of Physiology and Pharmacology”. 51, 4, s. 683-693, 2000. PMID: 11192941. 
  6. Krakowski społeczny komitet poparcia Jarosława Kaczyńskiego (pol.). jaroslawkaczynski.info. [dostęp 2013-09-12].
  7. M.P. z 2002 r. nr 50, poz. 722 – pkt 1.
  8. M.P. z 2017 r. poz. 108
  9. Order Orła Białego dla prof. Ryszarda Jerzego Gryglewskiego (pol.). prezydent.pl, 2017-01-26. [dostęp 2017-01-26].
  10. Wystąpienie podczas uroczystości wręczenia Orderu Orła Białego prof. Ryszardowi Jerzemu Gryglewskiemu (pol.). prezydent.pl, 2017-01-26. [dostęp 2017-01-26].

Linki zewnętrzne


Media użyte na tej stronie

Jerzy Gryglewski fot Lech Polcyn.jpg
Autor: Lech Polcyn , Licencja: CC BY 3.0
Ryszard Jerzy Gryglewski (ur. 4 sierpnia 1932) - polski lekarz.