Ryszard Janik (trener)

Ryszard Janik

Data i miejsce urodzenia	22 stycznia 1943 Swojków
Kariera
Kariera klubowa Lata Kluby Wyst. 1958–1961 Stal Lipiany - 1962–1966 „AZS” Poznań -
Kariera trenerska Lata Drużyna 1966–1980 SKS Spójnia Stargard Szczeciński[1] 1980–1989 SKS Spójnia Stargard Szczeciński[2]
Dorobek medalowy Odznaczenia

Ryszard Janik (ur. 22 stycznia 1943) – polski trener koszykówki, związany z SKS Spójnią Stargard Szczeciński, wprowadził klub do III ligi, następnie do II ligi oraz jako trener – konsultant miał udział w osiągnięciu medalu mistrzostw Polski seniorów (srebro w 1997).

Życiorys

Z wykształcenia nauczyciel wychowania fizycznego oraz trener koszykówki. W latach 1958–1961 był zawodnikiem Stal Lipiany, gdzie grał w koszykówkę i piłkę nożną. W 1962 ukończył Liceum Ogólnokształcące w Myśliborzu. W tym samym roku rozpoczął studia w Wyższej Szkole Wychowania Fizycznego w Poznaniu. Podczas studiów grał w zespole uczelnianym, reprezentując uczelnię na mistrzostwach Polski w koszykówce i piłce nożnej^[3]. Studia ukończył z tytułem magistra w 1966. W tym samym roku zamieszkał w Stargardzie Szczecińskim, gdzie został zatrudniony w Zespole Szkół Mechanizacji Rolnictwa w Stargardzie jako nauczyciel wf i p.o. pracując do 2016^[4].

W 1966 jako trener podjął szkolenie drużyny męskiej klubu Spójni (1966-1989; w której spędził całą karierę trenerską). Zespół Spójni pod wodzą Ryszarda Janika w sezonie 1966/1967 wygrał rozgrywki B klasy i awansował do A klasy^[a]. Równolegle, prowadząc zespół męski KS Spójni Stargard, trenował od 1966 do 1968 drużynę żeńską tego klubu, która ostatecznie została rozwiązana w 1969^[6][7]. W 1970 otrzymał nominację na instruktora koszykówki^[8]. W sezonie 1973/1974 zespół stargardzki prowadzony dalej przez trenera Janika zajął I miejsce w lidze okręgowej i awansował do ligi międzywojewódzkiej (III liga). W latach 50./70. był wyróżniającym się szkoleniowcem wśród kadry trenersko-instruktorskiej okręgu szczecińskiego^[9]. W 1976 zdał egzamin państwowy i uzyskał tytuł trenera II klasy^[8].

W 1980 drużyna stargardzka została mistrzem III ligi (międzywojewódzka), w której grało 11 drużyn i awansowała do II ligi pod wodzą trenera Janika^[10]. Zespół przez 44 rozegrane spotkania sezonu 1979/1980 (włącznie z meczami o wejście do II ligi) wygrał 42 mecze z rzędu. Stargardzki zespół ostatecznie zajął w III lidze pierwsze miejsce i w barażach o II ligę wygrał z mistrzem III ligi strefy gdańskiej z Włocławią Włocławek. Zespół seniorów trenował do 1989. Następcą został Grzegorz Chodkiewicz^[10].

Trener Ryszard Janik od rozpoczęcia pracy nauczycielskiej w Zespole Szkół Mechanizacji Rolnictwa w Stargardzie prowadził w szkole jako nauczyciel wf, a zarazem trener, szkolenie z grupami młodzieżowymi, jednocześnie w latach 1995–1999 oraz w latach 2003–2004 pełnił funkcję trenera – konsultanta zespołu seniorów występującego w I lidze^[11].

W 1999 z okazji jubileuszu klubu, został uznany trenerem 50-lecia klubu LKS Spójnia Stargard^[4]. W 2001 Ryszard Janik został uznany trenerem 50-lecia Okręgowego Związku Koszykówki w Szczecinie^[4].

Podczas pracy w Zespole Szkół Mechanizacji Rolnictwa w Stargardzie, gdzie był nauczycielem wf, odnosił sukcesy z zespołami szkolnymi. W okresie od 1966 do 2005 jego drużyny 21 razy zdobywały mistrzostwo powiatu stargardzkiego na szczeblu szkół średnich. Podczas resortowych Ogólnopolskich Igrzysk LZS i Młodzieży Szkół Rolniczych w latach od 1991 do 2007 w cyklu 2-letnim drużyny Janika awansowały do dziewięciu finałów zdobywając 9 złotych medali, zdobywając tym samym tytuł mistrza Polski^[4].

W 2004 został odznaczony przez prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (Monitor Polski Nr 51, poz. 867 z 2004). Kontynuował pracę nauczyciela w Zespół Szkół nr 5 Centrum Kształcenia Praktycznego im. Tadeusza Tańskiego w Stargardzie szkoląc stargardzkie grupy młodzieżowe do 2016. 22 stycznia 2018 obchodził 75. urodziny^[4]. W styczniu 2018 podczas swojego jubileuszu wspominał:

Przebieg kariery trenerskiej

• 1966–1967: Spójnia Stargard – A klasa
• 1967–1968: Spójnia Stargard – liga okręgowa
• 1969–1980: Spójnia Stargard – III liga
• 1980–1989: Spójnia Stargard – II liga
• 1994–1995: Spójnia Stargard – I liga (II trener)
• 1995–1996: Spójnia Stargard – I liga (III trener-konsultant)
• 1996–1997: Spójnia Stargard – PLK (III trener-konsultant, wicemistrzostwo Polski)
• 2003–2004: Spójnia Stargard – PLK (III trener-konsultant, spadek do I ligi)

Sukcesy trenera Janika

Ryszard Janik (1966-1989)

Gimnazjum nr 2 przy ul. Limanowskiego, wcześniej SP nr 2, gdzie trener Janik rozgrywał z zespołem mecze ligowe w latach 60.

Sala gimnastyczna byłej SP nr 1 przy Popiela. Ryszard Janik był trenerem, gdy jego drużyna Spójnia rozgrywała tutaj mecze w latach 70. Obecnie Gimnazjum nr 1.

Sala gimnastyczna Gimnazjum nr 1, wcześniej Szkoła Podstawowa nr 1, widok od ul. Śląskiej

Ryszard Janik w latach 70/80 w tej sali gimnastycznej Szkoły Podstawowej nr 12 prowadził treningi i rozgrywał mecze ligowe z zespołem Spójnia. Obecnie Zespół Szkół Ogólnokształcących i Gimnazjum Integracyjne w Stargardzie

Trener Janik rozgrywał w tej sali na os.Zachód z zespołem Spójni mecze w II lidze. Wcześniej sala gimnastyczna Szkoły Podstawowej nr 12, obecnie Zespół Szkół Ogólnokształcących i Gimnazjum Integracyjne w Stargardzie.

Trener Ryszard Janik w hali OSiR-u od 1988 rozgrywał z zespołem Spójnia mecze w II lidze

Hala sportowa OSiR, widok na nową trybunę

W okresie działalności trenera Ryszard Janika Spójnia Stargard odniosła wiele sukcesów sportowych do których przyczynili się zawodnicy, sportowcy, trenerzy, działacze, sponsorzy oraz politycy, dziennikarze i kibice^{[12][13][14][15][16]}:

• 1967 – awans zespołu seniorów do rozgrywek w lidze okręgowej okręgu szczecińskiego
• 1967 – zespół juniorów zdobył wicemistrzostwo okręgu szczecińskiego
• 1968 – awans do III ligi (międzywojewódzka)
• 1974 – awans juniorów do turnieju półfinałowego (w turnieju grali m.in. Eugeniusz Kijewski, Dariusz Zelig i L. Doliński, później etatowi zawodnicy reprezentacji kraju. Trenerem stargardzkiego zespołu juniorów był Ryszard Janik)
• 1980 – awans do II ligi
• 1986 – zespół juniorów Spójni zdobył V miejsce w mistrzostwach Polski

Sukcesy Janika jako trenera-konsultanta

• 1994 – awans do I ligi (ekstraklasa)
• 1997 – wicemistrz Polski w rozgrywkach PLK
• 1999 – zespół juniorów Spójni zdobył VII miejsce w mistrzostwach Polski
• 2000 – zespół kadetów został mistrzem Polski
• 2002 – zespół juniorów Spójni zdobył brązowy medal mistrzostw Polski
• 2003 – zespół juniorów zdobył mistrza Polski
• 2006 – zespół juniorów starszych Spójni zdobył VII miejsce w mistrzostwach Polski

Janik w zestawieniu z trenerami Spójni

Najwięcej meczów (1968/2018)

Najwięcej zwycięstw (1968/2018)

Wychowankowie Janika

Na przestrzeni lat, od 1966 do 2004 trener Ryszard Janik miał wielu stargardzkich wychowanków klubu koszykarskiego Spójnia. Byli to między innymi zawodnicy^{[12][14][13][17][18]}:

Wychowankowie

Krzysztof Koziorowicz

Grzegorz Żyłczyński

Bogdan Dębicki. Były koszykarz Spójni w latach 1965–1970 oraz trener drużyn koszykarskich w latach 1970–1975 i 1990-1997

Marcin Przepióra, były zawodnik Spójni z lat 1970–1978, obecnie dyrektor ZS nr 2

Ireneusz Purwiniecki

Mieczysław Major

Ryszard Janik z wychowankiem Robertem Szczerbalą (16.12.2017)

Stargard,06.05.2017. Były trener Spójni Ryszard Janik z Wiktorem Grudzińskim (2017)

Zawodnicy Janika

Na przestrzeni lat, od 1966 do 1999 i od 2003 do 2004 trener Ryszard Janik trenował wielu zawodników klubu koszykarskiego Spójnia. Byli to między innymi zawodnicy^{[12][14][13][17][18]}:

Historyczne składy trenera Janika

Spójnia w lidze okręgowej rozpoczęła rozgrywki w 1966, a w marcu 1969 awansowała do III ligi (międzywojewódzka)^[1][19]. W sezonach od 1966 do 1978 zespół grał różnymi składami, miał w tym okresie następujących zawodników:

LKS Spójnia Stargard

Nr	Poz.	Nar.	Nazwisko i imię	Data urodzenia	Wzrost	Masa ciała
	R		Woźniak, Jan	1949	187 cm
	S		Szymczak, Ryszard	1951	? cm
	S		Tomaszewicz, Zbigniew	1950	190 cm
	S		Żukowski, Romuald	1945	180 cm
	S		Borowski, Marian	1946	176 cm
	S		Dębicki, Bogdan	1948	? cm
	R		Maranda, Jan	1949	177 cm
	S		Dziedzic, Stanisław	1948	195 cm
	S		Miszek, W.	?	? cm
	S		Wawrzyszko, M.	?	? cm
	S		Zedelski, M.	?	? cm
	S		Głuch, Wojciech	1949	195 cm
	S		Wiliński, Ryszard	1950	190 cm
			Usnarski, Jerzy	1947	175 cm
	S		Suchocki, Stanisław	1952	200 cm
	S		Cierpich, Zbigniew	1950	190 cm
	S/C		Czyżewski, Zenon	?	187 cm
	S		Goliński, Mariusz	1956	177 cm
	5.0 !C		Gębski, Piotr	1957	177 cm
	5.0 !C		Ładniak, Marek	1950-06-09	202 cm
	5.0 !C		Nuszkiewicz, Władysław	1955	190 cm
	S/C		Kasprzyk, Bogdan	1953	194 cm
6	S/C		Żyłczyński, Grzegorz	1955-02-05	190 cm
	S		Marszalenko, Wojciech	1956	200 cm
5	R		Koziorowicz, Krzysztof	1955-02-05	185 cm
	S		Chreptowicz, Władysław	1960	190 cm
	S		Makreli, Władysław?	?	? cm
	S		Wołowiec, Z.	1962	181 cm
	S		Jasnowski, Krzysztof	1959	187 cm
	S		Markiewicz, ?	?	? cm
	S		Janiszewski, J.	?	? cm
	S		Dudajć, ?	?	? cm
	S		Banachowski, M.	?	? cm
9	S		Przepióra, Marcin	1958	194 cm

Trener: Ryszard Janik

• kierownik drużyny:Tadeusz Sikora

Skład z 1979/1980 (wejście do II ligi)

Spójnia w sezonie 1979/1980 rozpoczęła rozgrywki w III lidze, w marcu 1980 awansowała do II ligi i grała w składzie^[18][10]:

LKS Spójnia Stargard Szczeciński

Nr	Poz.	Nar.	Nazwisko i imię	Data urodzenia	Wzrost	Masa ciała
6	1.0 !PG		Żyłczyński, Grzegorz	1955-02-05	190 cm
12	5.0 !C		Ładniak, Marek	1950-06-09	202 cm
4	5.0 !C		Bielawski, Krzysztof	1959	200 cm
5	2.5 !G/F		Koziorowicz, Krzysztof	1957-03-24	181 cm
13	4.5 !C/F		Łabędzki, Lech	1956	196 cm
8	1.0 !PG		Miłek, Waldemar	1963	192 cm
7	1.5 !G		Sićko, Mirosław	1956	188? cm
9	1.0 !PG		Plebanek, Jerzy	1946-06-25	188 cm
8	1.5 !G		Stępiński, Szczepan	1960	187 cm
3	1.0 !PG		Gębala, Mieczysław	1955	192 cm
11	1.5 !G		Ściężor, Edward	1960	192 cm
2	1.0 !PG		Nowacki, Piotr	?	186 cm
10	1.5 !G		Bartosz, Mariusz	1962	198 cm
12	1.5 !G		Wojdyr, Grzegorz	1961	205 cm

Trener: Ryszard Janik

• kierownik drużyny: Tadeusz Sikora

Skład z 1980/1983 (II liga)

Spójnia w II lidze rozpoczęła rozgrywki we wrześniu 1980 sezonu 1980/1983^[18].

Skład z lat 1980/1983:

LKS Spójnia Stargard Szczeciński

Nr	Poz.	Nar.	Nazwisko i imię	Data urodzenia	Wzrost	Masa ciała
12	5.0 !C		Ładniak, Marek	1950-06-09	202 cm
	1.0 !PG		Purwiniecki, Ireneusz	1963-06-29	188 cm
13	4.5 !C/F		Łabędzki, Lech	1956	195 cm
5	2.5 !G/F		Koziorowicz, Krzysztof	1957-03-24	181 cm
4	4.5 !C/F		Fajerski, Roman	1955	194 cm
	4.5 !C/F		Szczepański, Jacek	1963	197 cm
7	1.5 !G		Sićko, Mirosław	1956	187 cm
7	1.5 !G		Kasprzyk, Bogusław	1953	186 cm
?	?		Kciuk, Jerzy	1956	192 cm
	1.0 !PG		Wolski, Romuald	1963	197 cm
	1.0 !PG		Stachowiak, Andrzej	1956	192 cm
	1.0 !PG		Miłek, Waldemar	1965	189 cm
13	1.0 !PG		Matysik, Marek	1964	195 cm
4	4.5 !C/F		Bielawski, Krzysztof	1959	195 cm
?	?		Ściężor, Edward	1960	192 cm
?	?		Ładniak, Adam	1950	202 cm
6	4.5 !C/F		Maksel, Władysław	1955	194 cm
13	2.5 !G/F		Kozel, Krzysztof	1964	180 cm
10	1.5 !G		Bartosz, Mariusz	1962	200 cm
	1.5 !G		Wojdyr, Grzegorz	1961	205 cm

Trener: Ryszard Janik

• kierownik drużyny: Tadeusz Sikora

Skład z 1984/1985 (II liga)

Spójnia w sezonie 1984/1985 rozpoczęła rozgrywki w II lidze i grała w składzie^[20]: Skład z lat 1984/1985:

LKS Spójnia Stargard Szczeciński

Nr	Poz.	Nar.	Nazwisko i imię	Data urodzenia	Wzrost	Masa ciała
4	S/C		Bartosz, Mariusz	1962	200 cm
4	4.5 !C/F		Fajerski, Roman	1955	194 cm
5	2.5 !G/F		Koziorowicz, Krzysztof	1957-03-24	181 cm
13	4.5 !C/F		Łabędzki, Lech	1956	195 cm
?	?		Ładniak, Adam	?	? cm
12	5.0 !C		Ładniak, Marek	1950-06-09	202 cm
	1.0 !PG		Miłek, Waldemar	1965	189 cm
8	R		Purwiniecki, Ireneusz	1963-06-29	188 cm
	1.0 !PG		Stachowiak, Andrzej	1956	192? cm
	4.5 !C/F		Szczepański, Jacek	1963	197 cm
?	?		Ściężor, Edward	1960	192 cm
	1.5 !G		Wojdyr, Grzegorz	1961	200 cm
	1.0 !PG		Wolski, Roman	1963	189 cm

Trener: Ryszard Janik
Asystenci: Zbigniew Hering

• kierownik drużyny: Tadeusz Sikora

Skład z 1985/1986 (II liga)

Spójnia w sezonie 1985/1986 rozpoczęła rozgrywki w II lidze^[20].

Skład z lat 1985/1986:

LKS Spójnia Stargard Szczeciński

Nr	Poz.	Nar.	Nazwisko i imię	Data urodzenia	Wzrost	Masa ciała
4	S/C		Bartosz, Mariusz	1962	200 cm
?	?		Bejnar, Andrzej	?	? cm
4	4.5 !C/F		Bielawski, Krzysztof	1959	195 cm
4	4.5 !C/F		Fajerski, Roman	1955-01-01	194 cm
5	2.5 !G/F		Koziorowicz, Krzysztof	1957-03-24	181 cm
?	?		Marczyk, Leszek	?	? cm
9	S		Matyga, Ireneusz	1966	198 cm
8	R		Purwiniecki, Ireneusz	1963-06-29	188 cm
	1.0 !PG		Stachowiak, Andrzej	1956	192? cm
?	O		Sztandor, Krzysztof	?	? cm
	1.0 !PG		Wolski, Roman	1963	189 cm

Trener: Ryszard Janik
Asystenci: Zbigniew Hering

• kierownik drużyny: Tadeusz Sikora

Skład z 1986/1987 (II liga)

Spójnia w sezonie 1986/1987 rozpoczęła rozgrywki w II lidze^[20]:

Skład z lat 1986/1987:

LKS Spójnia Stargard Szczeciński

Nr	Poz.	Nar.	Nazwisko i imię	Data urodzenia	Wzrost	Masa ciała
4	S/C		Bartosz, Mariusz	1962	200 cm
?	?		Bejnar, Andrzej	?	? cm
4	4.5 !C/F		Bielawski, Krzysztof	1959	195 cm
4	4.5 !C/F		Fajerski, Roman	1955-01-01	194 cm
?	R		Grześkowiak, Sławomir	?	? cm
5	2.5 !G/F		Koziorowicz, Krzysztof	1957-03-24	181 cm
?	?		Marczyk, Leszek	?	? cm
9	S		Matyga, Ireneusz	1966	198 cm
	1.0 !PG		Miłek, Waldemar	1965	189 cm
8	R		Purwiniecki, Ireneusz	1963-06-29	188 cm
	1.0 !PG		Stachowiak, Andrzej	1956	192? cm
	1.0 !PG		Nowacki, Andrzej	1961	186 cm

Trener: Ryszard Janik

• kierownik drużyny: Tadeusz Sikora

Skład z 1988/1989 (II liga)

Spójnia w sezonie 1988/1989 rozpoczęła rozgrywki w II lidze^[20]:

Skład z lat 1988/1989:

LKS Spójnia Stargard Szczeciński

Nr	Poz.	Nar.	Nazwisko i imię	Data urodzenia	Wzrost	Masa ciała
4	S/C		Bartosz, Mariusz	1962	200 cm
7	S		Cieliński, Marek	1969-04-25	197 cm
5	2.5 !G/F		Koziorowicz, Krzysztof	1957-03-24	181 cm
?	?		Bejnar, Andrzej	?	? cm
8	R		Purwiniecki, Ireneusz	1963-06-29	188 cm
9	S		Matyga, Ireneusz	1966	198 cm
	1.0 !PG		Stachowiak, Andrzej	1956	192 cm
	1.0 !PG		Miłek, Waldemar	1965	189 cm
5	R		Gintowt, Mariusz	1967	196 cm
?	R		Grześkowiak, Sławomir	?	? cm
?	?		Marczyk, Leszek	?	? cm

Trener: Ryszard Janik
Asystenci: ?

• kierownik drużyny: Tadeusz Sikora?
• lekarz:?
• masażysta:?

Sezon po sezonie Janika (1966-2004)

Bilans trenera Janika w sezonach od 1966 do 2004^{[21][22][23][14][10]}:

Odznaczenia, nagrody i wyróżnienia

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski

Pamiątki Ryszarda Janika

Pamiątki trenera Janika (2018)

Odznaka Spójni dla Janika

Legitymacja - Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski dla Janika

• Złoty Krzyż Zasługi
• Złota Honorowa Odznaka PZKosz
• Gryf Pomorski
• Srebrny Medal za zasługi dla Sportu Szkolnego
• Brązowa odznaka Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej
• Odznaka Zasłużonego Działacza LZS
• Srebrna Odznaka Gryfa Zachodniopomorskiego
• Medal Zasłużony dla Miasta Stargardu
• Złota Odznaka ZNP

Życie prywatne

Ryszard Janik w Stargardzie mieszka od 1966. W 1967 wziął ślub ze Stefanią. Ma z nią dwóch synów: Przemysław (ur. 1968), Paweł (ur. 1973).

W 2017 obchodzili 50-lecie pożycia małżeńskiego. W związku z jubileuszem otrzymali medale, które przyznaje Prezydent RP. Wręczył im je podczas uroczystości w Domu Kultury Kolejarza prezydent Stargardu Rafał Zając^[24].

Zamiłowania trenera Janika to: koszykówka, siatkówka, piłka nożna, narciarstwo.

Ciekawostki^[9][4][12]

• pierwszym obiektem, gdzie drużyna Ryszard Janika rozgrywała swoje mecze, była sala gimnastyczna Szkoły Podstawowej nr 2 przy ul. Limanowskiego (lata 50./60.), następnie od 1973 zespół rozgrywał mecze w nowo wybudowanej sali gimnastycznej Szkoły Podstawowej nr 1 przy ul. Popiela 2, potem w 1988 w wielofunkcyjnym obiekcie przy ul. Pierwszej Brygady 1 i od 2000 w nowej rozbudowanej hali;
• zespół prowadzony przez trenera Janika rekordowe mecze pod względem wyniku rozegrał 12 i 13 stycznia 1980 w Stargardzie Szczecińskim z Wartą Międzychód, pierwszy mecz wygrała 181:63, a drugie spotkanie wygrała z rekordowym wynikiem 222:53
• rekordowy klubowy wynik bez porażki zespół trenera Janika ustanowił grając w rozgrywkach III ligi (międzywojewódzka) w sezonie 1979/80, był prowadzony przez Ryszarda Janika i przez 42 spotkania był drużyną bez porażki, jako jedyna drużyna w rundzie zasadniczej nie poniosła porażki, dopiero w meczu z Włocławią Włocławek Spójnia przegrała we Włocławku pierwszy mecz barażowy, drugi wygrała i ostatecznie wygrywając z Włocławią 3:1 awansowała do II ligi;
• najwięcej zwycięstw w jednym sezonie ligowym zespół Janika miał 43 (sezon 1979/1980 w ramach rozgrywek w III lidze wraz z awansem do II ligi).

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Maksymilian Dunst: 60 lat koszykówki zachodniopomorskiej. Szczecin: Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe Zapol, 2006. ISBN 83-60140-83-9.
• EdwardE. Olszewski EdwardE., Stargardzkie abc, Stargard: Towarzystwo Przyjaciół Stargardu, 2004, ISBN 83-916325-0-4 .
• Krzysztof Łaszkiewicz: Polska koszykówka męska 1928-2004. Inowrocław: Zakład Poligraficzno-Wydawniczy „Pozkal”, 2004. ISBN 83-89390-20-5.
• Zbigniew Szafkowski, Sport w Stargardzie Szczecińskim w latach 1945–1999, Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Przegląd Zachodniopomorski, Tom 15 (44) (2000), Nr 1, 2000, ISSN 0552-4245 .
• Krzysztof Koziorowicz: Rozwój koszykówki na terenie miasta Stargardu. Stargard Szczeciński: Spójnia Stargard, 1981.
• Ryszard Janik: Spójnia Stargard Szczeciński w latach 1949–2006. Stargard Szczeciński: Spójnia Stargard, 2006.
• Andrzej Garstka: MKS Pogoń Szczecin Koszykówka 1961-1995. Szczecin: MKS Pogoń Szczecin, 2012.
• Iwona Lewicka-Garstka: Rozwój koszykówki w latach 1945–1956 na terenie Szczecina i województwa. Szczecin: Miesięcznik Pomorza Zachodniego w Szczecinie, 1967.
• Grzegorz Drążek, Nowożeńcy i jubilaci, Stargard: Głos Szczeciński, 2017 .