Ryszard Kostrzewa

Ryszard Kostrzewa
Data i miejsce urodzenia

10 lutego 1946
Łódź

Data i miejsce śmierci

19 grudnia 1992
Łódź

Zawód, zajęcie

spawacz, związkowiec

Odznaczenia
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski

Ryszard Kostrzewa (ur. 10 lutego 1946 w Łodzi[1], zm. 19 grudnia 1992 tamże[1][2]) – polski spawacz i związkowiec, działacz opozycji w okresie PRL, więzień polityczny.

Życiorys

Z zawodu był monterem instalacji sanitarnych, uprawienia zawodowe uzyskał w 1972[1][3]. Pracował m.in. w Kopalni Węgla Kamiennego Anna w Pszowie, łódzkich Zakładach Przemysłu Dziewiarskiego im. Pawła Findera, Zakładach Przemysłu Bawełnianego im. Armii Ludowej, od 1975 w łódzkiej Wytwórni Filmów Fabularnych, a od 1977 jako spawacz w Zakładach Aparatury Elektrycznej „Ema-Elester” w Łodzi[1].

We wrześniu 1980 wstąpił do tworzącego się Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”, był przewodniczącym Komitetu Założycielskiego i następnie Komitetu Zakładowego „Solidarności” w swoim zakładzie pracy[1]. Przed wyborami na I Walne Zebranie Delegatów NSZZ „S” Regionu Ziemia Łódzka reprezentował wewnątrzzwiązkową opozycję, grupującą przede wszystkim pracowników branży włókniarskiej i elektromaszynowej, która domagała się ordynacji uwzględniającej przynależność branżową delegatów (Międzyzakładowy Komitet Założycielski przygotował projekt preferujący zakłady pracy zatrudniające ponad 2000 członków „Solidarności”)[4]. W kwietniu 1981 został wiceprzewodniczącym łódzkiego Komitetu Obrony Więzionych za Przekonania[5], wstąpił równocześnie do Konfederacji Polski Niepodległej[6][7].

Podczas WZD „S” Ziemia Regionu Ziemia Łódzka, które odbywało się w maju 1981, należał do grupy tzw. niezależnych, wywodzącej się z branży elektromaszynowej, która popierała w głosowaniu na przewodniczącego regionu Grzegorza Palkę i opowiadała się przeciwko kandydaturze Andrzeja Słowika. Grupa ta pozostawała w opozycji wobec dotychczasowych władz regionalnych związku, jak również wobec niepopierającego ówczesnego MKZ środowiska branży włókniarskiej[8]. W maju 1981 został wybrany członkiem zarządu regionalnego (z 30. wynikiem)[9]. W sierpniu 1981 wszedł w skład grupy odpowiadającej za kontakty Komitetów Obrony Więzionych za Przekonania z Krajową Komisją Porozumiewawczą NSZZ „Solidarność”[6]. Był delegatem na odbywający się we wrześniu i październiku 1981 I Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność” w Gdańsku[1]. Podczas zjazdu na jego wniosek lokalne KOWzP zostały uznane za agendy związku, co miało być formą ich ochrony przed władzami PRL[8]. 27 września 1981 podpisał deklarację założycielską Klubów Służby Niepodległości[1]. Od listopada 1981 był członkiem łódzkiego Kierownictwa Akcji Bieżącej KPN[10]. Jesienią tegoż roku został zakwalifikowany przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa do grupy najbardziej aktywnych działaczy „Solidarności” w regionie łódzkim podlegających internowaniu w pierwszej kolejności[11].

Po ogłoszeniu stanu wojennego zorganizował 14 grudnia 1981 strajk w Przędzalni Czesankowej Anilany „Polanil”[1]. 15 grudnia 1981 został aresztowany, a następnie wyrokiem Sądu Wojewódzkiego w Łodzi z 30 grudnia 1981 skazany na karę trzech lat pozbawienia wolności, podwyższoną w wyniku rewizji nadzwyczajnej przez Sąd Najwyższy 7 kwietnia 1982 do lat czterech[1][12][13]. Był więziony w zakładach karnych w Łęczycy i Hrubieszowie. W czerwcu 1982 uczestniczył w głodówce protestacyjnej w obronie więźniów politycznych[1]. Został zwolniony 15 grudnia 1983 w wyniku amnestii[1].

Po zwolnieniu zrezygnował z działalności w KPN[10]. W maju 1984 należał do założycieli Regionalnej Komisji Wykonawczej NSZZ „Solidarność” Ziemia Łódzka[14][15]. Odpowiadał w niej za poligrafię i kolportaż wydawnictw RKW, w tym pisma „Głos Łodzi” oraz innych publikacji drugiego obiegu, następnie także za budowę podziemnych struktur „Solidarności” w zakładach pracy[1][16]. Był sygnatariuszem listu z września 1985 z wezwaniem do bojkotu wyborów do Sejmu PRL[17]. Był wielokrotnie zatrzymywany za udział w niezależnych demonstracjach[1]. We wrześniu 1988 został ukarany grzywną w kwocie 50 tys. złotych za kierowanie wiecem w obronie osób prześladowanych, który odbył się w rocznicę porozumień sierpniowych[18]. Uczestniczył w obradach Okrągłego Stołu w podzespole ds. ekologii[19]. W marcu 1989 został przewodniczącym nowo powołanej Regionalnej Komisji Organizacyjnej NSZZ „Solidarność”[19], od kwietnia 1989 należał do Wojewódzkiego Komitetu Obywatelskiego w Łodzi[1]. W tym samym roku został także członkiem Krajowej Komisji Wykonawczej NSZZ „Solidarność”[1]. 5 października 1989 ustąpił z funkcji przewodniczącego RKO, zachował jednak członkostwo w KKW[20]. Od 1989 ponownie pracował w ZAE „Ema-Elester” w Łodzi, był tam przewodniczącym Komitetu Zakładowego „Solidarności”[1][7].

Odznaczenia

W 2007 prezydent Lech Kaczyński, za wybitne zasługi w działalności na rzecz przemian demokratycznych w Polsce, za osiągnięcia w podejmowanej z pożytkiem dla kraju pracy zawodowej i społecznej, odznaczył go pośmiertnie Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski[21].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Grzegorz Nawrot: Ryszard Kostrzewa. W: Encyklopedia Solidarności. Opozycja w PRL 1976–1989. Tom 3. Katowice-Warszawa: Stowarzyszenie Pokolenie i IPN, 2019, s. 258.
  2. ↑ Patryk Pleskot (wybór, wstęp i opracowanie): Solidarność, Zachód i Węże. Służba Bezpieczeństwa wobec emigracyjnych struktur Solidarności 1981–1989. Warszawa: IPN, 2011, s. 110–111. [dostęp 2017-08-09].
  3. ↑ Mniej liczna, ale mądrzejsza. „Odgłosy”. nr 19, s. 1, 5, 7 maja 1989. [dostęp 2017-08-09]. 
  4. ↑ Leszek Próchniak: NSZZ „Solidarność” Region Ziemia Łódzka 1980–1990. W: NSZZ „Solidarność” 1980–1989. Tom 4. Polska zachodnia. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2010, s. 147.
  5. ↑ Leszek Próchniak: NSZZ „Solidarność” Region Ziemia Łódzka 1980–1990. W: NSZZ „Solidarność” 1980–1989. Tom 4. Polska zachodnia. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2010, s. 162.
  6. ↑ a b Grzegorz Wołk: Konfederacja Polski Niepodległej. Studium funkcjonowania opozycyjnej partii politycznej w realiach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Uniwersytet Jagielloński, 2020. [dostęp 2021-03-18].
  7. ↑ a b Ryszard Kostrzewa. slownik-niezaleznidlakultury.pl. [dostęp 2017-08-09].
  8. ↑ a b Leszek Próchniak: NSZZ „Solidarność” Region Ziemia Łódzka 1980–1990. W: NSZZ „Solidarność” 1980–1989. Tom 4. Polska zachodnia. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2010, s. 150.
  9. ↑ Leszek Próchniak: NSZZ „Solidarność” Region Ziemia Łódzka 1980–1990. W: NSZZ „Solidarność” 1980–1989. Tom 4. Polska zachodnia. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2010, s. 151.
  10. ↑ a b Encyklopedia KPN. Obszar III: Łódź, Piotrków, Konin, Sieradz. earchiwumkpn.pl. [dostęp 2021-03-11].
  11. ↑ Leszek Próchniak: NSZZ „Solidarność” Region Ziemia Łódzka 1980–1990. W: NSZZ „Solidarność” 1980–1989. Tom 4. Polska zachodnia. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2010, s. 183.
  12. ↑ Leszek Próchniak: NSZZ „Solidarność” Region Ziemia Łódzka 1980–1990. W: NSZZ „Solidarność” 1980–1989. Tom 4. Polska zachodnia. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2010, s. 195.
  13. ↑ Kostrzewa Ryszard, ur.: 10-02-1946, imię ojca: Antoni. ipn.gov.pl. [dostęp 2017-08-09].
  14. ↑ Leszek Próchniak: NSZZ „Solidarność” Region Ziemia Łódzka 1980–1990. W: NSZZ „Solidarność” 1980–1989. Tom 4. Polska zachodnia. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2010, s. 206.
  15. ↑ Leszek Olejnik: Podziemne struktury NSZZ „Solidarność” w regionie Ziemia Łódzka w latach 1981–1989). W: Solidarność podziemna 1981–1989. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN i Stowarzyszenie Archiwum Solidarności, 2006, s. 383.
  16. ↑ Leszek Olejnik: Podziemne struktury NSZZ „Solidarność” w regionie Ziemia Łódzka w latach 1981–1989). W: Solidarność podziemna 1981–1989. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN i Stowarzyszenie Archiwum Solidarności, 2006, s. 384.
  17. ↑ Leszek Próchniak: NSZZ „Solidarność” Region Ziemia Łódzka 1980–1990. W: NSZZ „Solidarność” 1980–1989. Tom 4. Polska zachodnia. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2010, s. 212.
  18. ↑ Leszek Próchniak: NSZZ „Solidarność” Region Ziemia Łódzka 1980–1990. W: NSZZ „Solidarność” 1980–1989. Tom 4. Polska zachodnia. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2010, s. 228.
  19. ↑ a b Leszek Próchniak: NSZZ „Solidarność” Region Ziemia Łódzka 1980–1990. W: NSZZ „Solidarność” 1980–1989. Tom 4. Polska zachodnia. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2010, s. 233.
  20. ↑ Leszek Próchniak: NSZZ „Solidarność” Region Ziemia Łódzka 1980–1990. W: NSZZ „Solidarność” 1980–1989. Tom 4. Polska zachodnia. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2010, s. 238.
  21. ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 12 grudnia 2007 r. o nadaniu orderów i odznaczeń (M.P. z 2008 r. nr 35, poz. 315).