Ryszard Zaorski
| Imię i nazwisko | Daniel Ryszard Zaorski |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | 27 marca 1928 |
| Data i miejsce śmierci | 14 października 2019 |
| Zawód | aktor |
| Zespół artystyczny | |
| Teatr Śląski | |
| Odznaczenia | |
     | |
Daniel Ryszard Zaorski[1] (ur. 27 marca 1928 w Łucku, zm. 14 października 2019 w Katowicach[2]) − polski aktor teatralny, filmowy i telewizyjny. Zagrał ponad 300 ról teatralnych i ok. 30 filmowych. Był jednym z najbardziej rozpoznawalnych aktorów Teatru Śląskiego, z którym związał się w 1958[1].
Życiorys
Urodził się w Łucku na Wołyniu[3]. Podczas II wojny światowej jako harcerz Szarych Szeregów brał udział w Powstaniu Warszawskim[3].
Karierę teatralną rozpoczął w roku 1950, kiedy obronił dyplom Państwowej Wyższej Szkoły Aktorskiej w Krakowie[3]. Występował potem na deskach Teatru Starego w Krakowie (1950–54), Teatru Śląskiego w Katowicach (1958-63, 1968-77, 1979-80 oraz 1982-96), Teatru Polskiego w Bielsku-Białej (1963-65 i 1967-68), Teatru Zagłębia w Sosnowcu (1965-67 i 1977-78), Teatru Polskiego w Warszawie (1978-79) oraz Teatru Ludowego w Nowej Hucie (1980-82). Wystąpił też w blisko dwudziestu przedstawieniach Teatru Telewizji.
Z Katowicami był związany od roku 1958[3]. W 2011 obchodził 60-lecie pracy artystycznej[3]. W marcu 2018 Teatr Śląski świętował jego 90. urodziny na Dużej Scenie[3].
Za swe dokonania otrzymał szereg nagród, wyróżnień i odznaczeń, w tym Złoty Krzyż Zasługi (1972), Srebrną Maskę w plebiscycie czytelników dziennika „Wieczór Śląski” za rolę Józefa Szwejka (1975), Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1975), Złotą Maskę za role Księcia w Śnie Fiodora Dostojewskiego oraz Edka w Tangu Sławomira Mrożka (1988), Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1996) i Brązowy Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2006)[4].
Zmarł 14 października 2019 w Katowicach w wieku 91 lat[5]. Został pochowany na cmentarzu przy ul. Francuskiej w Katowicach[6].
Filmografia
Filmy fabularne
| Rok | Tytuł | Rola | Reżyser |
|---|---|---|---|
| 1951 | Gromada | Jerzy Kawalerowicz | |
| 1962 | Czarne skrzydła | Ewa Petelska Czesław Petelski | |
| 1965 | Lenin w Polsce | Sergiusz Jutkiewicz | |
| 1969 | Sól ziemi czarnej | powstaniec | Kazimierz Kutz |
| 1971 | Perła w koronie | ||
| 1976 | Próba ognia (TV) | robotnik Rudolf | Marek Wortman |
| 1977 | Okrągły tydzień | błazen | Tadeusz Kijański |
| 1979 | Małgorzata (TV) | Danuta Kępczyńska | |
| Ojciec królowej | Wojciech Solarz | ||
| 1982 | Karczma na bagnach | głodujący chłop, któremu pomógł Gierałtowski | Zygmunt Lech |
| 1983 | Na straży swej stać będę | Kazimierz Kutz | |
| Żeniac | lekarz | Janusz Kidawa | |
| 1986 | Komedianci z wczorajszej ulicy | Janusz Kidawa | |
| Magnat | Filip Bajon | ||
| 1988 | Desperacja | Zbigniew Kuźmiński | |
| 1989 | Gdańsk 39 | Zbigniew Kuźmiński | |
| 2001 | Angelus | kamerdyner | Lech Majewski |
| 2005 | Diabeł | ksiądz | Tomasz Szafrański |
seriale TV
| Rok | Tytuł | Rola | Uwagi |
|---|---|---|---|
| 1978 | Życie na gorąco | Jacek | odcinek „Saloniki” |
| 1979 | Przyjaciele | odcinek „Czystość” | |
| Tajemnica Enigmy | członek sądu koleżeńskiego osądzającego Brochwitza | odcinek „Wyłączeni z gry” | |
| 1980 | Dom | odcinek „Ponad 200 czwartków” | |
| 1981 | Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy | odcinek „Zwycięstwo bez wodzów” | |
| 1982 | Odlot | dzielnicowy | |
| Blisko, coraz bliżej | odcinek „Obcy wśród swoich. Rok 1914” | ||
| 1986 | Biała wizytówka | odcinki „Szyb nad lasem” oraz „Spółka Ruberg” | |
| 1988 | Pogranicze w ogniu | ||
| 2001 | Święta wojna | stary hydraulik | odcinek „Hydraulik” |
Odznaczenia i nagrody
- Odznaka dla zasłużonego dla województwa katowickiego (1969)
- Złoty Krzyż Zasługi (1972)
- Zasłużony Działacz Kultury (1975)
- Nagroda artystyczna miasta Katowice (1975)
- Srebrna Maska w plebiscycie czytelników „Wieczoru” za rolę Józefa Szwejka (1975)
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1975)
- Medal 40-lecia PRL (1986)
- Złota Maska za role: Księcia w Śnie Fiodora Dostojewskiego oraz Edka w Tangu Sławomira Mrożka (1988)
- Nagroda Prezydenta Miasta Katowice (1995)
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1996)
- Brązowy Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2006)[4]
Przypisy
- ↑ a b Zmarł nestor śląskiego aktorstwa Ryszard Zaorski. TVP Info. [dostęp 2019-10-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-10-14)]. (pol.).
- ↑ Odszedł nasz mistrz. Teatr Śląski. [dostęp 2019-10-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-10-14)]. (pol.).
- ↑ a b c d e f Nie żyje Ryszard Zaorski, aktor Teatru Śląskiego. Portal Trybuny Górniczej. [dostęp 2019-10-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-10-14)]. (pol.).
- ↑ a b Teatr Śląski – 2006/2007. Teatr dla Was. [dostęp 2006-12-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-12-20)].
- ↑ Ryszard Zaorski nie żyje. Aktor miał 91 lat. Onet.pl. [dostęp 2019-10-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-10-14)]. (pol.).
- ↑ Antoni Wilgusiewicz: Lwowianie i kresowianie na cmentarzach Katowic. Instytut Myśli Polskiej im. Wojciecha Korfantego, 2020-04-10. [dostęp 2020-08-03].
Linki zewnętrzne
- Ryszard Zaorski w bazie IMDb (ang.)
- Ryszard Zaorski w bazie Filmweb
- Ryszard Zaorski w bazie filmpolski.pl
- Ryszard Daniel Zaorski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [online] [dostęp 2021-04-09].
- Ryszard Zaorski na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
Media użyte na tej stronie
Baretka: Medal 40-lecia Polski Ludowej
Baretka Brązowego Medalu "Zasłużony Kulturze - Gloria Artis"
Autor: Kordiann, Licencja: CC BY-SA 4.0
Grób Ryszarda Zaorskiego na cmentarzu przy ul. Francuskiej w Katowicach