Rytm biologiczny

Rytm biologiczny, biorytm – powszechnie występujące periodyczne nasilanie się i zmniejszanie procesów życiowych zachodzących w organizmach pod wpływem zmian środowiska naturalnego, w tym temperatury i opadów oraz zjawisk astronomicznych, które powodują następstwo dnia i nocy (ruch obrotowy Ziemi), następstwo pór roku (ruch obiegowy Ziemi), a także wpływu Księżyca na Ziemię (pływy morskie).

Synchronizacja funkcji życiowych ze zmianami zachodzącymi w środowisku regulowana jest przez zegar biologiczny, to znaczy charakterystyczny dla każdego gatunku zespół czynników wewnętrznych regulujących cykliczny charakter tych zjawisk.

Wyróżniane są rytmy dobowe, przebiegające w cyklach trwających około 24 godzin, oraz sezonowe. W tych drugich rozróżnia się rytmy miesięczne (związane np. z cyklem miesiączkowym u kobiet) i roczne (w czasie których następuje zmiana wzrostu, aktywności rozrodczej, ubarwienia, zachowań, a także hibernacja, wędrówki zwierząt itp.).

Badaniem rytmów biologicznych zajmuje się chronobiologia.

Zobacz też

• kalendarz słoneczny
• kalendarz księżycowy
• fotoperiodyzm

Bibliografia

• Biologia. Multimedialna encyklopedia PWN Edycja 2.0. Wrocław: Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008. ISBN 978-83-61492-24-5.
• Jolanta B. Zawilska, Jerzy Z. Nowak. Rytmika okołodobowa i zegar biologiczny. „Sen”. 2 (4), s. 127–136, 2002. ISSN 1641–6007. 
• Jolanta B. Zawilska, Jerzy Z. Nowak. Rytmy biologiczne – uniwersalny system odczytywania czasu. „Nauka”. 4, s. 129-133, 2006.  (pdf)