Rząd Narodowy (wrześniowy)

Rząd Narodowy tzw. wrześniowy lub czerwony – naczelny organ władz powstania styczniowego od 17 września do 17 października 1863.

Utworzenie

We wrześniu 1863 nastąpiła stopniowa dekompozycja Rządu Narodowego, kierowanego przez Karola Majewskiego, spowodowana klęskami militarnymi, nasilającym się terrorem władz rosyjskich i rosnącą opozycją czerwonych. 17 września Karol Majewski wynegocjował oddanie sterów powstania Franciszkowi Dobrowolskiemu. Powołano nowy Rząd Narodowy, składający się w dużej mierze z przedstawicieli stronnictwa czerwonych.

Działalność

Rząd Narodowy wydał 14 października dekret o reorganizacji władz powstańczych. Na jego mocy zlikwidowano na szczeblu wojewódzkim urzędy: komisarzy rządowych, naczelników cywilnych i organizatorów wojskowych. Powołano w ich miejsce urząd komisarza pełnomocnego, obdarzonego nieograniczoną władzą cywilną w województwie, podległemu w sprawach wojskowych naczelnikowi wojennemu.

Upadek

Rząd pragnąc zjednać stronników Ludwika Mierosławskiego, wydał dekret mianujący go jako organizatora jeneralnego wojska polskiego poza granicami zaboru moskiewskiego[1]. Mierosławski wykorzystał to, opublikował cyrkularz o swojej nominacji pomijając jednak określenie terytorialne zakresu swojej działalności. Jednocześnie na pogranicze Królestwa Polskiego i Galicji przybyli agenci z ramienia organizacji jeneralnej, konkurującej z władzami narodowymi. Stanisław Frankowski i Ignacy Chmieleński powoływali samodzielnie urzędników, wykorzystując blankiety z pieczęciami Rządu Narodowego. Dodatkowo, po aresztowaniu naczelnika miasta Warszawy, Józefa Piotrowskiego zagrożona dekonspiracją została stołeczna organizacja powstańcza. W zaistniałej sytuacji Dobrowolski wezwał Romualda Traugutta do utworzenia rządu w nowym składzie. 17 października powstał nowy Rząd Narodowy.

Skład

Przypisy

Bibliografia