Rząd Sergeja Staniszewa

Bułgaria
Godło Bułgarii
Ten artykuł jest częścią serii:
Ustrój i polityka
Bułgarii

Wikiprojekt Polityka

Rząd Sergeja Staniszewa – gabinet pod kierownictwem Sergeja Staniszewa, powołany 16 sierpnia 2005 i zaprzysiężony 17 sierpnia 2005 przez Prezydenta Bułgarii Georgiego Pyrwanowa.

W skład gabinetu wchodziły trzy partie, które uzyskały najlepsze wyniki w wyborach parlamentarnych w 2005: lewicowa Bułgarska Partia Socjalistyczna (31%), liberalny Narodowy Ruch Symeona Drugiego (20%) oraz reprezentujący bułgarskich Turków Ruch na rzecz Praw i Wolności (13%). Początkowo, po ogłoszeniu wyników wyborczych – 25 czerwca – zwycięska lewica zadeklarowała, że w nowym gabinecie nie znajdzie się miejsce dla przedstawicieli Ruchu Symeona Drugiego, który rządził w latach 2001–2005. Jednak, kiedy 27 lipca propozycja gabinetu lidera BPS Sergeja Staniszewa została odrzucona głosami właśnie liberałów, rozpoczęły się pierwsze próby zawiązania wielkiej koalicji. Ostatecznie, 16 sierpnia, 39-letni Staniszew ogłosił nowy skład rządu, w którym zasiadali ministrowie trzech największych partii w Bułgarskim Zgromadzeniu Narodowym. Teki wicepremierów zaproponował liderom koalicyjnych ugrupowań: Symeonowi Sakskoburggockiemu (który desygnował na to stanowisko Danieła Wyłczewa) i Emeł Etem Toszkowej. Tego samego dnia głosami 168:67 został wybrany na dziewiątego premiera Republiki Bułgarskiej.

Rząd wielkiej koalicji dysponował 167 głosami w Zgromadzeniu Narodowym (z 240).

27 lipca 2009 roku, trzy tygodnie po wyborach parlamentarnych, wygranych przez centroprawicową partię GERB, Staniszew podał swój rząd do dymisji i stanął na czele parlamentarnej opozycji.

Skład rządu

UrządImię i nazwiskoPartiaOkres urzędowania
PremierSergej StaniszewBPS17.08.2005 – 27.07.2009
WicepremierzyIwajło KałfinBPS17.08.2005 – 27.07.2009
 Danieł WyłczewNRnrSiP17.08.2005 – 27.07.2009
 Emeł Etem ToszkowaRnrPiW17.08.2005 – 27.07.2009
 Meglena Pługcziewabezpart.24.04.2008 – 27.07.2009
Minister Spraw ZagranicznychIwajło KałfinBPS17.08.2005 – 27.07.2009
Minister Spraw WewnętrznychMichaił MikowBPS24.04.2008 – 27.07.2009
 Rumen PetkowBPS17.08.2005 – 24.04.2008
Minister ZdrowiaEwgenij ŻełewBPS24.04.2008 – 27.07.2009
 Radosław GajdarskiBPS17.08.2005 – 24.04.2008
Minister Gospodarki i EnergetykiPetyr DimitrowBPS18.07.2007 – 27.07.2009
 Rumen OwczarowBPS17.08.2005 – 02.06.2007
Minister KulturyStefan DanaiłowBPS17.08.2005 – 27.07.2009.
Minister Pracy i Polityki SocjalnejEmilia MasłarowaBPS17.08.2005 – 27.07.2009
Minister TransportuPetyr MutafczijewBPS17.08.2005 – 27.07.2009
Minister Rozwoju Regionalnego i Robót PublicznychAsen GagauzowBPS17.08.2005 – 27.07.2009
Minister Edukacji i NaukiDanieł WyłczewNRnrSiP17.08.2005 – 27.07.2009
Minister Obrony NarodowejNikołaj ConewNRnrSiP24.04.2008 – 27.07.2009
 Weselin BliznakowNRnrSiP17.08.2005 – 24.04.2008
Minister SprawiedliwościMiglena TaczewaNRnrSiP18.07.2007 – 27.07.2009
 Georgi PetkanowNRnrSiP17.08.2005 – 04.06.2007
Minister ds. EuropejskichGergana GrynczarowaNRnrSiP14.03.2007 – 27.07.2009
 Meglena KunewaNRnrSiP17.08.2005 – 28.10.2006
Minister Administracji i Reformy AdministracyjnejNikołaj WasilewNRnrSiP17.08.2005 – 27.07.2009
Minister ds. Nagłych Wypadków i Krytycznych SytuacjiEmeł Etem ToszkowaRnrPiW17.08.2005 – 27.07.2009
Minister Rolnictwa i LeśnictwaWaleri CwetanowRnrPiW24.04.2008 – 27.07.2009
 Nihat KabiłRnrPiW17.08.2005 – 24.04.2008
Minister ŚrodowiskaDżewdet CzakyrowRnrPiW17.08.2005 – 27.07.2009
Minister FinansówPłamen Oreszarskibezpart.17.08.2005 – 27.07.2009

Zmiany w rządzie

  • 28 października 2006:
  • 14 marca 2007:
    • Powołanie na stanowisko ministra ds. Europejskich dotychczasowej wiceminister spraw zagranicznych Gergany Grynczarowej.
  • 2 czerwca 2007:
    • Odwołanie Rumena Owczarowa ze stanowiska ministra skarbu i energetyki w związku z podejrzeniem popełnienia przez niego przestępstwa, polegającego na zastraszaniu i próbie przekupstwa prokuratora generalnego.
  • 4 czerwca 2007:
    • Odwołanie ministra sprawiedliwości Georgi Petkanowa, który swoją dymisję tłumaczył względami osobistymi i zmęczeniem.
  • 18 lipca 2007:
    • Powołanie na stanowisko ministra sprawiedliwości byłej wiceminister w tym resorcie (za rządów Symeona II) Migleny Taczewej.
    • Powołanie na stanowisko ministra skarbu i energetyki Petyra Dimitrowa.

Afera Owczarowa

Cztery miesiące po wstąpieniu do Unii Europejskiej w Bułgarii wyszła na jaw jedna z największych w dziejach Republiki afera korupcyjna, w którą zamieszani byli ważni urzędnicy państwowi.

4 maja 2007 roku w wywiadzie dla dziennika „Sofia Echo” Angeł Aleksandrow, szef Krajowego Biura Śledczego, powiedział, że minister skarbu w rządzie Staniszewa Rumen Owczarow (Bułgarska Partia Socjalistyczna) poprosił go o znalezienie kompromitujących dokumentów na Christo Laczewa, dyrektora Bulgartabacu, jednych z największych w Europie Środkowej (państwowych) zakładów produkujących papierosy; w przypadku niespełnienia tego żądania Owczarow zagroził zdymisjonowaniem Aleksandrowa.

Dzień później do kraju z zagranicznej wizyty w Portugalii powrócił premier Staniszew, ale nie wręczył ministrowi, który od dziesięciu lat był liderem sofijskiej BPS, wymówienia. 8 maja wraz z innymi członkami rządu Owczarow pojechał do Moskwy na rozmowy o zacieśnieniu współpracy gospodarczej, co wywołało ostrą krytykę opozycji. Pełnił obowiązki ministra do 9 maja; dwanaście dni później, dzień po wyborach do Parlamentu Europejskiego, zrezygnował również z funkcji szefa BPS w Sofii. Ponadto w wyniku afery dymisje otrzymali: wiceminister ds. nagłych wypadków Deljan Pejewski (który naciskał na Laczewa w sprawie zatrudnienia w Bulgartabac swoich znajomych), wiceminister skarbu Kornelia Ninowa i prokurator Tatjana Szarlandijewa, które miały pomagać w znalezieniu obciążających informacji na Laczewa. Z funkcji szefa KBŚ zrezygnował także Aleksandrow.

Afera zaniepokoiła unijnego komisarza ds. sprawiedliwości Franco Frattiniego, który przypomniał, że obietnica walki z korupcją była jednym z głównych argumentów na rzecz przyjęcia Bułgarii do wspólnoty europejskiej. Niedługo po ujawnieniu skandalu do kraju przyjechał Geoffrey Van Orden, poseł do PE, w czasie rozszerzenia adwokat sprawy bułgarskiej, który następnie powiedział, że sytuacja w kraju przypomina mu „bagno pełne aligatorów”[1].

Polityka zagraniczna: sojusz energetyczny z Rosją

20 stycznia 2008 roku do Sofii przyleciał prezydent Rosji Władimir Putin. Wagę tego wydarzenia uwypuklał fakt, iż była to ostatnia zagraniczna wizyta Putina jako urzędującego prezydenta. Zresztą w stolicy Bułgarii towarzyszył mu również Dmitrij Miedwiediew, namaszczony przez niego kandydat na sukcesora. Oficjalnym powodem wizyty było uczczenie sto trzydziestej rocznicy odzyskania przez Bułgarię niepodległości[2], jednak głównym tematem rozmów rosyjskiego prezydenta z Georgi Pyrwanowem i Sergejem Staniszewem była sprawa gazociągu South Stream.

Włosko-rosyjski projekt energetyczny zakłada umożliwienie dostawy rosyjskiego gazu na Bałkany oraz do Europy Południowej z pominięciem tradycyjnej drogi przez kraje zachodnio- i wschodnioeuropejskie, w tym Polski i Ukrainy.

Przed przyjazdem Putina premier Staniszew oraz minister spraw zagranicznych Iwajło Kałfin zgodnie twierdzili, że rząd sprzeciwi się udziałowi w projekcie South Stream[3], a prezydent Pyrwanow podkreślał, że Bułgarzy nie zamierzają wycofywać się z udziału w konkurencyjnym do South Stream europejskim projekcie gazociągu Nabucco[4]. Rosyjskiego gościa chłodno przywitali również ekolodzy i przedstawiciele bułgarskiej prawicy, którzy obkleili miasto plakatami z napisami „Putin do domu”[5].

Jednakże wizyta Putina zakończyła się pełnym sukcesem. Po kilkugodzinnej, nocnej rozmowie rosyjskiego prezydenta z przedstawicielami najwyższych władz Bułgarii, rankiem na nadzwyczajnym posiedzeniu zebrał się rząd Staniszewa i zaakceptował porozumienie z Rosją w sprawie budowy gazociągu[6]. Postanowiono, że Bułgaria otrzyma 50% udziałów w firmie zarządzającej infrastrukturą znajdującą się na jej terytorium, a także gwarancje uczestniczenia w budowie czarnomorskiej części gazociągu (spółka Bułgargaz). Ponadto podpisano umowę o utworzeniu spółki przez Rosję, Bułgarię i Grecję, która zaprojektuje ropociąg znad Morza Czarnego do Morza Egejskiego, omijając cieśniny tureckie (ropociąg Burgas-Aleksandropolis)[6]. W zamian za to w Bułgarii zostanie zbudowana (przez rosyjską firmę Atomstrojeksport) nowa elektrownia atomowa.

Sojusz energetyczny z Rosją wywołał żywe reakcje opozycji, której lider Iwan Kostow (Demokraci na rzecz Silnej Bułgarii) zarzucił władzom, że chcą przekształcić kraj w „konia trojańskiego Putina w Europie[7]„, a także konsternację partnerów Bułgarii w Unii Europejskiej.

Komentatorzy podkreślali, że mimo iż porozumienie w sprawie South Stream przyniesie Bułgarii korzyści finansowe i znacznie umocni jej rolę na europejskiej mapie energetycznej, to jednak całkowicie uzależni ją od rosyjskiego Gazpromu. Niektóre media, także polskie, pisały, że Rosja „wciągnęła Bułgarię do swojej strefy wpływów[8].

Linki zewnętrzne

Przypisy

Media użyte na tej stronie

Coat of arms of Bulgaria.svg
Coat of arms of Republic of Bulgaria
Sergei stanishev.jpg
Autor: Veni Markovski, Licencja: CC BY-SA 2.5
Sergey Stanishev, Prime Minister of Bulgaria, at Internet Society Bulgaria 10th anniversary