Rząd Tadeusza Mazowieckiego

Rząd Tadeusza Mazowieckiego
 Polska
Premier

Tadeusz Mazowiecki

Partie

na początku: PZPR, ZSL, SD[a];
na końcu: UD, PSL, SD, ROAD, FPD

Kadencja

od 12 września 1989
do 12 stycznia 1991

Poprzedni

rząd Mieczysława Rakowskiego

Następny

rząd Jana Krzysztofa Bieleckiego

Rząd Tadeusza MazowieckiegoRada Ministrów pod kierownictwem premiera Tadeusza Mazowieckiego, powołany przez Sejm 12 września 1989 i zastąpiony przez rząd Jana Krzysztofa Bieleckiego na początku 1991 roku.

Geneza

Ustalenia Okrągłego Stołu nie przewidywały powołania rządu przez NSZZ „Solidarność”[1]. Postulat taki został rozpowszechniony później, w artykule Adama Michnika Wasz prezydent, nasz premier z 3 lipca 1989, w reakcji na miażdżące zwycięstwo opozycji w pierwszych częściowo wolnych wyborach.

W sierpniu 1989 doszło do nieudanej próby stworzenia rządu przez Czesława Kiszczaka w ramach dotychczasowej koalicji PZPR-ZSL-SD, ewentualnie rozszerzonej o Solidarność. Na udziale tej ostatniej w nowym rządzie zależało dotychczasowym władzom ze względu na chęć podzielania się odpowiedzialnością za kosztowne społecznie reformy. Solidarności trudno było zaś po de facto wygranych przez nią czerwcowych wyborach zawrzeć otwartą koalicję z PZPR.

Nowa perspektywa powołania rządu pojawiła się w dniu 17 sierpnia 1989, gdy Lech Wałęsa wraz z Romanem Malinowskim i Jerzym Jóźwiakiem ogłosili publicznie przed Pałacem Myślewickim zawiązanie koalicji Solidarności z ZSL i SD. Wcześniej tego samego dnia przedstawiciele trzech umawiających się stron spotkali się w Belwederze z prezydentem Wojciechem Jaruzelskim i ustępującym premierem Czesławem Kiszczakiem, którzy poparli zawarcie nowej koalicji. PZPR formalnie nie weszła w jej skład, ale poparła jej idee i zagwarantowała dla siebie teki ministrów spraw wewnętrznych oraz obrony, a następnie głosowała w Sejmie za kandydaturą Tadeusza Mazowieckiego na premiera i przedstawionym przez niego składem Rady Ministrów. W efekcie pozostająca teoretycznie poza koalicją rządową PZPR uzyskała w nowym rządzie cztery teki ministerialne, a więc więcej niż wchodzące w skład koalicji SD oraz tyle samo, co uczestniczące w niej ZSL.

24 sierpnia 1989 na wniosek prezydenta Wojciecha Jaruzelskiego Sejm PRL X kadencji (tzw. Sejm kontraktowy) wybrał na premiera Tadeusza Mazowieckiego (za głosowało 378 posłów, 4 było przeciwko, a 41 wstrzymało się od głosu[2]), powierzając mu misję tworzenia nowego rządu. W głosowaniu 12 września 1989 zatwierdzającym pierwotny skład Rady Ministrów udział wzięło 415 posłów, z których 402 poparło nowy gabinet, zaś 13 wstrzymało się od głosu. Głosów przeciwnych nie oddano.

Rząd Tadeusza Mazowieckiego złożył dymisję 25 listopada 1990, nazajutrz po porażce Tadeusza Mazowieckiego w wyborach prezydenckich. Sejm przyjął dymisję rządu 14 grudnia 1990. 22 grudnia 1990 zakończył działalność ostatni rząd emigracyjny, który uznał rząd Tadeusza Mazowieckiego za prawowity rząd Polski. Rada Ministrów pełniła swoje obowiązki do czasu powołania rządu Jana Krzysztofa Bieleckiego 12 stycznia 1991, a sam premier Tadeusz Mazowiecki do 4 stycznia 1991, kiedy to Sejm powołał na premiera Jana Krzysztofa Bieleckiego i powierzył mu misję tworzenia nowego gabinetu.

Rada Ministrów Tadeusza Mazowieckiego (1989–1991)

FunkcjaImię i nazwiskoCzas pełnienia funkcji
OdDo
Prezes Rady MinistrówTadeusz Mazowiecki (UD)1989-08-24 24 sierpnia 1989(dts)[3]1991-01-04 4 stycznia 1991(dts)
Wiceprezes Rady MinistrówLeszek Balcerowicz1989-09-12 12 września 1989(dts)[4]1991-01-12 12 stycznia 1991(dts)
Minister finansów1989-09-12 12 września 1989(dts)[4]1991-01-12 12 stycznia 1991(dts)
Wiceprezes Rady MinistrówCzesław Janicki (PSL)1989-09-12 12 września 1989(dts)[4]1990-07-06 6 lipca 1990(dts)[5]
Minister rolnictwa i gospodarki żywnościowej[b]1989-09-12 12 września 1989(dts)[4]1990-07-06 6 lipca 1990(dts)[5]
Wiceprezes Rady MinistrówJan Janowski (SD)1989-09-12 12 września 1989(dts)[4]1991-01-12 12 stycznia 1991(dts)
Minister-kierownik Urzędu Postępu Naukowo-Technicznego i Wdrożeń1989-09-12 12 września 1989(dts)[4]1991-01-12 12 stycznia 1991(dts)
Wiceprezes Rady MinistrówCzesław Kiszczak1989-09-12 12 września 1989(dts)[4]1990-07-06 6 lipca 1990(dts)[6]
Minister spraw wewnętrznych1989-09-12 12 września 1989(dts)[4]1990-07-06 6 lipca 1990(dts)[6]
Minister-szef Urzędu Rady MinistrówJacek Ambroziak (UD)1989-09-12 12 września 1989(dts)[4]1991-01-12 12 stycznia 1991(dts)
Minister-członek Rady MinistrówArtur Balazs1989-09-12 12 września 1989(dts)[4]1991-01-12 12 stycznia 1991(dts)
Minister sprawiedliwościAleksander Bentkowski (PSL)1989-09-12 12 września 1989(dts)[4]1991-01-12 12 stycznia 1991(dts)
Minister kultury i sztukiMaria Cywińska-Michałowska1989-09-12 12 września 1989(dts)[4]1991-01-12 12 stycznia 1991(dts)
Minister-członek Rady MinistrówAleksander Hall (FPD)1989-09-12 12 września 1989(dts)[4]1990-10-12 12 października 1990(dts)[7]
Minister ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa[c]Bronisław Kamiński (PSL)1989-09-12 12 września 1989(dts)[4]1991-01-12 12 stycznia 1991(dts)
Minister zdrowia i opieki społecznejAndrzej Kosiniak-Kamysz (PSL)1989-09-12 12 września 1989(dts)[4]1991-01-12 12 stycznia 1991(dts)
Minister-członek Rady MinistrówMarek Kucharski (SD)1989-09-12 12 września 1989(dts)[4]1989-12-20 20 grudnia 1989(dts)[8]
Minister łączności1989-12-20 20 grudnia 1989(dts)[8]1990-09-14 14 września 1990(dts)[9]
Minister pracy i polityki socjalnejJacek Kuroń (ROAD)1989-09-12 12 września 1989(dts)[4]1991-01-12 12 stycznia 1991(dts)
Minister rynku wewnętrznegoAleksander Mackiewicz (SD)1989-09-12 12 września 1989(dts)[4]1991-01-12 12 stycznia 1991(dts)
Minister-kierownik Centralnego Urzędu PlanowaniaEpaminondas Osiatyński (ROAD)1989-09-12 12 września 1989(dts)[4]1991-01-12 12 stycznia 1991(dts)
Minister gospodarki przestrzennej i budownictwaAleksander Paszyński (UD)1989-09-12 12 września 1989(dts)[4]1991-01-12 12 stycznia 1991(dts)
Minister edukacji narodowejHenryk Samsonowicz1989-09-12 12 września 1989(dts)[4]1991-01-12 12 stycznia 1991(dts)
Minister obrony narodowejFlorian Siwicki1989-09-12 12 września 1989(dts)[4]1990-07-06 6 lipca 1990(dts)[10]
Minister spraw zagranicznychKrzysztof Skubiszewski1989-09-12 12 września 1989(dts)[4]1991-01-12 12 stycznia 1991(dts)
Minister przemysłuTadeusz Syryjczyk (FPD)1989-09-12 12 września 1989(dts)[4]1991-01-12 12 stycznia 1991(dts)
Minister współpracy gospodarczej z zagranicąMarcin Święcicki (UD)1989-09-12 12 września 1989(dts)[4]1991-01-12 12 stycznia 1991(dts)
Minister-członek Rady MinistrówWitold Trzeciakowski (UD)1989-09-12 12 września 1989(dts)[4]1991-01-12 12 stycznia 1991(dts)
Minister transportu i gospodarki morskiej[d]Franciszek Wielądek (SdRP)1989-09-12 12 września 1989(dts)[4]1990-07-06 6 lipca 1990(dts)[11]
Minister obrony narodowejPiotr Kołodziejczyk1990-07-06 6 lipca 1990(dts)[12]1991-01-12 12 stycznia 1991(dts)
Minister spraw wewnętrznychKrzysztof Kozłowski1990-07-06 6 lipca 1990(dts)[13]1991-01-12 12 stycznia 1991(dts)
Minister transportu i gospodarki morskiejEwaryst Waligórski1990-07-06 6 lipca 1990(dts)[14]1991-01-12 12 stycznia 1991(dts)
Minister rolnictwa i gospodarki żywnościowejJanusz Byliński1990-09-14 14 września 1990(dts)[15]1991-01-12 12 stycznia 1991(dts)
Minister przekształceń własnościowychMarian Kuczyński (UD)1990-09-14 14 września 1990(dts)[16]1991-01-12 12 stycznia 1991(dts)
Minister łącznościJerzy Slezak (SD)1990-09-14 14 września 1990(dts)[17]1991-01-12 12 stycznia 1991(dts)

W dniu zaprzysiężenia 12 września 1989

Zmiany w składzie Rady Ministrów

Uwagi

  1. Główną siłą polityczną w rządzie była niepartyjna Solidarność.
  2. Do 1 stycznia 1990 minister rolnictwa, gospodarki żywnościowej i leśnictwa (Dz.U. z 1989 r. nr 73, poz. 434).
  3. Do 1 stycznia 1990 minister ochrony środowiska i zasobów naturalnych (Dz.U. z 1989 r. nr 73, poz. 433).
  4. Do 16 grudnia 1989 minister transportu, żeglugi i łączności (Dz.U. z 1989 r. nr 67, poz. 407).

Przypisy

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Tadeusz Mazowiecki cropped.jpg
Autor: Artur Klose, Licencja: CC BY-SA 2.5
Tadeusz Mazowiecki
Letter to former Polish Prime Minister Tadeusz Mazowiecki.JPG
Autor: , Licencja: CC BY-SA 3.0
A letter to former Polish Prime Minister Tadeusz Mazowiecki.
Tadeusz Mazowiecki Akt powołania na stanowisko Prezesa Rady Ministrów 24 sierpnia 1989.jpg
Akt powołania przez Sejm X kadencji na stanowisko Prezesa Rady Ministrów Tadeusza Mazowieckiego