Rząska

Artykuł

50°05'50"N 19°50'25"E

- błąd

39 m

WD

50°6'0.0"N, 19°49'59.9"E

- błąd

14 m

Odległość

617 m

Rząska
wieś
Ilustracja
Przystanek kolejowy Zabierzów Rząska
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Powiat

krakowski

Gmina

Zabierzów

Liczba ludności (2021)

2430[1]

Strefa numeracyjna

12

Kod pocztowy

30-199[2]

Tablice rejestracyjne

KRA

SIMC

0343912

Położenie na mapie gminy Zabierzów
Mapa konturowa gminy Zabierzów, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Rząska”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Rząska”
Położenie na mapie powiatu krakowskiego
Mapa konturowa powiatu krakowskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Rząska”
Ziemia50°05′50″N 19°50′25″E/50,097222 19,840278

Rząska – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Zabierzów[3][4], przy linii kolejowej nr 133 Dąbrowa Górnicza Ząbkowice – Kraków Główny.

W latach 1975–1998 Rząska administracyjnie znajdowała się w województwie krakowskim.

Integralne części wsi

Integralne części wsi Rząska[3][4]
SIMCNazwaRodzaj
0343929Podkamykczęść wsi
0343935Za Gajemczęść wsi

Historia

Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z 1388 roku, gdy właścicielami osady byli Sułek i Nawoj, rycerze z rodu Toporczyków, a także Mikołaj syn Salomona z Krakowa[5].

Wzmianka o wsi z 1523 roku: „Zygmunt I król polski stwierdza, że Stanisław ze Sprowy, kasztelan żarnowski, wypożyczył 400 złotych od mniszek klasztoru św Agnieszki na Stradomiu i ubezpieczył pożyczkę na wsi Rząska”[6].

Rząska należała do parafii św. Szczepana w Krakowie. W 1887 roku wybudowano małą kaplicę. Po wojnie przypisano Rząskę do parafii pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w sąsiednich Mydlnikach.

We wrześniu 1976 r. Rząskę wizytował ksiądz kardynał Karol Wojtyła, który wygłosił wówczas uroczystą homilię[7].

W 1979 r. ksiądz kardynał Franciszek Macharski erygował parafię pw. św. Antoniego z Padwy w Rząsce. 31 października 1981 wmurowano kamień węgielny pod świątynię i rozpoczęto budowę, która trwała do 1984 roku[8].

Zabytki

Figury:

  • św. Jana Nepomucena z przełomu XVIII/XIX wieku,
  • Chrystus Ecce Homo i Matka Boska Bolesna z XVIII wieku.

Ochrona przyrody

Uroczysko w Rząsce, częściowo położone w Rząsce, a częściowo w gminie Kraków, zajmuje około 59 ha. Celem jego utworzenia była ochrona fiołka bagiennego – gatunku zagrożonego wyginięciem, który w roku 2001 został wpisany na listę Polskiej Czerwonej Księgi Roślin. Użytek chroni także pozostałość ekosystemów leśnych oraz wodnych na tym terenie.

Sport

Klub piłkarski LKS Wisła Rząska założony w 1925 roku[9].

W Rząsce mieszczą się również dwie stadniny koni Uniwersytetu Rolniczego[10].

Komunikacja

Do centrum wsi można dojechać autobusami aglomeracyjnymi obsługiwanymi przez MPK S.A. w Krakowie:

Na obrzeże (Podkamycze, ul. Balicka) można dojechać autobusami aglomeracyjnymi:

Dojazd umożliwia również kolej, poprzez przystanki kolejowe znajdujące się na granicy z Rząską: Kraków Mydlniki-Wapiennik oraz zabierzowski Zabierzów Rząska.

Osoby związane z wsią

Mieszkańcami wsi są m.in. Anna Dymna[11] i Tomasz Frankowski. Czesław Dźwigaj ma w Rząsce pracownię rzeźbiarską[12].

Przypisy

  1. ↑ Liczba mieszkańców Gminy Zabierzów zameldowanych na pobyt stały przekroczyła 26 000. zabierzow.org.pl. [dostęp 2022-01-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-01-11)].
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1115 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  4. ↑ a b GUS. Rejestr TERYT
  5. ↑ Monografia Gminy Zabierzów s. 111. [dostęp 2020-05-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-01)].
  6. ↑ Projekt Dziedzictwo kulturowe po klasztorach skasowanych na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej oraz na Śląsku w XVIII i XIX w.: losy, znaczenie, inwentaryzacja
  7. ↑ Parafia św. Antoniego z Padwy w Rząsce, www.antonirzaska.pl [dostęp 2019-11-17].
  8. ↑ Parafia św. Antoniego z Padwy w Rząsce, antonirzaska.pl [dostęp 2019-11-17].
  9. ↑ Ludowy Klub Sportowy Wisła Rząska. wislarzaska.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-09-17)].. oficjalna strona
  10. ↑ Konne przejażdżki po Rząsce - dziennikpolski24.pl, www.dziennikpolski24.pl [dostęp 2018-07-25] (pol.).
  11. ↑ Anna Dymna. polki.pl. [dostęp 2016-03-08].
  12. ↑ W sąsiedztwie sławnych ludzi, dziennikpolskie24.pl [dostęp 2016-07-23].

Bibliografia

  • Marian Kornecki, Sztuka sakralna, Natura i kultura w krajobrazie Jury, Wydawnictwo Zarządu Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych, 1993.
  • Historia wsi. wrotamalopolski.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-30)].

Linki zewnętrzne

Gmina Zabierzów
Wsie
Integralne
części wsi

POL gmina Zabierzów COA.svg

Media użyte na tej stronie

Lesser Poland Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 50.59 N
  • S: 49.07 N
  • W: 18.92 E
  • E: 21.55 E
Kraków County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Kraków County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 50.34 N
  • S: 49.87 N
  • W: 19.50 E
  • E: 20.37 E
KrakówBusinessPark2016.jpg
Autor: Altoshipper, Licencja: CC BY-SA 4.0
Widok ogólny na stację w 2016 roku.
POL gmina Zabierzów COA.svg
Oficjalna wersja herbu Gminy Zabierzów, zgodna z załącznikiem do uchwały Nr XVII/193/99 Rady Gminy z dnia 07.10.1999