Rzęśniki

Rzęśniki
	osada leśna
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	piski
Gmina	Orzysz
Strefa numeracyjna	87
Kod pocztowy	12-250
Tablice rejestracyjne	NPI
SIMC	0763927
	Położenie na mapie gminy Orzysz Rzęśniki
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Rzęśniki
	Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Rzęśniki
	Położenie na mapie powiatu piskiego Rzęśniki
	53°50′30″N 21°59′14″E/53,841667 21,987222

Artykuł	53°50′30″N 21°59′14″E
- błąd	38 m
WD	53°50'11"N, 21°59'7"E
- błąd	2077 m
Odległość	9 m

Rzęśniki (niem. Rzesniken^[2], 1938–1945 Försterei Nickelsberg) – osada leśna w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Orzysz.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego.

Nazwa

W dokumentach krzyżackich Resczniki^[3], Reßnicken^[4], Rzeßnicken^[5], później Rzesniken, Rszesnicken^[6].
Na mapie Districtus Reinensis (1663) Józefa Naronowicza-Narońskiego - Rzeznikien^[7].
W 1938 roku w miejsce nazwy Rzesniken wprowadzono nazwę Försterei Nickelsberg^[2].
Zarządzeniem Ministra Administracji Publicznej z 17 października 1949 roku o przywróceniu i ustaleniu nazw miejscowości nadano nazwę Rzeźniki^[8].
Obecnie obowiązuje nazwa Rzęśniki.

Historia

Za początek osady młynarskiej, zwanej później Rzeźnikami, należy uznać powstanie młyna, na budowę którego wydano pozwolenie w przywileju Pianek (Pianken). Według rachunków krzyżackich z 1517 roku młyn ten określano jako młyn w Sumkach (Sumbken), tak samo jak w wykazie z 1539 roku. W spisie z 1540 roku użyto już nazwy Rzeßnicken^[5], co świadczy, że wówczas w jego posiadaniu była już rodzina Rzeźników. W 1552 roku książę Albrecht sprzedał na prawie magdeburskim (odnowienie przywileju na 2 łany)^[3] 4 łany przy młynie oraz dwa ostrowy na jeziorze Orzysz braciom Janowi i Stańkowi Rzeźnikom (Jan i Stanck Resnicken)^[4]. Młyn w Rzeźnikach obciążony był czynszem w wysokości 6 grzywien i 8 kur. Za 2 łany nadwyżki młynarze płacili 2 grzywny Freygeldu, a nadto oddawali korzec żyta i korzec pszenicy na zamek w Rynie oraz 2 tłuste gęsi na dwór w Orzyszu. Rzęśniki należały do rewiru w Grzegorzach i parafii w Orzyszu.
W październiku 1656 roku Tatarzy uprowadzili w jasyr 5 kobiet z rzeźnickiego młyna.
Według danych opublikowanych w 1823 roku w Rzeźnikach mieszkało 9 osób^[9]. W 1857 roku nadal istniał w Rzeźnikach młyn wodny, którego właścicielem był Carl Migeod. W tym czasie majątek zamieszkiwały 34 osoby^[6]. Według danych opublikowanych w 1871 roku właścicielem majątku o powierzchni 1141 mórg zarządzał Weinberger^[10]. W 1879 roku właścicielem dóbr był Ferdinand Plath, majątek miał wielkość 291 hektarów^[11].

Zabytki

Zabytki ujęte w gminnej ewidencji zabytków:

Dawny cmentarz ewangelicki, założony w połowie XIX wieku^[12].

Najstarszy zachowany nagrobek: Gustav Nithack †1863. Na cmentarzu znajduje się kwatera wojenna z okresu I wojny światowej. Według zachowanych inskrypcji, to mogiła nieznanego żołnierza armii rosyjskiej †1914/15.^[13]

Turystyka

Przez Rzęśniki przebiegają trzy szlaki rowerowe:

szlak wokół jeziora Orzysz^[14].
szlak po "Szwajcarii Orzyskiej"^[15].
szlak rodzinny^[16].

Tak zachwalał w okresie międzywojennym walory turystyczne okolic leśniczówki Rzeźniki Mieczysław Orłowicz:

Rzeźniki (...) przystanek obok ładnie położonej leśniczówki. Stąd polecenia godny spacer w głąb t. zw. Szwajcarji Orzeskiej. Niedaleko romantyczne jezioro Rzeźnickie (Rzesnicker See) otoczone zalesionymi pagórkami, za nim szereg mniejszych jeziorek, a nad najmniejszem z nich młyn Sucha w idylicznem położeniu.

^[17]

Bibliografia

Grzegorz Białuński: Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początku XVIII wieku - starostwo leckie (giżyckie) i ryńskie. Olsztyn: Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego, 1996, s. 254. ISSN 0585-3893.
Wojciech Kętrzyński: O ludności polskiej w Prusiech niegdyś krzyżackich.... Lwów: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1882, s. 653.
Barkowski, Otto. Beiträge zur Siedlungs- und Ortsgeschichte des Hauptamtes Rhein.Altpreussische Forschunge. 11. Jahrgang, H. 1, s. 197–224, 1934.
R. W. Pawlicki, P. Sikorski, M. Wierzba, Przewodnik po ścieżkach rowerowych, Ziemia Orzyska, Orzysz, 2004, str. 135, ISBN 83-914508-0-5
Mieczysław Orłowicz: Ilustrowany Przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmji z 85 ilustracjami w tekście. Lwów, Warszawa: Książnica Polska Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych, 1923, s. 294.

Przypisy

↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1145 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
↑ ^a ^b GenWiki
↑ ^a ^b Wojciech Kętrzyński O ludności polskiej w Prusiech niegdyś krzyżackich... Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Lwów 1882, s. 481.
↑ ^a ^b Otto Barkowski Beiträge zur Siedlungs- und Ortsgeschichte des Hauptamtes Rhein.Altpreussische Forschungen, 11. Jahrgang 1934, H. 1, s. 212.
↑ ^a ^b Grzegorz Białuński Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początku XVIII wieku - starostwo leckie (giżyckie) i ryńskie. Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego, Olsztyn, 1996, str. 131.
↑ ^a ^b Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen. Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg, 1857 s. 302.
↑ Jan Szeliga Rękopiśmienne mapy Prus Książęcych Józefa Naronowicza-Narońskiego z drugiej połowy XVII wieku. Biblioteka Narodowa, Warszawa, 1997, ilustracja nr 2.
↑ Rozporządzenie Ministra Administracji Publicznej z dnia 17 października 1949 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1949 r. nr 92, poz. 1105).
↑ Dr. Leopold Krug, Alexander August Mützell Neues Topographisch-Statistisch-Geographisches Wörterbuch des Preussischen Staats. Vierter Band P-S. Karl August Kümmel, Halle, 1823, s. 195.
↑ General-Adressbuch der Ritterguts- und Gutsbesitzer. Fr. Calsow, Berlin, 1871, s. 632, 633
↑ Handbuch des Grundbesitzes im Deutschen Reiche. I. Das Königreich Preussen. III. Lieferung. Die Provinz Ostpreussen Berlin, 1879, s. 204, 205
↑ Karta zabytku
↑ [OSR] I Wojna Światowa (1914-18r.) : Rzęśniki, www.rowery.olsztyn.pl [dostęp 2017-11-26] (pol.).
↑ R. W. Pawlicki, P. Sikorski, M. Wierzba Przewodnik po ścieżkach rowerowych, Ziemia Orzyska. AFW Mazury, Orzysz, 2004, str. 50.
↑ R. W. Pawlicki, P. Sikorski, M. Wierzba Przewodnik po ścieżkach rowerowych, Ziemia Orzyska. AFW Mazury, Orzysz, 2004, str. 75.
↑ R. W. Pawlicki, P. Sikorski, M. Wierzba Przewodnik po ścieżkach rowerowych, Ziemia Orzyska. AFW Mazury, Orzysz, 2004, str. 112.
↑ Mieczysław Orłowicz Ilustrowany Przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmji z 85 ilustracjami w tekście Książnica Polska Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych, Lwów, Warszawa 1923, s. 104.

[1] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1145 [zarchiwizowane 2022-10-26] .

[GenWiki-2] GenWiki

[WK-3] Wojciech Kętrzyński O ludności polskiej w Prusiech niegdyś krzyżackich... Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Lwów 1882, s. 481.

[OB-4] Otto Barkowski Beiträge zur Siedlungs- und Ortsgeschichte des Hauptamtes Rhein.Altpreussische Forschungen, 11. Jahrgang 1934, H. 1, s. 212.

[GB-5] Grzegorz Białuński Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początku XVIII wieku - starostwo leckie (giżyckie) i ryńskie. Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego, Olsztyn, 1996, str. 131.

[AH-6] Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen. Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg, 1857 s. 302.

[7] Jan Szeliga Rękopiśmienne mapy Prus Książęcych Józefa Naronowicza-Narońskiego z drugiej połowy XVII wieku. Biblioteka Narodowa, Warszawa, 1997, ilustracja nr 2.

[MP-8] Rozporządzenie Ministra Administracji Publicznej z dnia 17 października 1949 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1949 r. nr 92, poz. 1105).

[9] Dr. Leopold Krug, Alexander August Mützell Neues Topographisch-Statistisch-Geographisches Wörterbuch des Preussischen Staats. Vierter Band P-S. Karl August Kümmel, Halle, 1823, s. 195.

[10] General-Adressbuch der Ritterguts- und Gutsbesitzer. Fr. Calsow, Berlin, 1871, s. 632, 633

[11] Handbuch des Grundbesitzes im Deutschen Reiche. I. Das Königreich Preussen. III. Lieferung. Die Provinz Ostpreussen Berlin, 1879, s. 204, 205

[12] Karta zabytku

[13] [OSR] I Wojna Światowa (1914-18r.) : Rzęśniki, www.rowery.olsztyn.pl [dostęp 2017-11-26] (pol.).

[14] R. W. Pawlicki, P. Sikorski, M. Wierzba Przewodnik po ścieżkach rowerowych, Ziemia Orzyska. AFW Mazury, Orzysz, 2004, str. 50.

[15] R. W. Pawlicki, P. Sikorski, M. Wierzba Przewodnik po ścieżkach rowerowych, Ziemia Orzyska. AFW Mazury, Orzysz, 2004, str. 75.

[16] R. W. Pawlicki, P. Sikorski, M. Wierzba Przewodnik po ścieżkach rowerowych, Ziemia Orzyska. AFW Mazury, Orzysz, 2004, str. 112.

[17] Mieczysław Orłowicz Ilustrowany Przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmji z 85 ilustracjami w tekście Książnica Polska Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych, Lwów, Warszawa 1923, s. 104.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

Wsie	Chmielewo Cierzpięty Czarne Dąbrówka Drozdowo Dziubiele Gaudynki Gorzekały Góra Grądy Grzegorze Kamieńskie Klusy Mikosze Nowa Wieś Nowe Guty Odoje Ogródek Okartowo Osiki Pianki Rostki Skomackie Strzelniki Tuchlin Ublik Wierzbiny Zastrużne
Kolonia	Aleksandrowo
Osady	Aleksandrowo Buwełno Dziubiele Małe Grądy Podmiejskie Matyszczyki Okartowo-Przystanek Okartowo-Tartak Suchy Róg Sumki Szwejkówko Wężewo
Osady leśne	Rzęśniki Tuchlin Tyrkło
Integralne części wsi	Bogaczewo Dąbrowa Dąbrówka Mała Kępa Koziaki Koźle-Leśniczówka Stary Ogródek Zdęgowo Zdęgówko

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne