Rzeźby plenerowe na Ratajach w Poznaniu

Rzeźby plenerowe na Ratajach w Poznaniu – rzeźby usytuowane na Ratajach (os. Piastowskie, Jagiellońskie, Rzeczypospolitej i Bohaterów II Wojny Światowej) i Chartowie (os. Lecha).

Geneza i historia

Osiedla ratajskie na początku lat 70. stały się miejscem współdziałania Spółdzielni Mieszkaniowej „Osiedle Młodych” z poznańskim środowiskiem rzeźbiarskim.

W 1972 Spółdzielnia „Osiedle Młodych” zakupiła na plenerze rzeźbiarskim „Merkury 72” dwie prace: „Łucznika” Benedykta Kaszni i „Zabawy” Jerzego Sobocińskiego, które stanęły w tym samym roku na os. Piastowskim położonym na tzw. Dolnym Tarasie Rataj.

Spółdzielnia wystąpiła z propozycją do Związku Polskich Artystów Plastyków Okręgu Poznańskiego i Wydziału Kultury Prezydium Rady Narodowej Miasta Poznania, aby kolejną ekspozycję rzeźby plenerowej „Merkury 73” zorganizować na Ratajach. Motywowano to m.in. przebudową Kaponiery i związanym z nią brakiem miejsca na prezentację w pobliżu hotelu Merkury. Zgodnie z zawartym w lutym 1973 porozumieniem pomiędzy „Osiedlem Młodych” i Zarządem Okręgu ZPAP, do dnia 20 kwietnia 1973 członkowie Sekcji Rzeźby ZPAP Okręgu Poznańskiego przedstawili modele dzieł plenerowych przeznaczonych na ratajskie osiedla. Specjalnie powołana komisja artystyczna złożona z plastyków dokonała wyboru 17 prac czołowych rzeźbiarzy poznańskich, które w maju 1973 przedstawiono w Osiedlowym Domu Kultury „Na Skarpie” na os. Piastowskim w ramach pleneru rzeźbiarskiego „Rataje-73”. Kolejna komisja powołana przez Zarząd Spółdzielni w dniu 29 maja 1973 zakupiła i przeznaczyła do realizacji cztery rzeźby: „W przestrzeni” Anny Krzymańskiej (1973), „Pokój” Czesława Woźniaka (1974), „Kompozycja-otwieranie” Zuzanny Pawlickiej (1975) i „Spotkanie” („Duet”) Ireny Woch (1976). Jednocześnie komisja dokonała wizji lokalnej na terenie os. Piastowskiego i os. Jagiellońskiego, gdzie planowano ustawić zakupione prace. Ostateczne ich usytuowanie uzgodniono z autorami rzeźb, którzy w ciągu miesiąca zobowiązani byli podać propozycje szczegółowej lokalizacji i wielkości realizowanych rzeźb.

W maju 1974 w Osiedlowym Domu Kultury „Na Skarpie” odbyła się druga edycja pleneru rzeźbiarskiego „Rataje-74”. Tym razem eksponowano 18 rzeźb wybranych z licznie zgłoszonych prac. Zgodnie z przyjętym trybem ostateczny wybór należał do Zarządu Spółdzielni. Plonem dalszej współpracy plastyków ze spółdzielcami były kolejne rzeźby na osiedlach ratajskich: „Dziewczynka z misiem” Zofii Ulatowskiej-Gosławskiej, zrealizowana w 1976 na os. Bohaterów II Wojny Światowej, oraz „Pływaczka” Józefa Kopczyńskiego zrealizowana w 1977 na os. Piastowskim.

We wrześniu 1978 Zarząd Spółdzielni Mieszkaniowej „Osiedle Młodych” po zapoznaniu się z ekspozycją miniatur rzeźb plenerowych podczas konkursu zorganizowanego w Galerii „Pod Lipami” na Winogradach otwartej 20 września 1978, zwrócił się do Zarządu Okręgu Poznańskiego ZPAP o zakupienie dla osiedli na Ratajach kolejnych wybranych rzeźb: „W tańcu” Krystyny Spisak-Madejczyk, „Lot” Jerzego Sobocińskiego i „Rodzina” Heleny Ertel-Jakubowskiej. W marcu 1979 zgodnie z ówczesną procedurą formalną, spółdzielnia zleciła za pośrednictwem Pracowni Sztuk Plastycznych – Oddział w Poznaniu wykonanie prac wymienionym autorom. Dwie pierwsze rzeźby zrealizowano w latach 1979 „W tańcu” i 1981 „Lot” na os. Rzeczypospolitej, natomiast ostatnią pracę, „Rodzina” ustawiono w 1981 na os. Lecha.

W maju 1979, z okazji Międzynarodowego Roku Dziecka, Spółdzielnia Mieszkaniowa „Osiedle Młodych” zleciła za pośrednictwem Pracowni Sztuk Plastycznych – Oddział w Poznaniu zespołowi rzeźbiarzy w składzie: Anna Krzymańska, Benedykt Kasznia, Józef Kaliszan, Zuzanna Pawlicka, Józef Petruk, Jerzy Sobociński i Irena Woch, wykonanie 10 szt. „małych form rzeźbiarskich” na os. Lecha (tzw. Górny Taras Rataj).

Ich lokalizacje były koordynowane przez Jerzego Schmidta, który zaprojektował ciąg rzeźb wzdłuż jednej alei pomiędzy blokiem mieszkalnym i budynkiem szkoły na os. Lecha. Niestety, nie zrealizowano wszystkich planowanych rzeźb. Ostatecznie więc w „alei rzeźb” postawiono po jednej stronie (wzdłuż bloku) „Małego Dżokeja” Benedykta Kaszni, „Podróż” Anny Krzymańskiej, „Misie” Józefa Kaliszana oraz „Tańczące” Zuzanny Pawlickiej, a po drugiej stronie „Zabawę w teatr” Jerzego Sobocińskiego. Nie została zrealizowana rzeźba Józefa Petruka „Chłopiec z kogutem” (planowana w sztucznym kamieniu o wysokości 350 cm, jest w posiadaniu autora w formie negatywu gipsowego) oraz „Fontanna” Ireny Woch (kompozycja złożona z trzech fok, w kamieniu naturalnym) i następna propozycja tej autorki „Słoń”^[1].

Dziewczynka z misiem

Autorem rzeźby „Dziewczynka z misiem” jest Zofia Ulatowska-Gosławska. Usytuowana na os. Bohaterów II Wojny Światowej. Ustawiona w 1976. Wykonana z betonu, wysokość 157 cm.

Na mapach: 52°23′02,53″N 16°56′50,34″E/52,384036 16,947317

Kompozycja - otwieranie

Autorem rzeźby „Kompozycja-otwieranie” jest Zuzanna Pawlicka. Usytuowana na os. Piastowskim. Ustawiona w 1975. Wykonana z białego cementu.

Na mapach: 52°23′24,96″N 16°56′32,19″E/52,390267 16,942275

Lot

Autorem rzeźby „Lot” jest Jerzy Sobociński. Usytuowana na os. Rzeczypospolitej. Ustawiona w 1981. Wykonana ze sztucznego kamienia, wysokość 350 cm.

Na mapach: 52°23′10,57″N 16°57′04,40″E/52,386269 16,951222

Łucznik

Autorem rzeźby „Łucznik” jest Benedykt Kasznia. Usytuowana na os. Piastowskim. Ustawiona w 1972. Wykonana z kolorowego betonu, wysokość 280 cm. Obecnie nieistniejąca, rzeźba zaginęła^[2].

Mały Dżokej

Autorem rzeźby „Mały Dżokej” jest Benedykt Kasznia. Usytuowana na os. Lecha. Ustawiona w 1979. Wykonana z tworzywa sztucznego.

Na mapach: 52°23′21,74″N 16°58′14,37″E/52,389372 16,970658

Misie

Autorem rzeźby „Misie” jest Józef Kaliszan. Usytuowana na os. Lecha. Ustawiona w 1979. Wykonana ze sztucznego kamienia.

Na mapach: 52°23′23,47″N 16°58′17,66″E/52,389853 16,971572

Pływaczka

Autorem rzeźby „Pływaczka” jest Józef Kopczyński. Usytuowana na os. Piastowskim. Ustawiona w 1977. Wykonana z brązu. Obecnie nieistniejąca, została skradziona w 2016.

Podróż (Podróż na ślimaku)

Autorem rzeźby „Podróż” („Podroż na ślimaku”) jest Anna Krzymańska. Usytuowana na os. Lecha. Ustawiona w 1979. Wykonana z betonu.

Na mapach: 52°23′23,34″N 16°58′20,28″E/52,389817 16,972300

Pokój

Autorem rzeźby „Pokój” jest Czesław Woźniak. Usytuowana na os. Jagiellońskim. Ustawiona w 1974. Wysokość 250 cm.

Na mapach: 52°23′32,42″N 16°56′56,92″E/52,392339 16,949144

Rodzina

Autorem rzeźby „Rodzina” jest Helena Ertel-Jakubowska. Usytuowana na os. Lecha. Ustawiona w 1981.

Na mapach: 52°23′23,74″N 16°58′06,00″E/52,389928 16,968333

Spotkanie (Duet)

Autorem rzeźby „Spotkanie” („Duet”) jest Irena Woch. Usytuowana na os. Bohaterów II Wojny Światowej. Ustawiona w 1976. Wykonana z kamionki, wysokość 360 cm. Obecnie nieistniejąca, niezachowana.

Tańczące

Autorem rzeźby „Tańczące” jest Zuzanna Pawlicka. Usytuowana na os. Lecha. Ustawiona w 1979. Wykonana z betonu. Obecnie nieistniejąca, niezachowana.

W przestrzeni

Autorem rzeźby „W przestrzeni” jest Anna Krzymańska. Usytuowana na os. Jagiellońskim. Ustawiona w 1973. Wykonana z betonu, wysokość 300 cm.

Na mapach: 52°23′23,83″N 16°56′51,78″E/52,389953 16,947717

W tańcu

Autorem rzeźby „W tańcu” jest Krystyna Spisak-Madejczyk. Usytuowana na os. Rzeczypospolitej. Ustawiona w 1979.

Na mapach: 52°23′11,86″N 16°56′46,90″E/52,386628 16,946361

Zabawa w teatr

Autorem rzeźby „Zabawa w teatr” jest Jerzy Sobociński. Usytuowana na os. Lecha. Ustawiona w 1979. Wykonana ze sztucznego kamienia.

Na mapach: 52°23′23,47″N 16°58′16,43″E/52,389853 16,971231

Zabawy

Autorem rzeźby „Zabawy” jest Jerzy Sobociński. Usytuowana na os. Piastowskim. Ustawiona w 1972. Wykonana ze sztucznego kamienia, wysokość 230 cm. Obecnie nieistniejąca, uległa zniszczeniu.

Przypisy

Bibliografia

• Kronika Miasta Poznania 2001 Nr 3, Rataje i Żegrze, Jarosław Mulczyński, Rzeźby plenerowe na ratajskich osiedlach, s. 349, ISSN 0137-3552

Linki zewnętrzne

• Wystawa rzeźb plenerowych w Muzeum Narodowym w Poznaniu – ekspozycja modeli nieistniejących rzeźb

Pomniki w Poznaniu Pomniki osób Pomnik Adwokatów Czerwca '56 Pomnik Hipolita Cegielskiego Pomnik Fryderyka Chopina Pomnik Jurija Gagarina Pomnik Marii Grzegorzewskiej Pomnik Augusta Hlonda Pomnik Roberta Jaeckla Pomniki Jana Pawła II Pomnik Klemensa Janickiego Pomnik Jana Kochanowskiego Pomnik jeńców francuskich Pomnik Krzysztofa Komedy-Trzcińskiego Pomnik Mikołaja Kopernika Ławeczka Józefa Kostrzewskiego Pomnik Tadeusza Kościuszki Ławeczka Stanisława Kozierowskiego Pomnik kryptologów Ławeczka Ignacego Łukasiewicza Pomnik Karola Marcinkowskiego Pomnik Karola Marcinkowskiego (I LO) Pomnik Adama Mickiewicza (pl. Mickiewicza) Pomnik Adama Mickiewicza (ul. Mielżyńskiego 27/29) Pomnik Stanisława Mikołajczyka Ławeczka Klemensa Mikuły Pomnik Stanisława Moniuszki Pomnik Ignacego Jana Paderewskiego Pomnik Czesława Piotrowskiego Pomnik Cyryla Ratajskiego Pomnik Józefa Rivolego Pomnik Juliusza Słowackiego Ławeczka Michała Sobeskiego Pomnik Stanisława Staszica Pomnik Pawła Edmunda Strzeleckiego na Łazarzu Pomnik Pawła Edmunda Strzeleckiego Ławeczka Studentów Pomnik Augustyna Szamarzewskiego Pomnik Wojciecha Szczęsnego Kaczmarka Ławeczka Heliodora Święcickiego Pomnik Edwarda Taylora Pomnik św. Jana Vianney Pomnik Romana Wilhelmiego Pomnik Thomasa Woodrowa Wilsona Pomnik Zbigniewa Zakrzewskiego Pomniki organizacji Pomnik 15. Pułku Ułanów Poznańskich Pomnik Armii Poznań Pomnik Harcerski na Boninie Pomnik Harcerski przy ul. Bukowskiej Pomnik Harcerzy na Malcie Pomnik Harcerski przy ul. Za Cytadelą Pomnik Polskiego Państwa Podziemnego Pomnik SS Poznań Pomnik stulecia Polskiego Związku Wędkarskiego Pomnik Żołnierzy 2. Armii Wojska Polskiego Pomniki wydarzeń Pomnik Akcji Bollwerk Pomnik Bohaterów Pomnik Ofiar Czerwca 1956 Pomnik Ofiar Czerwca 1956 (ul. Gajowa) Pomnik Poległych w Powstaniu Poznańskim Dzieci Czerwca 1956 Pomnik Ofiar Fortu VII nad Rusałką (południowy brzeg) Pomnik Ofiar Fortu VII nad Rusałką (północny brzeg) Pomnik Ofiar Fortu VII nad Rusałką (wschodni brzeg) Pomnik ofiar katastrofy lotniczej Pomnik Ofiar obozu pracy dla Żydów Pomnik Ofiar więzienia UB Pomnik Ofiar Katynia i Sybiru Pomnik przy ul. Jarochowskiego Pomnik w miejscu straceń w Lasku Dębińskim Pomnik pomocy Węgrom Pomnik Pomordowanych Policjantów II RP Województwa Poznańskiego Pomnik Powstańców Wielkopolskich Pomnik Powstańców Wielkopolskich (Górczyn) Pomnik Wypędzonych Wielkopolan Pomnik Zdobywców Lotniska Ławica Kopiec Wolności Pomnik Zwycięstwa Pomniki religijne Krzyż Papieski Pomnik Najświętszego Zbawiciela Figura św. Jana Nepomucena Pomnik proroka Eliasza Pomnik Serca Jezusowego (Piątkowo) Zespoły Pomniki i rzeźby na Cytadeli Zespół pomników i tablic pamiątkowych przy HCP Pomniki i rzeźby w Ogrodzie Botanicznym Rzeźby plenerowe na Ratajach Pomniki i rzeźby w Starym Zoo Rzeźby i instalacje na terenie Starego Browaru Pomniki i głazy pamiątkowe Uniwersytetu Przyrodniczego Głazy pamiątkowe Głaz Energetyków Pomnik Golgota Wschodu Pomnik 600-lecia bitwy pod Grunwaldem Głaz Franciszka Jaśkowiaka Głaz Honoriusza Kowalczyka Głaz Piotra Majchrzaka Głaz Kazimierza Nowakowskiego Pomnik stulecia Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego Pomnik Pyry Głaz Franciszka Witaszka Fontanny pomnikowe Fontanna Apolla Studzienka Bamberki Fontanna z delfinami Fontanna Higiei Fontanna Lwów Fontanna Marsa Fontanna Neptuna Fontanna w Ogrodzie Botanicznym Fontanna Prozerpiny Rzeźby plenerowe 5 Figur Uwolnienie Andromedy przez Perseusza Dwie kobiety Dzwon Pokoju i Przyjaźni Między Narodami Golem Pomnik Koziołków Neseser Nie-pomnik Nierozpoznani Obszar obrazów efemerycznych Paw Pręgierz Pomnik Siewcy Pomnik Starego Marycha Stela Heinza Macka Światowid na Kaponierze Tancerka Ziarno – Epitafium Życia Rzeźby na Zielonych Ogródkach Pomnik Zygi Latarnika Żalki Pomniki nieistniejące Pomnik 57 Pułku Piechoty Pomnik 6. Pułku Grenadierów Pomnik 7 Pułku Saperów Wielkopolskich Pomnik Ottona von Bismarcka Pomnik Fryderyka III Pomnik Augusta Neidhardta von Gneisenau Pomnik Friedricha Ludwiga Jahna Pomnik Bogdana Jańskiego Pomnik nachodzki Pomnik Józefa Piłsudskiego (Ławica) Pomnik Józefa Piłsudskiego (Wilda) Pomnik Józefa Piłsudskiego (Winogrady) Pomnik Friedricha Schillera Pomnik Najświętszego Serca Pana Jezusa Pożegnanie Marii Pomnik Socjalistycznych Organizacji Związkowych Pomnik Karola Świerczewskiego Pomnik Wilhelma I Pomnik Ofiar Więzienia przy ul. Młyńskiej Pomnik poległych na Winiarach Pomniki przeniesione poza Poznań Pomnik Marcina Kasprzaka Portal:Poznań Wikiprojekt:Poznań

Poznań – Osiedle Rataje Obszary Systemu Informacji Miejskiej Łacina Malta Rataje (Osiedle Armii Krajowej • Osiedle Bohaterów II Wojny Światowej • Osiedle Jagiellońskie • Osiedle Oświecenia • Osiedle Piastowskie • Osiedle Powstań Narodowych • Osiedle Rzeczypospolitej) • Święty Roch Części miasta Łacina Malta Piotrowo Rataje Święty Roch Osiedla mieszkaniowe Osiedle Armii Krajowej Osiedle Bohaterów II Wojny Światowej Osiedle Jagiellońskie Osiedle Malta Blue Osiedle Oświecenia Osiedle Piastowskie Osiedle Polanka Osiedle Powstań Narodowych Osiedle Rzeczypospolitej Osiedle Zielony Taras Tereny zielone Park Karola Kurpińskiego Park Nad Wartą Park na osiedlu Oświecenia Park Rataje Skwer Milana Kwiatkowskiego Ulice Ulica Hetmańska Ulica Jana Pawła II Ulica Bolesława Krzywoustego Ulica Józefa Piłsudskiego Ulica Ludwika Zamenhofa Mosty i wiadukty Estakada nad doliną Obrzycy Most Królowej Jadwigi Most Przemysła I Most św. Rocha Miejsca kultu religijnego Kapliczki przydrożne na Żegrzu i Ratajach Kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny Kościół Nawrócenia św. Pawła Apostoła Kościół św. Rocha Targowiska Ryneczek na osiedlu Jagiellońskim Pozostałe Domy bamberskie prawobrzeżnego Poznania (Dom Ciesielczyków) Plaża Rataje Rzeźby plenerowe na Ratajach Wiatrak holenderski przy ul. Milczańskiej Portal:Poznań Wikiprojekt:Poznań

Poznań – Osiedle Chartowo Obszary Systemu Informacji Miejskiej Chartowo (Osiedle Czecha • Osiedle Lecha • Osiedle Rusa • Osiedle Tysiąclecia • Osiedle Zodiak) Franowo (częściowo) Malta (częściowo) Osiedla mieszkaniowe Osiedle Czecha Osiedle Lecha Osiedle Rusa Osiedle Tysiąclecia Osiedle Zodiak Atrakcje Fort IIa Kopiec Wolności Malta Ski Mauzoleum Mielochów Pomnik Harcerzy na Malcie Rzeźby plenerowe na Ratajach Tereny zielone Park na osiedlu Tysiąclecia Park pomiędzy osiedlami Czecha i Rusa Użytek ekologiczny „Traszki Ratajskie” Ulice Ulica Bolesława Krzywoustego III rama komunikacyjna Wiadukty Estakada nad doliną Obrzycy Kościoły Kościół Chrystusa Najwyższego Kapłana Kościół Pierwszych Polskich Męczenników Kościół św. Łukasza Ewangelisty Kościół św. Marka Ewangelisty Portal:Poznań Wikiprojekt:Poznań