Rzeźnia na Garbarach w Poznaniu
![]() | |
Portiernia i budynek administracyjny (2007) | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Adres | ul. Garbary 101/111 |
Architekt | Felix Moritz |
Ukończenie budowy | 1 marca 1900[1] |
Ważniejsze przebudowy | 1906-1908 |
Pierwszy właściciel | miasto Poznań |
Kolejni właściciele | Okręgowe Przedsiębiorstwo Przemysłu Mięsnego w Poznaniu, mBank |
Obecny właściciel | Vastint |
Plan budynku![]() | |
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
![]() |
Rzeźnia na Garbarach w Poznaniu (Rzeźnia Miejska, Stara Rzeźnia, dawniej: rzezalnia[2]) – dawny miejski zakład rzeźniczy wzniesiony w latach 1897–1900 w Poznaniu na Garbarach, wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa wielkopolskiego.
Historia
Przed powstaniem rzeźni przy ulicy Garbary istniały w Poznaniu rzeźnie cechowe:
- rzeźnia cechowa na Grobli (1280-1655)
- rzeźnia cechowa przy ul. Szyperskiej (1781-1900).
W związku z rozrastaniem się miasta i rosnącym zapotrzebowaniem na rynku oraz staraniami o zapewnienie odpowiednich warunków weterynaryjnych w końcu XIX wieku zarząd miasta Poznania zadecydował o budowie Rzeźni Miejskiej oraz targowiska zwierzęcego na tzw. Łąkach Dominikańskich (powierzchnia ok. 52000 m²), wtedy na obrzeżu miasta. Rzeźnia została otwarta 1 marca 1900. W 1899 wprowadzony został prawny przymus uboju w rzeźni publicznej oraz badania zwierząt. Rzeźnia w momencie otwarcia miała monopol na ubój zwierząt na terenie miasta Poznania. Zakład posiadał wytwórnię lodu, chłodnię i zamrażarnię. Funkcjonowała także solarnia skór oraz urządzenia do przerabiania odpadków z produkcji na mączkę mięsno-kostną i tłuszcz techniczny. Do rzeźni prowadziła bocznica kolejowa ze stacji Poznań Garbary.
W związku z otwarciem nowej rzeźni i zamknięciem rzeźni cechowej przy ul. Szyperskiej, po 10 latach procesu przed kolejnymi instancjami, w 1912 sąd cesarski w Lipsku uznał roszczenie cechu za zasadne i zasądził odszkodowanie w wysokości 56 160 marek. Miasto zapłaciło to odszkodowanie po 4 latach, w 1916. Zakład był rozbudowywany w latach 1906-1908 oraz po II wojnie światowej. Od 1935 zaczęto prowadzić ubój za pomocą rażenia prądem o napięciu 75 V czaszki świń przez ok. 10-20 sekund[3].
Współcześnie
W latach 90. XX wieku po założeniu spółki „Pozmeat” zakłady przeniesione zostały poza miasto. Od tego czasu budynki rzeźni nie są wykorzystywane. Na terenie Starej Rzeźni odbywają się okazjonalne imprezy kulturalne lub organizowany jest handel[4][5], prowadzono cykliczną giełdę staroci[6]. W 2018 roku teren rzeźni o powierzchni około 5,5 ha zakupił deweloper, firma Vastint[6] od poprzedniego właściciela, mBanku[6].
Galeria
Zobacz też
Obiekty w pobliżu
- kamienica przy ul. Garbary 97/98 w Poznaniu (dla pracowników rzeźni)
- stacja pomp na Garbarach w Poznaniu
- Kantor Krzyżanowskiego
- dwór przy ul. Szyperskiej w Poznaniu
Przypisy
- ↑ Kosztowała prawie 3 mln marek. Miejska rzeźnia już ma 113 lat
- ↑ Krzysztof Smura, Przy miejskiej rzezalni, w: Głos Wielkopolski, 14-15.7.2007
- ↑ Nowy Kurjer z 11.04.1935, s. 9
- ↑ Kostaszuk Marcin, Studenci zaanektują Starą Rzeźnię dla kultury, w: Polska Głos Wielkopolski nr 105/2010, dodatek Pasaż Kultury, s. 3
- ↑ Strona giełdy Stara Rzeźnia
- ↑ a b c BLD, Poznań: Stara Rzeźnię kupił deweloper. Co tam postawi?, Głos Wielkopolski, 30 kwietnia 2018 [dostęp 2022-10-06] (pol.).
Bibliografia
- Pezacki Wincenty: Aktualne zmiany poznańskiego rynku mięsnego (s. 466), w: Kronika Miasta Poznania 3-4/1993; on-line: [1]
- Pezacki Wincenty: Rzeźnie cechowe w dawnym Poznaniu (s. 58, 65-67), w: Kronika Miasta Poznania 3/1987; on-line: [2]
- Rzeźnia dla kolekcjonerów. dobrypasterz.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
Linki zewnętrzne
- Rzeźnia Miejska w: zabytkipoznan.pl
- Zdjęcia Rzeźni
Media użyte na tej stronie
Autor:
Oskarro. © użytkownicy OpenStreetMap.
Copyright użytkownicy UMP-pcPL., Licencja: CC BY-SA 2.0Mapa lokalizacyjna Poznania
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Greater Poland Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 53.70 N
- S: 51.05 N
- W: 15.68 E
- E: 19.19 E
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Autor: Radomil talk, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Poznań, ul. Garbary 101/111 - zespół dawnej rzeźni miejskiej (zabytek nr A 270)
Rzeźnia miejska w Poznaniu na Garbarach. 1904r.
Autor: Kapsuglan, Licencja: CC BY-SA 4.0
Stara Rzeźnia w Poznaniu - wycieczka organizowana przez dewelopera Vastint, budynek giełdy, z prawej budynek dyrekcji
Autor: Kapsuglan, Licencja: CC BY-SA 4.0
Stara Rzeźnia w Poznaniu - wycieczka organizowana przez dewelopera Vastint, wnętrze chlewu
Autor: Kapsuglan, Licencja: CC BY-SA 4.0
Stara Rzeźnia w Poznaniu - wycieczka organizowana przez dewelopera Vastint
Autor: Kapsuglan, Licencja: CC BY-SA 4.0
Stara Rzeźnia w Poznaniu - wycieczka organizowana przez dewelopera Vastint; portiernia
Autor: Kapsuglan, Licencja: CC BY-SA 4.0
Stara Rzeźnia w Poznaniu - wycieczka organizowana przez dewelopera Vastint
Autor: Kapsuglan, Licencja: CC BY-SA 4.0
Stara Rzeźnia w Poznaniu - wycieczka organizowana przez dewelopera Vastint, wnętrze jednej z hal targowych