Rzepiennik Strzyżewski
| Artykuł | 49°47′57.67″N 21°2′54.05″E |
|---|---|
| - błąd | 0 m |
| WD | 49°48'N, 21°3'E |
| - błąd | 2331 m |
| Odległość | 147 m |
| wieś | |
 Kościół Miłosierdzia Bożego | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość | 263 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2006) | 1324 |
| Strefa numeracyjna | 14 |
| Kod pocztowy | 33-163[1] |
| Tablice rejestracyjne | KTA |
| SIMC | 0829655 |
Położenie na mapie gminy Rzepiennik Strzyżewski _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Rzepiennik Strzyżewski") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu tarnowskiego  | |
 49°47′57,67″N 21°02′54,05″E/49,799353 21,048347 | |
Rzepiennik Strzyżewski – wieś (w okresie 1775–1896 miasto) w Polsce, położona w województwie małopolskim w powiecie tarnowskim, w gminie Rzepiennik Strzyżewski, której jest siedzibą.
Znajduje się w dolinie potoku Rzepianka oraz na wznoszących się nad doliną wzniesieniach Pogórza Ciężkowickiego[2].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnowskiego.
Integralne części wsi
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0829661 | Cisie | część wsi |
| 0829678 | Dąbry | część wsi |
| 0829684 | Miasteczko | część wsi |
| 0829690 | Ostrzesze | część wsi |
| 0829709 | Padoły | część wsi |
| 0829715 | Pod Jodłówką | część wsi |
Historia
Wieś lokowana na surowym korzeniu przez króla Kazimierza Wielkiego w 1347 roku[5]. Miejscowość uzyskała lokację miejską w 1775 roku, zdegradowana została w 1896 roku. W 1886 mieszkało tu około 1800 osób, z czego 264 stanowili Żydzi.
We wsi istniała szkoła parafialna. Po utworzeniu Rady Szkolnej Krajowej szkołę parafialną przeorganizowano w 1867 na szkołę ludową pospolitą[6]. Budynek był drewniany, został rozebrany przez wojsko podczas I wojny światowej do palenia w kuchniach polowych[6]. W 1921 rozpoczęto budowę kolejnego budynku, w ciągu 2 tygodni powstał fundament pod 5-klasowy gmach. Do grudnia 1924 wykończono dwie sale lekcyjne i w grudniu 1924 roku rozpoczęto naukę w częściowo wykończonej szkole[6]. Frekwencja uczniów nie była duża – rodziny były biedne i wielodzietne. Podczas niemieckiej okupacji do prowadzenia nauczania okupant nakał używać miesięcznik Ster[6].
Znajdowała się tutaj synagoga, która według różnych źródeł została zniszczona przez Niemców w trakcie okupacji hitlerowskiej lub została rozebrana po II wojnie światowej. Istniało tu getto żydowskie, którego mieszkańcy zostali rozstrzelani 11 sierpnia 1942 w pobliskim lesie[7]. We wsi znajdują się pozostałości żydowskiego cmentarza.
Po południu 16 stycznia 1945 roku Niemcy opuścili Rzepiennik Strzyżewski, a 2 godziny później dotarły patrole Armii Czerwonej. Żołnierze zajmowali budynek szkoły przez 3 dni, powybijali w niej szyby, spalili akta szkolne, książki, zużyli cały zgromadzony opał dla szkoły, którą z tego powodu zamknięto do końca marca[6]. W okresie PRL w szkole prowadzono również zajęcia Szkoły Przysposobienia Rolniczego (SPR)[6].
Na przełomie lat 70. i 80. XX w. obok starego budynku szkoły od strony wschodniej dostawiono nowszy i połączono zbudowaną przewiązką[6]. Budynek z lat dwudziestych rozebrano z powodu stanu technicznego podczas rozbudowy szkoły w XXI wieku. Nowe skrzydło oddano do użytku w 2014[8].
Kościół pw. Miłosierdzia Bożego
Kościół pw. Miłosierdzia Bożego w Rzepienniku Strzyżewskim znajduje się na pograniczu z Rzepiennikiem Marciszewskim przy drodze wojewódzkiej 980. Został zbudowany z fundacji okolicznych rodzin (m.in. Sadłoniów) przez księży z rodziny Bochenków w latach 1947–1949. W roku 1972 przy kościele została erygowana parafia. Kościół projektu arch. Zbigniewa Rzepeckiego posiada w swoim wnętrzu i otoczeniu rzeźby Bronisława Chromego, Jerzego Bandury, Anatola i Bogdany Drwalów, Piotra Waligóry oraz obrazy Jacka Malczewskiego, Szymona Czechowicza, Ludwika Stasiaka, Vlastimila Hofmana. Polichromię wykonała malarka ludowa z Zalipia Felicja Curyłowa, a stacje drogi krzyżowej Józef Janos z Dębna Podhalańskiego.
Zespół kościelno-plebański parafii pw. Miłosierdzia Bożego w Rzepienniku Strzyżewskim został wpisany do rejestru zabytków 12 maja 1993 roku (nr. rej A-354).
Przy kościele od 1992 istnieje Muzeum parafialne, Oddział Muzeum Diecezjalnego w Tarnowie (od 1995 r.). Zbiory muzealne stanowią dzieła z okresu XVIII–XX w., m.in. F. Meinerta – „Zakonnik”, W. Majeranowskiego „Scena biblijna”, J. Wojnarowskiego portrety M. Reja, J. Kochanowskiego, S. Batorego, S. Żółkiewskiego, J. Chodkiewicza, K. Pułaskiego., oraz obrazy J. Malczewskiego i Valstimila Hofmana. A także świątkarstwo, unikalne szaty liturgiczne, paramenty kościelne, oryginalne wyroby rzemieślnicze – meble z poroży i korzeni, figura Madonny z ok. 1540 r., pamiątki z Palestyny i Egiptu, zbiory etnograficzne oraz zbiory biblioteczne księży Bochenków.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1116 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Pogórze Ciężkowickie. Mapa 1:50 000. Kraków: Compass, 2005. ISBN 83-89165-37-6.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ Elżbieta Dybek, Lokacje na prawie niemieckim in cruda radice w południowej części województwa krakowskiego w latach 1334 – 1434, w: Roczniki Humanistyczne tom XLI, zeszyt 2, (1993), s. 71.
- ↑ a b c d e f g HISTORIA SZKOŁY - Szkoła Podstawowa w Rzepienniku Strzyżewskim, sprzepiennik.iap.pl [dostęp 2022-08-14].
- ↑ Był sztetl.... W: Piotr Rochowski, Magdalena Rochowska: Między Białą a Wisłoką. Nowy Sącz: Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Małpolskiego, s. 49.
- ↑ O SZKOLE - Szkoła Podstawowa w Rzepienniku Strzyżewskim, sprzepiennik.iap.pl [dostęp 2022-08-14].
Bibliografia
- Jan Popiel, Kościół w Rzepienniku Strzyżewskim, Tarnów 1959 r.
- Czesław Dutka, Rzepiennik z dziejów parafii, Rzepiennik Suchy 1998 r.
- Muzeum Okręgowe w Tarnowie
Linki zewnętrzne
- Rzepiennnik (3) Strzyżewski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 146.
 Centrum |  Centrum |  Remiza OSP |  Sala Królestwa Świadków Jehowy |
- Siedziba gminy: Rzepiennik Strzyżewski
| Wsie | |
|---|---|
| Integralne części wsi |
|
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
- N: 50.59 N
- S: 49.07 N
- W: 18.92 E
- E: 21.55 E
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Sala Królestwa Świadków Jehowy w Rzepienniku Marciszewskim
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Remiza OSP w Rzepienniku Strzyżewskim
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rzepiennik Strzyżewski - rzymskokatolicki kościół parafialny pw. Miłosierdzia Bożego, 1947-1950