Rzepik szczeciniasty
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek | rzepik szczeciniasty |
| Nazwa systematyczna | |
| Agrimonia pilosa Ledeb. Index Seminum Horti botanici dorpatensis Index Seminum Horti botanici dorpatensis; 1811 1 1823[3] | |
Rzepik szczeciniasty (Agrimonia pilosa Ledeb.)[4] – gatunek rośliny z rodziny różowatych.
Rozmieszczenie geograficzne
Zasięg występowania obejmuje wschodnią, południowo-wschodnią i północną część kontynentu azjatyckiego, od Japonii na wschodzie, po Indie i Mjanmę na południu. Poprzez tereny Mongolii i Rosji sięga do Europy, gdzie zachodnia granica zasięgu sięga do Finlandii, Polski i Rumunii[5]. W Polsce spotykany w północno-wschodniej części (Pojezierze Litewskie i Mazurskie oraz Nizina Północnopodlaska). Pojedyncze stanowiska w okolicy Fromborka[6]. Dzięki intensywnym badaniom florystycznym zlokalizowano szereg stanowisk w Beskidzie Niskim i Bieszczadach Zachodnich[7].
Morfologia
- Łodyga
- Wzniesiona, zwykle rozgałęziona o wysokości 50–150 cm. Jest owłosiona niezbyt gęsto długimi, odstającymi włoskami i licznymi maleńkimi gruczołkami. Pod ziemią występuje niezbyt silne, poziome kłącze.
- Liście
- Przerywano-nieparzystopierzaste z przylistkami. Odcinki liściowe w nasadzie długoklinowate, w dolnej części całobrzegie, w górnej połowie najszersze i brzegiem wcinano- piłkowane lub piłkowano-wrębne. Górna strona liścia naga lub z rzadka owłosiona, dolna – jaśniejsza z długimi, sztywnymi włoskami na nerwach i z licznymi, bardzo drobnymi, lśniącymi gruczołkami na całej powierzchni.
- Kwiaty
- Zebrane w cienkie, kłosokształtne grona, Kielich pokryty haczykowatymi kolcami. Kwiaty drobne, o bladożółtych płatkach korony. Słupek dolny, otoczony przez hypancjum. Dojrzałe hypancjum ma (wraz z haczykowatymi i stulonymi na szczycie szczecinkami) 4–5 mm długości.
Biologia i ekologia
Bylina, hemikryptofit. Siedlisko: dość suche lub średnio wilgotne podłoże humusowe, kamienisto-gliniaste lub piaszczysto-gliniaste, zwykle o odczynie obojętnym lub lekko kwaśnym. Kwitnie od czerwca do lipca, czasami do września. Liczba chromosomów 2n = 28[7].
Tworzy mieszańce z rzepikiem pospolitym[8].
Zagrożenia i ochrona
Roślina objęta jest w Polsce od 2004 ścisłą ochroną gatunkową oraz dyrektywą siedliskową (ze względu na nieliczne stanowiska położone na granicy jej zasięgu)[9]. Aktualnie nie wydaje się zagrożona, ale umieszczono ją na polskiej czerwonej liście w kategorii NT (bliski zagrożenia)[10].
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-29] (ang.).
- ↑ The Plant List. [dostęp 2017-03-01].
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
- ↑ Agrimonia pilosa. USDA, ARS, National Genetic Resources Program. Germplasm Resources Information Network – (GRIN). [dostęp 2008-11-02]. (ang.).
- ↑ Adam Zając, Maria (red.) Zając: Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001. ISBN 83-915161-1-3.
- ↑ a b Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
- ↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
- ↑ Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.
- ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
Media użyte na tej stronie
(c) I, Doronenko, CC BY 2.5
Described as Agrimonia pilosa, but probably wrong – base of leaflets should be narrow (100 % yes, grown from seeds from the botanical garden).