Rzewnia skrzypolistna
.jpg) | |||||
| Systematyka[1][2] | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Podkrólestwo | |||||
| Nadgromada | |||||
| Gromada | |||||
| Podgromada | |||||
| Nadklasa | |||||
| Klasa | |||||
| Nadrząd | |||||
| Rząd | |||||
| Rodzina | |||||
| Rodzaj | |||||
| Gatunek | rzewnia skrzypolistna | ||||
| Nazwa systematyczna | |||||
| Casuarina equisetifolia L. Amoen. Acad. 4: 143. Nov 1759[3] | |||||
| |||||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||||
 | |||||
Rzewnia skrzypolistna (Casuarina equisetifolia L.) – gatunek drzew z rodziny rzewniowatych Casuarinaceae. Występuje naturalnie w Australii i na wyspach Oceanii oraz w Azji Południowo-Wschodniej[5]. Poza tym rozpowszechniony został w strefie międzyzwrotnikowej w Afryce i na kontynentach amerykańskich[6]. Rośnie na nadmorskich wydmach, nierzadko tworząc jednogatunkowe lasy. Preferuje siedliska bogate w związki wapnia[7]. Stosowany jest do utrwalania wybrzeży, jako osłona przeciwwiatrowa, jako roślina ozdobna na terenach zieleni publicznej[7]. Drewno cenione jest jako opał (łatwo pali się nawet świeże) oraz materiał konstrukcyjny. Kora bogata w taniny stosowana jest do garbowania skór[6].
Morfologia
- Pokrój
- Drzewo osiągające do 35 m wysokości[5], choć zazwyczaj niższe, do 15 m[7]. Ma koronę wąską. Pień jest prosty, u dołu osiąga do 70 cm średnicy. Kora barwy czerwonobrązowej. Pędy rózgowate, asymilujące[7], szarozielone, końcowe zwykle zwisające[5].
- Liście
- Silnie zredukowane, łuskowate[7]. Mają kształt lancetowaty do trójkątnego i 1–3 mm długości. Wyrastają w okółkach po 6–8 i są wyprostowane lub przylegają do pędów[5].
- Kwiaty
- Drobne i rozdzielnopłciowe. Kwiaty męskie zebrane są na szczytach wydłużonych pędów[7] na odcinkach od 1 do 4 cm[5], a żeńskie w główkach na krótkich pędach bocznych[7]. Główki te mają od 1,2 do 2,5 cm średnicy i za młodu są omszone, szarawozielone do żółtawobrązowych, później nagie[5].
- Owoce
- Skrzydlaki o długości 5–8 mm powstające w szyszkopodobnych owocostanach[5].
Zastosowanie
Drzewo cenione ze względu na małe wymagania, odporne na wiatr i zasolenie – stosowane jest jako ochrona przeciwerozyjna[5] do umacniania wybrzeży wydmowych i gruntów w innych miejscach, jako osłona przeciwwiatrowa i zacieniająca plantacje (np. wokół plantacji muszkatołowca korzennego). Często stosowana na terenach zieleni publicznej, tu też nierzadko bywa strzyżona w fantazyjne kształty[7]. Młode okazy wykorzystywane są przez chrześcijan w tropikach jako odpowiednik choinki w czasie obchodów Bożego Narodzenia[8].
Czerwonobrązowe drewno jest ciężkie, twarde, odporne na żerowanie termitów[6] i wilgoć[7]. Jest cenione jako materiał konstrukcyjny w budownictwie, stosowane na słupy i maszty, do wyrobu trzonków do narzędzi i lasek[6].
Ze względu na łatwopalność nawet świeżo po ścięciu uznawane jest za najlepsze drewno opałowe na świecie[6].
Ze względu na zawartość w korze tanin sięgającą 18% – jest ona wykorzystywana do garbowania skór[6]. Roślina ma także zastosowanie lecznicze[5].
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-03] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-03] (ang.).
- ↑ a b Casuarina equisetifolia L.. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2017-02-24].
- ↑ Casuarina equisetifolia, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i Casuarina equisetifolia Linnaeus. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2017-02-24].
- ↑ a b c d e f Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Wyd. wydanie II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 797. ISBN 83-214-1305-6.
- ↑ a b c d e f g h i Jolanta i Karol Węglarscy: Rośliny dalekiej Azji. Szkice etnobotaniczne. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 2006, s. 131. ISBN 83-60247-27-7.
- ↑ Daniela i Stanisław Tałałajowie: Dziwy świata roślin. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1974, s. 30.
Media użyte na tej stronie
(c) Forest & Kim Starr, CC BY 3.0
Casuarina equisetifolia (restoration site). Location: Maui, Kanaha Beach
Autor: Sam Fraser-Smith from Brisbane, Australia, Licencja: CC BY 2.0
BDA: 32° 20' 15" N x 64°40' 38" W Howard Bay, Tucker's Town St. George's Parish, Bermuda 29 July 2009
Sam Fraser-SmithAutor: Sage Ross, Licencja: CC-BY-SA-3.0
An Ironwood (Casuarina equisetifolia) bonsai, North American Collection 259, on display at the National Bonsai & Penjing Museum at the United States National Arboretum. According to the tree's display placard, it has been in training since 1978. It was donated by Edwin S. Nishida.