Rzewniowate

Rzewniowate
Ilustracja
Allocasuarina littoralis
Systematyka[1][2]
Domenaeukarionty
Królestworośliny
Podkrólestworośliny zielone
Nadgromadarośliny telomowe
Gromadarośliny naczyniowe
Podgromadarośliny nasienne
Nadklasaokrytonasienne
KlasaMagnoliopsida
Nadrządróżopodobne
Rządbukowce
Rodzinarzewniowate
Nazwa systematyczna
Casuarinaceae R. Br. in Flinders
Voy. Terra Austr. 2: 571. 19 Jul 1814

Rzewniowate (Casuarinaceae R. Br.) – rodzina roślin z rzędu bukowców (Fagales). Zalicza się tutaj 4 rodzaje z 95 gatunkami[2]. Zasięg ich występowania obejmuje obszar od Madagaskaru, poprzez południowo-wschodnią Azję do wysp Oceanii i Australii, gdzie znajduje się centrum zróżnicowania rodziny. Ślady kopalne świadczą o dawnym występowaniu tych roślin także w południowej Afryce i w Ameryce Południowej[2]. Jedynym gatunkiem szeroko rozprzestrzenionym jest rzewnia skrzypolistna Casuarina equisetifolia, który też uprawiany jest poza zasięgiem rodzimym w całej strefie międzyzwrotnikowej, głównie w celu utrwalania wydm oraz dla drewna[3], także jako rośliny ozdobne[4]. Bardzo twarde drewno drzew z rodzaju rzewnia powoduje, że zaliczane są one do tzw. drzew żelaznych. Rośliny te w większości zasiedlają siedliska suche tworząc kseromorficzne zarośla[3].

Morfologia

Kwiatostan w czasie owocowania Allocasuarina huegeliana
Pokrój
Drzewa i krzewy osiągające na ogół 5–15 m, wyjątkowo do ok. 30 m wysokości[3]. Gałązki barwy zielonej, członowane (jak u skrzypów)[3], rozgałęzione okółkowo[4], rózgowate, często zwisające[5].
Liście
Silnie zredukowane, łuskowate, wyrastają w okółkach po 4–20[5], zrośnięte w pochewkę otaczającą łodygę[4].
Kwiaty
Drobne i rozdzielnopłciowe[4], choć zwykle kwiaty męskie i żeńskie występują na tych samych roślinach (jednopienność)[3]. Kwiaty męskie zebrane są w kłosokształtne kwiatostany, a żeńskie w kulistawe lub jajowate główki[5]. Kwiaty męskie składają się z pojedynczego pręcika otoczonego czteroząbkowym okwiatem. Kwiaty żeńskie pozbawione są okwiatu, składają się z pojedynczego słupka, którego zalążnia zbudowana jest z dwóch owocolistków. Na końcu krótkiej, rozwidlonej szyjki słupka znajdują się dwa silnie wydłużone znamiona[5][3].
Owoce
Skrzydlaki wsparte drewniejącymi przysadkami, dzięki czemu cały kwiatostan w czasie owocowania przypomina szyszkę nagonasiennych[5][3].

Systematyka

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)

Jedna z rodzin rzędu bukowców należącego do kladu różowych w obrębie okrytonasiennych[2]. Ze względu na specyficzną budowę rodzina ta dawniej była wyodrębniana w osobny rząd rzewniowców Casuarinales[3].

bukowce

bukanowate Nothofagaceae




bukowate Fagaceae





woskownicowate Myricaceae



orzechowate Juglandaceae





rzewniowate Casuarinaceae




brzozowate Betulaceae



Ticodendraceae







Pozycja w systemie Reveala (1993–1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa oczarowe (Hamamelididae Takht.), nadrząd Casuarinanae Takht. ex Reveal & Doweld, rząd rzewniowce (Casuarinales Lindl.), rodzina rzewniowate (Casuarinaceae R. Br. in Flinders)[6]. Do rodziny należą 4 rodzaje.

Wykaz rodzajów[7]
  • Allocasuarina L.A.S.Johnson
  • Casuarina Rumph. ex L. – rzewnia
  • Ceuthostoma L.A.S.Johnson
  • Gymnostoma L.A.S.Johnson

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-03] (ang.).
  2. ↑ a b c d Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-03] (ang.).
  3. ↑ a b c d e f g h Wielka encyklopedia przyrody. Rośliny kwiatowe 1. Warszawa: Muza S.A., 1998, s. 108-110. ISBN 83-7079-778-4.
  4. ↑ a b c d Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Wyd. wydanie II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 797. ISBN 83-214-1305-6.
  5. ↑ a b c d e Maarten J. M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World: An Illustrated Encyclopedia of Vascular Plants. Richmond, Chicago: Kew Publishing, The University of Chicago Press, 2017, s. 280-281. ISBN 978-1-84246-634-6.
  6. ↑ Crescent Bloom: Casuarinaceae (ang.). The Compleat Botanica. [dostęp 2010-01-08].
  7. ↑ List of genera in family Casuarinaceae (ang.). Vascular Plant Families and Genera. [dostęp 2010-01-08].

Media użyte na tej stronie