Rzygacz
Rzygacz, inaczej gargulec (łac. gargulio „gardło”)[1], także: garłacz, pluwacz, plwacz – dekoracyjne, ozdobne, wystające poza lico muru, zakończenie rynny dachowej, z którego woda deszczowa ma swobodny odpływ wodospadowy.
Początkowo kamienne, później wykonywane z blachy. W czasach gotyku we Francji przybierają fantazyjne formy: twarzy ludzkich, paszczy zwierzęcych, fantastycznych stworów (na przykład Katedra Notre-Dame w Paryżu). Z Francji rozpowszechniły się na całą Europę. W Polsce najciekawsze pochodzą z okresu renesansu. Były stosowane na budynkach świeckich i sakralnych.
Rzygacze, gargulce i maszkarony umieszczano zwykle na zewnętrznych łukach i dachach świątyń: ostrzegały przed złem, ale jednocześnie chroniły przed nim, gdyż – jak wierzono – demony muszą uciec, gdy zobaczą własny obraz[2].
Rzygaczami nazywani są również członkowie stowarzyszenia Akademia Rzygaczy działającego w Gdańsku i skupiającego miłośników tego miasta.
Galeria
Rzygacz na kościele św. Jana Chrzciciela w Jaszkowej Dolnej
Rzygacz na wieży kościoła pw. NMP w Katowicach
Rzygacz kaplicy Zygmunta na Wawelu
- © Guillaume Piolle, CC BY 3.0
Gargulec na pałacu książąt burgundzkich w Dijon
Średniowieczny rzygacz w murach miejskich w Kłodzku
Rzygacz na mauzoleum Donnersmarcków w Świerklańcu
Przypisy
Bibliografia
- Witold Szolginia: Architektura. Warszawa: Sigma NOT, 1992, s. 140. ISBN 83-85001-89-1.
Media użyte na tej stronie
Redirect arrow, to be used in redirected articles in Wikipedias written from left to right. Without text.
Autor: Andrzej Barabasz (Chepry), Licencja: CC BY-SA 3.0
Gargoyle, Wawel Cathedral, Kraków
Autor: Jacek Halicki, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Ta fotografia przedstawia zabytek wpisany do rejestru zabytków pod numerem ID
Autor: Lestat (Jan Mehlich), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Gargulec na wieży kościoła pw. NMP w Katowicach.
Autor: Lestat (Jan Mehlich), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Gargulec na mauzoleum Donnersmarcków w Świerklańcu.
© Guillaume Piolle, CC BY 3.0
A gargoyle at the top of the Philippe le Bon tower, in the Palace of the Dukes of Burgundy in Dijon.
Autor: Halicki, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Kłodzko, mury obronne, XIII, XV