Sąd Okręgowy w Warszawie

Sąd Okręgowy w Warszawie

Gmach Sądu Okręgowego
Państwo	Polska
Data założenia	1 stycznia 1999
Dziedzina	Sądy powszechne
Prezes	Joanna Przanowska-Tomaszek
Adres	al. „Solidarności”, 00-898 Warszawa
Położenie na mapie Warszawy (c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5 Sąd Okręgowy w Warszawie
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Sąd Okręgowy w Warszawie
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Sąd Okręgowy w Warszawie
52°14′27″N 20°59′32″E/52,240833 20,992222
Strona internetowa

Gmach w latach 60.

Dziedziniec wewnętrzny

Hol główny

Biuro Obsługi Interesantów

Korytarz z salami rozpraw

Jeden z symboli sprawiedliwości – Temida z opaską na oczach – na fasadzie gmachu (dziedziniec wewnętrzny)

Siedziba wydziałów gospodarczych Sądu Okręgowego w Warszawie przy ulicy Czerniakowskiej 100

Sąd Okręgowy w Warszawie – organ wymiaru sprawiedliwości powołany do rozstrzygania spraw sądowych I instancji i II instancji, mieszczący się w Warszawie w budynku przy al. „Solidarności” 127^[1][2] (adres przedwojenny ulica Leszno 53/55), gmach sądu wzniesiono w latach 1934–1938, został on wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa mazowieckiego.

Status prawny

Sąd okręgowy jest państwową jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej. W polskim wymiarze sprawiedliwości jest zasadą, że w pierwszej instancji orzeka sąd rejonowy, natomiast sąd okręgowy orzeka jako sąd pierwszej instancji tylko w sprawach o zbrodnie i niektóre występki. Na wniosek sądu rejonowego sąd apelacyjny może przekazać sądowi okręgowemu do rozpoznania w I instancji sprawę o każde przestępstwo ze względu na szczególną wagę lub zawiłość tej sprawy.

Sąd Okręgowy stanowi element władzy sądowniczej sprawującej wymiar sprawiedliwości na podstawie Konstytucji RP^[3]. Sposób organizacji Sądu reguluje ustawa o ustroju sądów powszechnych^[4], a także akty wykonawcze^[5]. Obejmuje obszar właściwości sądów rejonowych

Sąd Okręgowy w Warszawie obejmuje obszar właściwości sądów rejonowych w: Grodzisku Mazowieckim, Pruszkowie, Piasecznie oraz dla Warszawy-Mokotowa, Warszawy-Śródmieścia, Warszawy-Woli, Warszawy-Żoliborza, dla m. st. Warszawy w Warszawie dla dzielnic: Ochota, Ursus i Włochy^[6].

Struktury organizacyjne

Sądy Okręgowe funkcjonują w strukturach sądów powszechnych, które rozstrzygają wszelkie sprawy z zakresu prawa karnego, cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego oraz prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, które nie są zastrzeżone dla innych sądów.

W Sądzie Okręgowym w Warszawie utworzone zostały następujące wydziały^[7]:

• Wydział I Cywilny
• Wydział II Cywilny
• Wydział III Cywilny
• Wydział IV Cywilny
• Wydział V Cywilny Odwoławczy
• Wydział VI Cywilny Rodzinny Odwoławczy
• Wydział VII Cywilny Rodzinny i Rejestrowy
• Wydział VIII Karny
• Wydział IX Karny Odwoławczy
• Wydział X Karny Odwoławczy
• Wydział XI Penitencjarny i Nadzoru nad Wykonywaniem Orzeczeń Karnych
• Wydział XII Karny
• Wydział XIII Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
• Wydział XIV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
• Wydział XV Wykonywania Orzeczeń
• Wydział XVI Gospodarczy
• Wydział XVII – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
• Wydział XVIII Karny
• Wydział XIX Wizytacyjny
• Wydział XX Gospodarczy
• Wydział XXI Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
• Wydział XXII Własności Intelektualnej
• Wydział XXIII Gospodarczy Odwoławczy i Zamówień Publicznych
• Wydział XXIV Cywilny
• Wydział XXV Cywilny
• Wydział XXVI Gospodarczy
• Wydział XXVII Cywilny Odwoławczy
• Wydział XXVIII Cywilny

Historia gmachu

Wzniesienie reprezentacyjnego gmachu sądów grodzkich na Lesznie (nazywanego zwyczajowo Sądami na Lesznie) powierzono prof. inż. arch. Bohdanowi Pniewskiemu^[8]. Budowę rozpoczęto w 1934 roku, trwała ona niespełna 4 lata i w 1938 została zakończona. Wiązała się ona z licznymi uwagami krytycznymi ze strony palestry, która utyskiwała na znaczne oddalenie gmachu od Sądu Okręgowego, Sądu Apelacyjnego i Sądu Najwyższego, które mieściły się przy placu Krasińskich. Gmach zaczął służyć warszawskiemu sądownictwu 30 czerwca 1939. Dostojność, monumentalne ukształtowanie bryły, staranne opracowanie detali to elementy charakteryzujące ten budynek. W charakterze dekoracji umieszczono nad wejściem głównym maksymę Sprawiedliwość jest ostoją mocy i trwałości Rzeczypospolitej, sformułowaną przez Andrzeja Frycza Modrzewskiego^[9].

Mimo wybuchu II wojny światowej, Sądy Grodzkie nadal służyły polskiemu wymiarowi sprawiedliwości. Ich pracę przerwały dopiero naloty niemieckiego lotnictwa. W miarę upływu czasu życie okupowanej Warszawy wróciło do normy. 11 grudnia 1939 Sądy ponownie rozpoczęły swoją działalność, jednakże już pod ścisłą kontrolą i nadzorem niemieckim. Zajmowały część budynku od strony ul. Leszno, w pozostałej części Niemcy zorganizowali swój szpital. W Sądach Grodzkich sprawy rozpatrywali polscy sędziowie, jednak każdy wyrok musiał być zatwierdzony przez władze niemieckie. Spod kompetencji sądów polskich wyłączone były sprawy kryminalne, w których oskarżonym był Niemiec, jak również sprawy cywilne między Polakami a Niemcami.

Z uwagi na spełniane funkcje gmach Sądów nie został w listopadzie 1940 włączony do getta warszawskiego. Stał się miejscem spotkań ludzi z obu stron muru getta – dostęp do budynku mieli zarówno Żydzi (od strony ulicy Leszno), jak i Polacy (od strony ulicy Białej)^[10]. Te wydarzenia od 2008 upamiętnia jeden z pomników granic getta u zbiegu ulic Chłodnej i Elektoralnej.

Po zakończeniu wojny przystąpiono do odbudowy budynku Sądów. Gmach ocalał, ale piętra V i VI zostały spalone. Odbudowany gmach oddano do użytku w lipcu 1949^[11].

W 1950 roku do budynku przeniósł się z Łodzi Sąd Najwyższy^[12].

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 30 grudnia 1998 roku (Dz.U. z 1998 r. nr 166, poz. 1253) w sprawie utworzenia sądów apelacyjnych, sądów okręgowych i sądów rejonowych oraz ustalenia ich siedzib i obszarów właściwości, z dniem 1 stycznia 1999 z Sądu Wojewódzkiego został utworzony Sąd Okręgowy w Warszawie. Ostatnie zmiany miały miejsce 1 maja 2005, kiedy to na mocy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 grudnia 2004 rozpoczął działalność Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie z siedzibą w gmachu przy al. „Solidarności” 127.

Prezesi Sądu

• sędzia sądu okręgowego Beata Waś – od 8 sierpnia 2005 do 7 sierpnia 2011^[13]
• sędzia sądu okręgowego Małgorzata Kluziak – od 12 września 2011 do 11 września 2017^[14][15]
• sędzia sądu okręgowego Joanna Bitner – od 12 września 2017 do 16 listopada 2020 (rezygnacja)^[16][17]
• sędzia sądu apelacyjnego Piotr Schab – od 17 listopada 2020 do lipca 2022 (objęcie funkcji Prezesa Sądu Apelacyjnego w Warszawie)^[18][19]
• sędzia sądu okręgowego Joanna Przanowska-Tomaszek – od lipca 2022^[20]

Zobacz też

• Sąd okręgowy
• Sądownictwo II Rzeczypospolitej

Przypisy