Sąd harcerski

Merge-arrow.svg
Zasugerowano, aby zintegrować ten artykuł z artykułem Sąd harcerski hufca (dyskusja). Nie opisano powodu propozycji integracji.

Sąd Harcerski – sąd koleżeński w organizacji harcerskiej.

Związek Harcerstwa Polskiego

Zgodnie ze Statutem ZHP, sąd harcerski jest jedną z władz Związku Harcerstwa Polskiego. Sąd harcerski rozpatruje sprawy naruszenia Statutu ZHP, uchwał lub decyzji władz ZHP przez członków organizacji oraz sprawy sporne pomiędzy tymi osobami a związanymi z ich działalnością w ZHP. Bierne prawo wyborcze w wyborach do sądów harcerskich wszystkich szczebli przysługuje wyłącznie instruktorom w stopniu harcmistrza. Oznaką funkcji członka sądu harcerskiego, jest sznur funkcyjny koloru właściwego dla danego szczebla sądu (hufce – srebrny, chorągwie – złoty, NSH – skórzany) wraz z fioletowymi suwakami (przewodniczący – trzy suwaki, zastępca przewodniczącego – dwa, członek – jeden).

Postępowanie przed sądami oraz ich ustrój i właściwość określa Regulamin Sądów Harcerskich ZHP. W postępowaniu przez sądem harcerskim, w zakresie nieuregulowanym w ww. regulaminie, stosuje się odpowiednio przepisy kodeksu postępowania karnego.

Ustrój sądów harcerskich

Sądownictwo harcerskie jest trzyszczeblowe i funkcjonuje w oparciu o:

  • sądy harcerskie hufców (ich wybór nie jest obligatoryjny, a liczbę członków określa zjazd hufca), które orzekają jako sądy I instancji;
  • sądy harcerskie chorąwi (min. 9 członków), orzekające jako sądy I i II instancji;
  • Naczelny Sąd Harcerski (min. 9 członków), orzekający jako sąd I i II instancji.

Postępowanie przez sądami harcerskimi jest dwuinstancyjne, z wyjątkiem postępowań w sprawach odwoławczych od decyzji właściwych komendantów dotyczących przydziału służbowego, zaliczenia służby instruktorskiej, skreślenia osób niebędących instruktorami z listy członków ZHP oraz decyzji dotyczących praw wyborczych.

Właściwość sądów harcerskich

Sąd harcerski hufca

  • rozpatruje sprawy starszyzny, instruktorów i kadry, z przydziałem służbowym do hufca – z wyłączeniem spraw członków władz hufca,
  • rozpoznaje odwołania od decyzji komendanta hufca o skreśleniu z listy członków ZHP wobec kadry, starszyzny lub instruktorów,
  • rozpoznaje odwołania od decyzji w sprawie zaliczenia służby instruktorskiej przez komendanta hufca.

Sąd harcerski chorągwi

  • rozpatruje sprawy starszyzny, instruktorów i kadry, z przydziałem służbowym do hufca z obszaru działania chorągwi, w którym nie wybrano sądu harcerskiego,
  • rozpatruje sprawy członków władz hufców wchodzących w skład chorągwi oraz sprawy starszyzny, instruktorów i kadry z przydziałem służbowym do komendy chorągwi i jednostek przez nią powołanych – z wyłączeniem spraw członków władz chorągwi,
  • rozpoznaje odwołania od orzeczeń wydanych przez sądy harcerskie hufców,
  • rozpoznaje odwołania od orzeczeń wydanych w I instancji przez sądy harcerskie chorągwi dotyczących spraw z hufców, które nie wybrały sądów harcerskich,
  • rozpoznaje odwołania od decyzji komendanta chorągwi o skreśleniu z listy członków ZHP wobec kadry, starszyzny lub instruktorów,
  • rozpoznaje odwołania od decyzji w sprawie zaliczenia służby instruktorskiej przez komendanta chorągwi.

Naczelny Sąd Harcerski

  • Naczelny Sąd Harcerski, rozpatruje sprawy członków władz naczelnych ZHP i członków władz chorągwi oraz starszyzny, instruktorów z przydziałem służbowym do Głównej Kwatery ZHP i jednostek przez nią powołanych,
  • rozpoznaje odwołania od orzeczeń wydanych w I instancji przez sądy harcerskie chorągwi,
  • rozpoznaje odwołania od rzeczeń wydanych w I instancji przez Naczelny Sąd Harcerski,
  • rozpoznaje odwołania od decyzji Naczelnika ZHP o skreśleniu z listy członków ZHP wobec kadry, starszyzny lub instruktorów,
  • rozpoznaje odwołania od decyzji w sprawie zaliczenia służby instruktorskiej przez Naczelnika ZHP,
  • dokonuje wykładni Statutu ZHP w drodze uchwały.

Składy orzekające

Skład 1-osobowy:

  • w postępowaniu pojednawczym w sprawach spornych pomiędzy starszyzną, instruktorami i kadrą związane z ich działalnością w ZHP

Skład 3-osobowy:

  • rozpoznaje sprawy w I instancji,
  • rozpoznaje odwołanie od orzeczenia wydanego w I instancji,

Skład 5-osobowy:

  • rozpoznaje odwołania od spraw rozpoznawanych w pierwszej instancji przez sąd harcerski chorągwi, dotyczących spraw z hufców, które nie wybrały sądów harcerskich
  • rozpoznaje odwołania od orzeczeń wydanych w I instancji przez Naczelny Sąd Harcerski.

Rozstrzygnięcia

Rozstrzygnięcia sądu harcerskiego w postępowaniu dyscyplinarnym zapadają na rozprawie lub na posiedzeniu w formie orzeczeń lub postanowień (sąd harcerski nie wydaje zatem wyroków). Orzeczenie może być wydane jedynie na rozprawach. Po rozstrzygnięciu sprawy zespół orzekający wydaje orzeczenie na mocy, którego:

  • uznaje obwinionego za winnego popełnienia zarzucanego mu przewinienia w całości lub w części i wymierza karę dyscyplinarną,
  • uniewinnia obwinionego,
  • umarza sprawę, jeżeli w toku postępowania okaże się że:
    • przewinienie nie zawiera znamion określonych w § 1 niniejszego Regulaminu,
    • od dnia popełnienia przewinienia upłynęły dwa lata (przedawnienie), z wyjątkiem przypadków gdy o ten sam czyn toczy się przeciwko obwinionemu postępowanie karne,
    • szkodliwość społeczna czynu jest znikoma.

W postępowaniu dyscyplinarnym sądy harcerskie mogą orzekać następujące kary:

  • upomnienie,
  • nagana,
  • pozbawienie całości lub części praw członkowskich na okres do lat czterech,
  • wykluczenie z ZHP.

Wykluczenie z ZHP powoduje pozbawienie praw członkowskich, utratę stopni i odznak organizacyjnych, a jego orzeczenie ogłasza się obligatoryjnie w rozkazie Naczelnika ZHP.

Sąd może orzec ogłoszenie orzeczenia w rozkazie właściwego komendanta.

Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej

Główny sąd całej organizacji (w skład którego wchodzi 5 harcmistrzów wybranych podczas walnego zjazdu) orzeka w sprawach naruszenia dobrych obyczajów przez instruktorów harcerskich, rozstrzyga spory majątkowe oraz odwołania od decyzji władz.

Niezależnie od niego, każdy drużynowy może powołać Sąd Honorowy w swojej drużynie, który rozstrzyga konflikty wśród harcerzy. Jest jedną z metod wychowawczych, ponieważ promuje polubowne rozwiązywanie sporów, a także uczy demokracji. Głównym sędzią w Sądzie Honorowym zawsze jest drużynowy.

Bibliografia