Sątopy (województwo warmińsko-mazurskie)

Sątopy
— wieś —
(c) Polimerek, CC BY-SA 3.0
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	bartoszycki
Gmina	Bisztynek
Liczba ludności (2011)	1220[1]
Strefa numeracyjna	89
Kod pocztowy	11-230[2]
Tablice rejestracyjne	NBA
SIMC	0472182
Położenie na mapie gminy Bisztynek Sątopy
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Sątopy
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Sątopy
Położenie na mapie powiatu bartoszyckiego Sątopy
54°03′42″N 21°00′45″E/54,061667 21,012500

Sątopy (niem. Santoppen) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Bisztynek, przy drodze z Reszla do Bisztynka. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie olsztyńskim. Wieś znajduje się w historycznym regionie Warmia.

Historia wsi

Wieś lokowana została 2 lutego 1337 przez prepozyta kapituły warmińskiej Jana i wójta warmińskiego Henryka z Lutr. Nazwa wsi pochodzi od nazwiska zasadźcy Prusa Santopa. Dekretem biskupa warmińskiego Hermana dochody z parafii w Sątopach przeznaczone były na utrzymanie katedry we Fromborku. Decyzja biskupa Hermana obowiązywała do 1772 r.

Pierwszym znanym proboszczem Sątop w roku 1379 był Arnold Gelern. Proboszczami byli tu zwykle kanonicy kapituły warmińskiej, a jeden z nich Henryk Vogelsang został biskupem warmińskim. Parafia przed reformacją należała do archiprezbiteratu w Reszlu. Po II wojnie światowej kościół w Sątopach był kościołem filialnym parafii w Unikowie, a obecnie jest samodzielną parafią. Wieś Sątopy w czasach PRL była chłopską enklawą na pegerowskich terenach. Z tamtego okresu w Sątopach pozostał Zajazd "Popas u Samulewa" (teraz prywatny) uruchomiony przez Kombinat PGR Sątopy, który miał siedzibę w sąsiednich Sątopach-Samulewie.

Kościół

Parafia w Sątopach pod koniec XV w. należała do archiprezbiteratu reszelskiego. Współcześnie parafia należy do dekanatu reszelskiego.

(c) Adam Kliczek, CC BY-SA 3.0

Wnętrze kościoła pw. św. Jodoka

Kościół w Sątopach jest pod wezwaniem św. Jodoka i tytuł ten ma od średniowiecza. Kościół wzniesiony został na wzgórzu i tak jak dawniej bywało przy wszystkich kościołach otoczony jest cmentarzem. Kościół wybudowano w połowie XIV w., w przyziemiu z kamieni, wyżej z cegły. Po stronie zachodniej kościoła znajduje się masywna, czterokondygnacyjna wieża z 1380 r. Przy salowej bryle kościoła od południa znajduje się gotycka kruchta^[3], a od północy pseudogotycka z 1886 r. zakrystia.

Pozostałość ołtarza św. Jodoka z 1515 fundowanego jeszcze przez biskupa warmińskiego Łukasza Watzenrodego eksponowana jest w wielkim refektarzu zamku biskupiego w Lidzbarku. Są to cztery skrzydła z poliptyku na których przedstawiono 16 obrazów, w tym dziewięć scen Męki Chrystusa. Obrazy wykonane są techniką tempry na desce sosnowej. Do 1930 przechowywane były w tutejszym kościele, obecnie znajdują się w Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie^[4].

Znajdujący się obecnie w kościele w Sątopach ołtarz główny wykonany został w 1765 r. przez Christiana Schmidta z Reszla. W ołtarzu znajduje się XVIII w. obraz św. Jodoka. Lewy ołtarz boczny w kościele poświęcony jest św. Józefowi, a prawy Matce Bożej Niepokalanej. Na barokowo-rokokowy wystrój świątyni składają się: ambona z 1701 r., empora organowa, chrzcielnica i konfesjonały.

Przypisy

Bibliografia

• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, Tom X (s. 365 – hasło Sątop), Warszawa, 1889
• Rzempołuch A., 1993. Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich. Agencja Wyd. "Remix", Olsztyn