Sędziny
wieś | |
Pałac w Sędzinach (2014) | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Liczba ludności (2011) | 469[1] |
Strefa numeracyjna | 61 |
Kod pocztowy | 64-552 |
Tablice rejestracyjne | PSZ |
SIMC | 0583272 |
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
52°24′58,1″N 16°27′54,6″E/52,416139 16,465167 |
Sędziny – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie szamotulskim, w gminie Duszniki[2].
Miejscowość leży w odległości 5 km od Dusznik, przy drodze wojewódzkiej nr 306[3]. Na wschód od wsi przepływa Mogilnica[3]. Sędziny zamieszkiwało w 2011 roku 469 osób[1].
Historia
Zapiski o miejscowości pochodzą z 1387, kiedy to wzmiankowano Mścigniewa z Sędzina[4]. Nazwa wsi oznacza prawdopodobnie, iż stanowiła ona uposażenie jakiegoś sędziego. Dawniejsze nazwy to Sandzino i Sądzino[4]. W 1580 Sędzin był w rękach Anny i Jana Sędzińskich. Około 1793 właścicielem Sędzin był Chłapowski, a później rodzina Oppenów[4]. Pod koniec XIX wieku nazwą urzędową był Sendzin, ale spotykano też nazwę Sędzin. Majątek leżał wtedy w powiecie szamotulskim i prócz Sędzin składały się nań folwarki Sędzinko i Zalesie. Łącznie majątek liczył 23 domostwa i 489 mieszkańców[4]. Była tu gorzelnia oraz młyny: parowy i wodny[4]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego[3].
We wsi mieszkał od 1921 Kazimierz Filip Wize (1873–1953) – lekarz psychiatra, filozof i filozof medycyny, mikrobiolog, lepidopterolog, poeta i tłumacz poezji, działacz społeczny.
Zabytki
We wsi znajduje się zabytkowy pałac w stylu klasycystycznym z XVIII wieku, przebudowany w końcu XIX wieku[5]. Wokół pałacu położony jest park z XIX wieku i pozostałości zabudowań folwarcznych[5] z lat 1858-1900. Pałac ten, to jedyne udokumentowane w zapiskach miejsce gdzie przebywał przez krótki czas podróżnik Paweł Edmund Strzelecki.
Religia
Wiadomo, że w 1686 roku we wsi była kaplica, najprawdopodobniej prywatna - należąca do właścicieli majątku. Dopiero w 1931 roku utworzono tu parafię, do której należały także miejscowości Sarbia i Wierzeja. Murowany kościół parafialny został zniszczony przez Niemców podczas II wojny światowej, na jego miejscu wybudowano najpierw drewniany kościółek. W latach 1976-1983 (za proboszcza Kajetana Manugiewicza) powstał nowy, duży kościół, którego projektantem był inż. Aleksander Holas. Budowlę sfinansowali wierni parafii, która obejmuje: Sędziny, Wierzeję, Sarbię, Sędzinko i Turkowo (gm. Kuślin). Kościół nosi wezwanie NMP i św. Wojciecha.
Gospodarka
Jest tu sporo gospodarstw rolnych o powierzchni 15-30 ha. Rolnicy uprawiają głównie rzepak, zboża i buraki cukrowe oraz zajmują się hodowlą trzody chlewnej.
Kultura i sport
We wsi istnieje jednostka ochotniczej straży pożarnej, znajduje się tu świetlica, sklep. Działa klub piłkarski "Real Sędziny", który co sezon zajmuje czołowe miejsce w lidze gminnej.
Przypisy
- ↑ a b woj. wielkopolskie >> pow. szamotulski >> gmina Duszniki. Wszystkie dane dla miejscowości Sędziny. W: Bank Danych Lokalnych [on-line]. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-03-05].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1944, 13 lutego 2013. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2015-03-05].
- ↑ a b c Jan Maj, Alicja Dziewulska: Mapa topograficzna Polski N-33-129/130: Poznań. Warszawa: Wojskowe Zakłady Kartograficzne, 1997. ISBN 83-7135-150-X.
- ↑ a b c d e Sędzin, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 465 .
- ↑ a b Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków na terenie województwa wielkopolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 212. [dostęp 2015-03-05].
Media użyte na tej stronie
Autor:
Mapa gminy Duszniki, Polska
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Greater Poland Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 53.70 N
- S: 51.05 N
- W: 15.68 E
- E: 19.19 E
Autor:
Mapa powiatu szamotulskiego, Polska
Autor: MOs810, Licencja: CC BY-SA 4.0
Sędziny.
Autor: Takasamarasa, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Sędziny, pałac, XVIII