Sęp himalajski

Sęp himalajski
	Gyps himalayensis
	Hume, 1869
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	szponiaste
Rodzina	jastrzębiowate
Podrodzina	jastrzębie
Plemię	Gypini
Rodzaj	Gyps
Gatunek	sęp himalajski
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; bliski zagrożenia

Sęp himalajski^[3] (Gyps himalayensis) – gatunek dużego ptaka padlinożernego z rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae). Ptak występujący głównie w Himalajach, według IUCN bliski zagrożenia wyginięciem.

Występowanie

Sęp himalajski występuje w Himalajach od północnego Pakistanu i północnych Indii przez południowy Tybet i Nepal do Bhutanu i środkowych Chin^[4]. W kierunku północno-wschodnim spotykany w Pamirze do Tienszanu, a być może również w Tarbagataju i Ałtaju. Osobniki młodociane mogą zalatywać na równiny północnych Indii (Radżastan i Asam)^[4] czy Bangladeszu^[5]. Sępy himalajskie regularnie widywane są w Mjanmie, a zimą sporadycznie zalatują też do Tajlandii i Kambodży^[5].

Systematyka

Gatunek po raz pierwszy opisany naukowo przez brytyjskiego ornitologa Allana Hume’a w 1869 roku^[6]. Jako miejsce typowe autor wskazał Himalaje^[6]. Nie wyróżnia się podgatunków^[4]^[7].

Morfologia

Osobnik dorosły w locie

Długość ciała około 125 cm, rozpiętość skrzydeł u samców wynosi około 260 cm, u samic około 300 cm^[8]. Masa ciała wynosi od 8 do 12 kg^[4]. Przypomina sępa płowego, ale ma jaśniejsze lotki i nie tak wyraźnie białą kryzę. Dolna połowa grzbietu biaława.

Ekologia i zachowanie

Gatunek ten zamieszkuje obszary górskie, przeważnie na wysokości 1200–5500 m, ale był odnotowywany do 6000 m n.p.m. Zimą przemieszcza się na niższe wysokości, a osobniki młodociane rozpraszają się po równianach^[5].

Gniazduje w niszach skalnych w niedostępnych ścianach klifów i przepaści. Zazwyczaj gniazduje pojedynczo lub w małych koloniach liczących cztery do sześciu^[9], a niekiedy do kilkunastu par^[4].

Żywi się niemal wyłącznie padliną^[4]^[9].

Status

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 2014 roku uznaje sępa himalajskiego za gatunek bliski zagrożenia (NT – near threatened). Wcześniej, od 1988 roku uznawany był za gatunek najmniejszej troski (LC – least concern). Liczebność populacji, według ostrożnych szacunków, zawiera się w przedziale 66–334 tysięcy dorosłych osobników. Trend liczebności populacji uznaje się za stabilny^[2]^[5].

Przypisy

↑ Gyps himalayensis, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ ^a ^b Gyps himalayensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Gypini Blyth, 1851 (Wersja: 2019-03-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-11-15].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f W.S. Clark, P. Boesman, G.M. Kirwan, J.S. Marks, C.J. Sharpe: Himalayan Griffon (Gyps himalayensis). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie, E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2015. [dostęp 2015-12-22]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Species factsheet: Gyps himalayensis. BirdLife International, 2020. [dostęp 2020-11-15]. (ang.).
↑ ^a ^b A.O. Hume: My scrap book: or rough notes on Indian zoology and ornithology. Kalkuta: C.B. Lewis, Baptist Mission Press, 1869, s. 12, 15. (ang.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hoatzin, New World vultures, Secretarybird, raptors. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-11-15]. (ang.).
↑ E. Keller, prof. dr. J. H. Reichholf, G. Steinbach i inni: Leksykon zwierząt: Ptaki. Cz. 1. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 153. ISBN 83-7227-891-1.
↑ ^a ^b Species account: Himalayan Vulture Gyps himalayensis. [w:] Global Raptor Information Network [on-line]. The Peregrine Fund. [dostęp 2020-11-15]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Gyps himalayensis, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).

[iucn-2] Gyps himalayensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).

[mk-3] Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Gypini Blyth, 1851 (Wersja: 2019-03-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-11-15].

[hbwalive-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f W.S. Clark, P. Boesman, G.M. Kirwan, J.S. Marks, C.J. Sharpe: Himalayan Griffon (Gyps himalayensis). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie, E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2015. [dostęp 2015-12-22]. (ang.).

[birdlife-5] Species factsheet: Gyps himalayensis. BirdLife International, 2020. [dostęp 2020-11-15]. (ang.).

[Hume-6] A.O. Hume: My scrap book: or rough notes on Indian zoology and ornithology. Kalkuta: C.B. Lewis, Baptist Mission Press, 1869, s. 12, 15. (ang.).

[ioc-7] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hoatzin, New World vultures, Secretarybird, raptors. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-11-15]. (ang.).

[lz-8] E. Keller, prof. dr. J. H. Reichholf, G. Steinbach i inni: Leksykon zwierząt: Ptaki. Cz. 1. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 153. ISBN 83-7227-891-1.

[gr-9] Species account: Himalayan Vulture Gyps himalayensis. [w:] Global Raptor Information Network [on-line]. The Peregrine Fund. [dostęp 2020-11-15]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne